"Nie sięgaliśmy aż do wolnych wyborów". Zwiercan w PR24 o porozumieniach sierpniowych

41 lat temu, 30 sierpnia 1980 roku, komunistyczne władze, reprezentowane przez wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego, podpisały porozumienie ze strajkującymi w Stoczni Szczecińskiej, na czele których stał Marian Jurczyk. Było to pierwsze z porozumień kończących falę strajków w sierpniu 1980 roku.

Powiązany Artykuł

Premier: Polakom nigdy nie brakowało wiary w to, że możemy być realną siłą na arenie dziejów

- To niebywałe przeżycie. Przede wszystkim, była to nadzieja na wolność, że wreszcie społeczeństwo polskie zrobi porządek z komunistami, że wreszcie uda się ten barbarzyński system obalić, że będzie można czytać to, co się chce, w tym podziemne wydawnictwa i emigracyjną prasę, bez cenzury, bez kłamstw, bez obłudy, bez tego wszystkiego co wówczas się działo - mówił w Polskim Radiu 24 Jacek Pawłowicz, dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. 

Czytaj także: 

• 41 lat temu podpisano porozumienia sierpniowe
• Od 21. postulatów do 10 mln w Solidarności. Sierpień '80 w liczbach [INFOGRAFIKA]
• Sierpień '80. Tego dnia ks. Popiełuszko został kapelanem Solidarności

Jak dodał gość "Towarzystwa niepokornych", miał też nadzieję, że "będzie można mówić o Katyniu"- wówczas w szkołach uczono, że za tę zbrodnię odpowiadają Niemcy". - Po prostu, wielka nadzieja na wolność, na absolutny fenomen, który wybuchł w sierpniu 1980 roku. To otworzyło ogromne możliwości - wskazał Jacek Pawłowicz i przypomniał, że 41 lat temu, po podpisaniu porozumień sierpniowych "w szkołach młodzież się organizowała, rozwijały się samorządy uczniowskie, powstawały różne inicjatywy historyczne i kulturalne". 

"Nie udało się zrealizować 22. postulatu"

- To była jedna wielka nadzieja na zmiany trwałe - zgodził się Roman Zwiercan, były opozycjonista i jeden z twórców Solidarności Walczącej. Dodał, że oczekiwał wtedy tego, że "wejdzie pluralizm, że będzie można mieć wolność codzienną". - Dziś młodzież nie wyobraża sobie, że tego może nie być, bo to jest naturalne, jak powietrze. Tak powinno być, a wówczas tego nie było- wskazał.

Powiązany Artykuł

Jan Żaryn o porozumieniach sierpniowych: stworzyły nową jakość życia

Rozmówca Polskiego Radia 24 stwierdził, że "niestety, nie doszło do realizacji 22. postulatu, który mówił o wolnych wyborach". - Ne sięgaliśmy tak daleko wówczas, sięgaliśmy do wolnych związków zawodowych. Gdzieś tam w głowach kwitły myśli, by Polska była rzeczywiście niepodległa, ale tego się nie dało wyartykułować w tamtym czasie w sposób dobitny, by nie drażnić "wielkiego brata" ze Wschodu. Były te myśli pacyfikowane przez - dzisiaj to wiemy - przez agenturę - wskazał Roman Zwiercan.

Posłuchaj

Jacek Pawłowicz i Roman Zwiercan o znaczeniu wydarzeń z 30 i 31 sierpnia 1980 roku ("Towarzystwo niepokornych"/ PR24) 22:22

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Więcej w nagraniu. 

31 sierpnia podpisano porozumienie w Gdańsku, 3 września w Jastrzębiu-Zdroju i 11 września w Hucie Katowice. Sierpień 1980 był impulsem do powstania Solidarności, a w konsekwencji przemian systemowych, które doprowadziły do upadku PRL oraz innych dyktatur z bloku wschodniego, a także odzyskania przez nasz kraj suwerenności.

***

Audycja: "Towarzystwo niepokornych"

Prowadzący: Jan Ruman, Paweł Nowacki i Arkadiusz Gołębiewski

Goście: Jacek Pawłowicz (dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie), Roman Zwiercan (działacz Solidarności Walczącej)

Data emisji: 30.08.2021

Godzina emisji: 22.06

Polskie Radio 24, IAR/ mbl