"PRL - historia prawdziwa". Prof. Tomasz Panfil o aferach "Zalew" i "Żelazo"
Tajna służby PRL handlujące złotem, walutami i przemycające działa sztuki - tak miano wspomagać finansowanie działań Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. O aferach "Zalew" i "Żelazo" mówił w Polskim Radiu 24 historyk, prof. Tomasz Panfil (IPN w Lublinie).
2023-01-29, 11:35
Pod koniec lat 60-tych grupa funkcjonariuszy MSW zajęła się przemytem z Niemiec do Polski dewiz, złota i innych kosztowności. Dochód z ich sprzedaży w kraju miał być przeznaczony na fundusz operacyjny wywiadu i kontrwywiadu MSW, ale z czasem zaczął trafiać w ręce uczestników operacji.
Aferę ujawniono w 1971 roku, gdy aresztowano pod zarzutem przemytu 36-ciu wysokiej rangi funkcjonariuszy MSW i Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej. Sprawie nadano kryptonim "Zalew”, ponieważ część przemyconych kosztowności funkcjonariusze zakopali na swoich działkach rekreacyjnych w okolicach Zalewu Zegrzyńskiego.
Prof. Tomasz Panfil mówił o specyfice działania PRL-owskich tajnych służb. - Działania wywiadowcze czy kontrwywiadowcze z reguły prowadzone są w cieniu, szarej strefie, są niejawne. Procedury operacyjne związane z działalnością wywiadu i kontrwywiadu sprzyjały funkcjonariuszom, którzy początkowo chcieli poprzez handel walutami i złotem przywożonym z Zachody wzbogacić fundusz operacyjny wywiadu i kontrwywiadu (…). Było na to generalne przyzwolenie a czynniki polityczne, które nadzorowały służby, nie wnikały w poszczególne operacje, margines swobody funkcjonariuszy był dosyć duży, więc bardzo łatwo funkcjonariuszom przyszło "prywatyzowanie" tych funduszy - mówił gość audycji.
Posłuchaj
Akcja o kryptonimie "Żelazo" przeprowadzona została w latach 70. XX wieku w Zachodniej Europie. Polegała na przeniknięciu przez współpracowników polskiego wywiadu do struktur przestępczych. Poprzez przestępczą działalność (napady rabunkowe, kradzieże, a nawet morderstwa - w jednej z takich akcji zginął francuski policjant, zaś w 1972 roku szwajcarski bankier) gangsterzy, współpracownicy wywiadu, zdobywali pieniądze, złoto (stąd kryptonim akcji), dzieła sztuki, a także samochody.
REKLAMA
Czytaj także:
Więcej w zapisie audycji.
* * *
Audycja: "PRL - historia prawdziwa"
Prowadzi: Robert Tekieli
Gość: prof. Tomasz Panfil
REKLAMA
Data emisji: 29.01.2023
Godzina emisji: 7.35
PR24/ka
REKLAMA