Jan Józef Kasprzyk: powstanie w getcie warszawskim to wspólne polsko-żydowskie dziedzictwo

Posłuchaj

Jan Józef Kasprzyk o znaczeniu powstania w getcie warszawskim ("Temat dnia/Gość PR24")

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W poniedziałek 19 kwietnia przypadnie 78. rocznica powstania w getcie warszawskim. Powstańcy w małych, rozproszonych grupach walczyli do 16 maja 1943 r. Tego dnia gen. Stroop ogłosił koniec akcji pacyfikacyjnej i na znak zwycięstwa rozkazał wysadzić w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem. Getto warszawskie zostało zrównane z ziemią. Według raportów gen. Stroopa od 20 kwietnia do 16 maja 1943 r. w wykrytych i zlikwidowanych bunkrach znajdowało się ponad 56 tys. Żydów. 

Powiązany Artykuł

Getto w Warszawie. Piekło w środku miasta

- Powstanie w getcie warszawskim jest wspólnym doświadczeniem polsko-żydowskim, gdyż Żydzi walczący w getcie byli obywatelami Rzeczypospolitej, walczyli również jako polscy patrioci żydowskiego pochodzenia. Ogromną pomoc walczącym, m.in. poprzez dostarczanie broni, niosła Armia Krajowa. Choć tragiczne i bolesne, to nasze wspólne dziedzictwo i doświadczenie - wskazał Jan Józef Kasprzyk.

Dodał również, że wydarzenie można też określić jako kartę historii Rzeczypospolitej. - Tak jak pamiętamy o 1 sierpnia, rocznicy powstania warszawskiego, tak pamiętać musimy o powstaniu w getcie. To jeden z tragicznych rozdziałów w dziejach Rzeczypospolitej, która przez wieki była domem dla wielu narodów, kultur i religii - zaznaczył rozmówca Błażeja Prośniewskiego.  

Posłuchaj

Jan Józef Kasprzyk o znaczeniu powstania w getcie warszawskim ("Temat dnia/Gość PR24") 24:24

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Powstanie w getcie warszawskim stało się punktem odniesienia dla państwa Izrael. Zwrócił na to uwagę Jan Józef Kasprzyk. Dodał, że było to wołanie o godność i honor Żydów, którzy powstali przeciwko Niemcom.

- Zakończyło się tragicznie, ale stworzyło kod kulturowy państwa Izrael. Heroizm powstańców w getcie warszawskim, pokazanie, że złu należy przeciwstawić się, a nie biernie mu się przyglądać, jest ważnym punktem odniesienia, zwłaszcza dla Żydów tworzących po II WŚ państwo w regionie świata, w którym na walkę byli zawsze i są gotowi - podkreślił.

---------------------

Około 6 tys. Żydów zginęło na miejscu w walce, na skutek pożarów czy zaczadzenia. 7 tys. niemieccy żołnierze zamordowali na terenie getta, tyle samo wysłano do Treblinki. Pozostała grupa ok. 36 tys. trafiła do innych obozów, przede wszystkim do Auschwitz i Majdanka. Straty niemieckie wynieść miały - według tych samych raportów - kilkunastu zabitych i kilkudziesięciu rannych. Źródła żydowskie i polskie podają, że były one kilkakrotnie wyższe.

 Spośród żołnierzy Żydowskiej Organizacji Bojowej powstanie w getcie przeżyło kilkudziesięciu. Większość z nich nie doczekała jednak końca wojny, zginęli walcząc w oddziałach partyzanckich, w powstaniu warszawskim lub zostali wydani Niemcom. Wojnę przeżyło tylko kilku, w tym dwaj członkowie dowództwa ŻOB - Icchak Cukierman i Marek Edelman. W walkach na terenie getta śmierć ponieśli także niemal wszyscy żołnierze Żydowskiego Związku Wojskowego.

***

Audycja: "Temat dnia/Gość PR24"
Prowadzący: Błażej Prośniewski
Gość: Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych
Data emisji: 18.04.2021
Godzina emisji: 10.33

PAP/Polskie Radio 24/db