Warmia i Olsztyn. Historia polskiej tożsamości
2018-05-06, 13:00
- W II połowie XIX wieku lud warmiński na tyle się wzbogacił, że zaczął się interesować kulturą polską, szukać swoich śladów tożsamości. Wojny napoleońskie pobudziły tożsamość niemiecką, natomiast uwłaszczenie, Powstanie Styczniowe i kulturkampf pobudziły szukanie drogi do tożsamości polskiej na południowej Warmii – powiedział w audycji Słowem Niepodległa prof. Stanisław Achremczyk z Ośrodka Badań Naukowych im. Kętrzyńskiego w Olsztynie. Gościem audycji była także kustosz Danuta Syrwid z Domu Gazety Olsztyńskiej.
Posłuchaj
Jak zaznaczył prof. Stanisław Achremczyk, na Warmii i Mazurach w II połowie XIX wieku nie było szlachty. - Elitą było duchowieństwo i biskupi. To oni tworzyli kulturę. Na Warmii szlachcicem stawało się nie z urodzenia, ale z faktu posiadania ziemi o atrybutach szlacheckości. Ten, który taką ziemią posiadał, mógł się uważać za szlachcica – wyjaśnił gość.
Dodał, że w II połowie XIX wieku lud warmiński na tyle się wzbogacił, że zaczął się interesować kulturą polską i szukać swoich śladów tożsamości. Prof. Achremczyk odniósł się także do czasów wcześniejszych i postaci związanej z Warmią – Ignacego Krasickiego.
- Krasicki miał 31 lat gdy został biskupem warmińskim, wielkim panem, senatorem Rzeczpospolitej, prezesem Ziem Pruskich, jednym z najbogatszych ludzi. Rządził Warmią 6 lat. Nie spodziewał się, że będzie pruskim poddanym i w 1772 przeżył ogromny szok gdy znalazł się w innym państwie, ale radził sobie z tym. Jeszcze 22 lat po zaborze był biskupem i przedłużył polskie trwanie na Warmii o 22 lata. Dopiero w 1795 roku pożegnał Warmię awansując na prymasostwo Polski – mówił prof. Achremczyk.
Danuta Syrwid zaznaczyła, że ludność warmińska zaczęła odczuwać tożsamość narodową gdy nasiliła się germanizacja. - Ludność zaczęła odczuwać tożsamość narodową w momencie gdy zaczęto jej zabierać język polski ze śpiewów kościelnych, z nauki w szkołach powszechnych. Decydującym momentem przebudzenia narodowego Warmii były objawienia gietwałdzkie w 1877 roku – oznajmiła.
Audycja prowadzona była z Domu Gazety Olsztyńskiej. - Dom Gazety Olsztyńskiej to dawna redakcja drukarni Gazety Olsztyńskiej, pierwszej polskiej gazety na Warmii, która ukazywała się od 1886 roku. Budynek ten został jako jedyny zniszczony przez Niemców w czasie II Wojny Światowej. Znajdowała się tu redakcja, drukarnia gazety, księgarnia polska, a także mieszkania ówczesnych wydawców Gazety Olsztyńskiej – wyjaśniła Syrwid.
Więcej w całej rozmowie.
Gospodarzem audycji był Mateusz Maranowski.
Polskie Radio 24/pr
Słowem Niepodległa - wszystkie audycje
____________________