Rocznica Obławy Augustowskiej. Gralicki: prawda o losie zatrzymanych leży w rosyjskich archiwach

Ulicami Augustowa przejdzie dziś pierwszy Marsz Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Organizatorzy chcą w ten sposób przywołać pamięć o ludziach, którym Sowieci odebrali życie latem 1945 r.

Zemsta za dążenia niepodległościowe

- Na Suwalszczyźnie, w regionie Puszczy Augustowskiej, jeszcze wiosną 1945 roku, gdy już zakończyła się II wojna światowa bardzo silne były polskie organizacje niepodległościowe, samorzutnie powstawały oddziały tzw. podziemia poakowskiego - przypomniał w Polskim Radiu 24 Bartosz Gralicki z Instytutu Pileckiego. - Jedną z takich organizacji była tzw. Armia Krajowa Obywatelska, która wiosną 1945 zmiotła nowe polskie władze komunistyczne i praktycznie przejęła kontrolę nad tym obszarem - wskazał.

- Taka sytuacja nie mogła być tolerowana przez Sowietów i to właśnie ją podaje się jako główny powód zorganizowania przez Sowietów obławy, nazywanej przez historyków największą zbrodnią popełnioną na Polakach po II wojnie światowej - powiedział gość Polskiego Radia 24 pytany o genezę tragicznych wydarzeń.

Pamięć dzięki rodzinom

Rozmówca Antoniego Opalińskiego podkreślił, że władze PRL starały się przemilczeć temat, dlatego "rodzinom nie wolno było oficjalnie upominać się o swoich bliskich i głośno mówić o tym, co wydarzyło się w lipcu 1945 roku" na terenie Augustowa.

- Rodziny i bliscy ofiar do dziś nie mają oficjalnego potwierdzenia ich losu, nie znają miejsca ostatniego spoczynku doczesnych szczątków. To do dziś pozostaje niezagojoną raną dla tych ludzi, a dla nas, z punktu widzenia historii, białą plam - mówił gość Polskiego Radia 24.

Mimo to, "pamięć o ofiarach przetrwała głównie dzięki staraniom rodzin - matek poszukujących swoich synów i żon szukających swoich zaginionych mężów". - Już w latach 40. i 50. powstawały pierwsze listy zaginionych, które były przedstawiane władzom komunistycznej Polski, rodziny ofiar pisały do Polskiego i Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, ale również do władz sowieckich - wskazał historyk. - Wszystkie te poszukiwania, ze względu na charakter systemu komunistycznego, spełzły na niczym - zaznaczył.

Prawda leży w rosyjskich archiwach

Jak mówił pełnomocnik dyrektora Instytutu Pileckiego ds. Obławy Augustowskiej, "prawda o dalszych losach zatrzymanych w lipcu 1945 roku wciąż spoczywa w rosyjskich i białoruskich archiwach". - To tam znajdują się dokumenty, które są w stanie dać odpowiedź na pytanie, co się stało z osobami zatrzymanymi w lipcu 1945. Dziś już wiemy, że zostali zamordowane, ale wciąż nie wiemy w jakim miejscu, w jakich okolicznościach, oraz tego, co najważniejsze - gdzie znajdują się ich doczesne szczątki - podkreślił Bartosz Gralicki.

Posłuchaj

Bartosz Gralicki: prawda o Obławie Augustowskiej spoczywa w rosyjskich i białoruskich archiwach ("Temat dnia/ Gość PR24") 24:22

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Więcej w nagraniu.

12 lipca obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Z rąk Sowietów wspieranych przez komunistyczną bezpiekę zginęło co najmniej 600 osób. Była to największa zbrodnia dokonana na Polakach po II wojnie światowej. Wciąż nie wiadomo, gdzie są groby ofiar.

Czytaj także:

• "Zapłacili straszliwą cenę za wierność Polsce". Hołd prezydenta dla ofiar Obławy Augustowskiej
• Obława Augustowska. "Tak bili, że był do człowieka niepodobny". Posłuchaj wspomnień rodzin ofiar
• "Lipcowi" - reportaż Martyny Wojtkowskiej

Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, gościem "Sygnałów dnia" Programu 1 Polskiego Radia. Zobacz nagranie rozmowy:

***

Audycja: "Temat dnia/ Gość PR24"

Prowadzący: Antoni Opaliński

Gość: Bartosz Gralicki (Instytut Pileckiego, pełnomocnik dyrektora ds upamiętnienia Obławy Augustowskiej)

Data emisji: 12.07.2022

Godzina emisji: 13.33

Polskie Radio 24, IAR/ mbl