Ujawnienie wysokości wynagrodzeń może zmniejszyć lukę płacową w gospodarce. UE ma na to pomysł

Według teorii ekonomii, jawność płac wprowadza się po to, by zmniejszyć asymetrię i niedoskonałość informacji rynkowej, do której dostęp mają pracownicy podczas negocjacji płacowych. W efekcie może prowadzić to do uzyskiwania niższych płac, szczególnie przez grupy o niższej pozycji na rynku pracy.

Najnowsze badania wskazują, że ujawnienie płac w części sektora publicznego w Kanadzie zmniejszyło różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn od 20 proc. do 40 proc. Z kolei badania z Wielkiej Brytanii pokazują, że nakaz ujawnienia płac w ponad 10 tys. firm podniósł o 5 proc. szanse kobiet na zatrudnienie za pensję powyżej średniej oraz zmniejszył gender wage gap o 15 proc. Zdaniem autorów, reforma okazała się skuteczna przede wszystkim z powodu obawy pracodawców o to, że jawność płac pogorszy ich reputację.

Luka płacowa

Ujawnienie wszystkich wynagrodzeń może zmniejszać lukę płacową, ponieważ dostarcza dowodów, że takie nierówności istnieją w danej firmie lub instytucji, a także pomiędzy podmiotami działającymi w tych samych branżach. Uzyskanie takiej informacji pomaga w przeciwdziałaniu dyskryminacji płacowej na podstawie płci lub innych cech, np. rasy.

Innym aspektem transparentności płac jest zmniejszenie nierówności między różnymi stanowiskami w firmach. Badania analizujące reformę nakazującą ujawnianie płac w administracji publicznej w Kalifornii z 2010 r. wskazują na obniżenie płac osób na najwyższych stanowiskach średnio o 7 proc. Cięcia płac były większe tam, gdzie wynagrodzenia były wyższe. Zdaniem autorów świadczy to o niechęci społeczeństwa do wysokich wynagrodzeń.

Negocjacje płacowe

Niektóre badania wskazują, że ujawnienie płac może mieć różne efekty w zależności od modelu negocjacji płacowych. W przypadku indywidualnych negocjacji, jawność płac może prowadzić do uzyskiwania niższego wynagrodzenia przez pracownika, bowiem pracodawca obawia się płacenia zbyt wiele i późniejszej konieczności renegocjacji wynagrodzeń pozostałych pracowników. Ale efekt ten jest wyraźnie zmniejszany, gdy pracownicy nie negocjują płac indywidualnie, tylko zbiorowo, a także gdy istnieje konieczność zawierania dokładnej informacji o wynagrodzeniu w ogłoszeniu o pracę.

Ujawnienie płac wpływa też na odczuwane przez pracowników zadowolenie z pracy. W badaniu na Uniwersytecie Kalifornijskim, po ujawnieniu płac, pracownicy zarabiający mniej niż mediana wynagrodzeń w tej instytucji odczuwali pogorszenie satysfakcji z pracy i przejawiali większe chęci poszukiwania nowej pracy, ale nie było analogicznego efektu u pracowników zarabiających powyżej mediany. Według badania z 1985 r. różnice w postawach wobec ujawnienia wynagrodzeń mogą występować też pomiędzy różnymi typami stanowisk.

• Praca kobiet w domu. Ile jest warta praca na dwa etaty?

PolskieRadio24.pl/ IAR/ PIE/ mib