"Jaruzelski i Kiszczak nigdy nie odpowiedzieli za tę zbrodnię". Sebastian Reńca o procesie górników kopalni "Wujek"
2021-12-18, 16:35
- O ile proces górników trwał siedem dni, to na wyrok skazujący funkcjonariuszy plutonu specjalnego musieliśmy czekać od 1989 roku, blisko dwie dekady. Generałowie Jaruzelski i Kiszczak nigdy nie odpowiedzieli za tę zbrodnię - mówił w Polskim Radiu 24 Sebastian Reńca, IPN, dziennikarz, historyk.
40 lat temu, 16 grudnia 1981 r., siły bezpieczeństwa na rozkaz gen. Wojciecha Jaruzelskiego brutalnie stłumiły strajk okupacyjny w kopalni "Wujek". Od kul milicji zginęło dziewięciu górników, a 23 zostało rannych. Najmłodsza z zastrzelonych ofiar miała zaledwie 19 lat. Do stłumienia strajku przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, komunistyczne władze wysłały milicję, wojsko oraz specjalne oddziały ZOMO, wyposażone w czołgi i broń ostrą. Górnicy mieli do obrony łańcuchy, kilofy i pręty. Była to jedna z największych i nie w pełni osądzonych zbrodni stanu wojennego.
Adam Skwira, jako organizator i jeden z przywódców strajku oraz członek Komitetu Strajkowego, został po pacyfikacji kopalni internowany, a następnie 9 lutego 1982, skazany przez katowicki sąd wojewódzki na 3 lata pozbawienia wolności. Poza nim za organizację i kierowanie strajkiem skazano również Stanisława Płatka (4 lata więzienia) oraz Mariana Głucha i Jerzego Wartaka (3 lata więzienia).
Adam Skwira został zwolniony 19 czerwca 1983, w wyniku amnestii po odbyciu półtora roku zasądzonej kary. W wyniku nałożonych restrykcji nie mógł jednak powrócić do pracy. Uniewinniony został dopiero 18 grudnia 1992.
Śledztwo w sprawie użycia broni palnej podczas pacyfikacji kopalni "Wujek" umorzono 20 stycznia 1982 roku.
Posłuchaj
W czasie pacyfikacji kopalni "Wujek" zginęło dziewięciu górników: Jan Stawisiński, Joachim Gnida, Józef Czekalski, Krzysztof Giza, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Andrzej Pełka, Zbigniew Wilk, Zenon Zając, a 21 zostało rannych.
Zgodnie z danymi Instytutu Pamięci Narodowej internowanych zostało ponad 10 tysięcy opozycjonistów. Tysiące ludzi było represjonowanych i wyrzucanych z pracy za udział w protestach, popieranie Solidarności czy przynależność do związku. Większość przywódców, działaczy związkowych i członków opozycji zostało internowanych, a później znalazło się w więzieniach.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
* * *
Audycja: Temat dnia / Gość PR24
Prowadzący: Tadeusz Płużański
Gość audycji: Sebastian Reńca
Data emisji: 18.12.2021
Godzina emisji: 15.06
PR24/ka