Powstanie styczniowe. Jabłonka: było kontynuowane w rodzinach, w formie biernego i duchowego oporu Polaków
2023-01-24, 12:30
- Dziś można powiedzieć, że gdyby w odpowiednim czasie wydarto część ziem Rzeczypospolitej, nie byłoby I wojny światowej, nie miałaby ona się gdzie rozegrać - mówił w Polskim Radiu 24 historyk Krzysztof Jabłonka.
Dlaczego to właśnie powstanie styczniowe było ważne w II Rzeczypospolitej? Jakie ma znaczenie dziś, w niepodległej Polsce? O tym mówił gość PR24. Jak wyjaśnił, powstanie było ważne między innymi dlatego, że jego uczestnicy "dożyli II Rzeczypospolitej". Równie ważne, jak podkreślił, było powstanie listopadowe, ale tylko siedmiu jego uczestników żyło, gdy Polska odzyskała niepodległość.
22 stycznia 1863 r. rozpoczęło się powstanie styczniowe. Był to największy zryw narodowowyzwoleńczy przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Jego bilans był tragiczny, około 20 tys. powstańców poległo w walkach, około tysiąca zostało straconych przez Rosjan, 38 tys. zesłano na Syberię. Spacyfikowano wiele miast, w tym Wilno. Na Litwie na ogólną liczbę 40 tys. przedstawicieli polskiej szlachty zginęło 10 tys.
"Powstanie zeszło do rodzin"
- Powstanie nie zakończyło się, a raczej wypaliło w naturalny sposób i, co najciekawsze, zeszło do rodzin, dalej się kontynuowało, tylko w innej formie, w formie biernego i duchowego oporu Polaków, że nie wolno było od tej pory bratać się z Rosjanami we wszelkiej postaci, ale czekać na sąd boży, czyli na upadek caratu. Co ciekawe, myśmy doczekali się tego, a oni nie doczekali się upadku Polski - powiedział Krzysztof Jabłonka.
Mówiąc o kontekście zagranicznym, historyk przypomniał, że większe szanse miało tutaj powstanie listopadowe i gdyby wówczas udało się "ściągnąć na głowę" Rosji koalicję krymską, jak to miało miejsce później, to w opinii gościa PR24 powstałaby nie tylko Polska, ale i Litwa i Białoruś i duża część Ukrainy. Dodał, że powstanie styczniowe tylko przez chwilę miało szansę na sukces, a było to pomiędzy kwietniem a majem, gdy Wielka Brytania, Francja i Austria zdobyły się na "jednolitą notę".
***
Audycja: "Towarzystwo Niepokornych"
Prowadzący: Paweł Nowacki, Arkadiusz Gołębiewski, Jan Ruman
Gość: Krzysztof Jabłonka (historyk)
Data emisji: 23.01.2023
Godzina: 22:06
kor