Seweryna Szmaglewska - jedyna Polka, która zeznawała w procesie norymberskim
2022-06-25, 09:05
- Trybunał preferował i wybierał ikoniczne postacie. Zeznających w trakcie tego procesu było 240 osób. (...) Wybierając osoby z Polski, wybrano przedstawicieli ofiar obozów z dwójką polskich świadków. Ich zeznania wywarły wstrząsające wrażenia, również na oskarżonych - mówił w Polskim Radiu 24 Eryk Habowski, prawnik specjalizujący się w prawie międzynarodowym (Instytut Pileckiego).
11 lutego 1916 roku urodziła się Seweryna Szmaglewska, pisarka, w latach 1942-1945 więźniarka niemieckiego nazistowskiego obozu śmierci Auschwitz-Birkenau, po wojnie świadek w procesie norymberskim i autorka książek, w których opisała swoje przeżycia obozowe.
O przebiegu procesu w Norymberdze mówił Eryk Habowski. - Przed Międzynarodowym Trybunałem w Norymberdze pierwszy raz na oczach świata odpowiadali wszyscy przywódcy, najwyżsi urzędnicy Niemiec. Jednak nie było to takie oczywiste, że do tego dojdzie. Władzy wówczas się nie karało. Nawet ludobójstwa były często usprawiedliwiane polityką - przypomniał.
Znaczący udział Polaków
W opinii prawnika nie byłoby Norymbergi bez Polaków. - W momencie, kiedy w Europie milkły działa, w maju w 1945 roku, nie było jeszcze pewne, w jaki sposób alianci będą rozliczać (niemieckie zbrodnie - red.). Do tego, że trzeba sądzić, od samego początku zarówno Londyn, jak i Waszyngton był przekonywany właśnie przez Polaków - wyjaśnił.
- Nie chodzi tutaj tylko i wyłącznie o niewielką pomoc polskiej delegacji w trakcie samego procesu. Czterech polskich prawników - na czele ze Stanisławem Piotrowskim - uświadomiło śledczym w Norymberdze, czym są np. dzienniki Hansa Franka - dodał.
Gość audycji przypomniał, że całość polityki wielkich mocarstw w trakcie II wojny światowej unikała perspektywy międzynarodowego trybunału.
- To nie działo się z przypadku. Alianci tego nie chcieli, obawiali się sytuacji podobnej do tej z cesarzem Wilhelmem II, po I wojnie światowej. Polacy i polski rząd na uchodźstwie nie chciał tej sprawy odpuścić. Od pierwszych miesięcy wojny alarmowali i zbierali dowody - zaznaczył.
- Seweryna Szmaglewska reprezentowała perspektywę Auschwitz. Udało jej się uciec z marszu śmierci w styczniu 1945 roku, kiedy Auschwitz kończył działanie jako obóz śmierci - opowiedział.
Więcej w nagraniu.
Posłuchaj
Audycja: "Polki"
Prowadząca: Magdalena Merta
Gość: Eryk Habowski (prawnik specjalizujący się w prawie międzynarodowym, Instytut Pileckiego)
Data emisji: 25.06.2022
Godzina emisji: 08.07
kmp