Prof. Mączyńska: warunkiem rozwoju Polski jest harmonijny wzrost sfery gospodarczej, społecznej i ekologicznej

W ocenie prof. Mączyńskiej, rok 2024 będzie dla Polski kolejnym rokiem zmniejszania dystansu majątkowego, jaki nas dzieli od bogatych państw Unii Europejskiej. Wyjaśniła, że jest to efekt szybkiego rozwoju gospodarczego naszego kraju obserwowanego w ostatnich latach i znacznego spowolnienia na Zachodzie.

- Mimo pandemii i bezpośredniego sąsiedztwa z Ukrainą, gdzie wciąż toczy się wojna, polska gospodarka oceniana jest bardzo pozytywnie przez międzynarodowe instytucje finansowe i agencje ratingowe - powiedziała.

Polska jest liderem wzrostu

Dane Eurostatu potwierdzają, że w Europie Polska jest liderem pod względem wzrostu gospodarczego. Zarówno międzynarodowe organizacje finansowe jak i agencje ratingowe korzystnie oceniają obecną kondycję i perspektywy polskiej gospodarki.

- Żadna z tych agencji nie obniżyła prognoz wzrostu PKB dla Polski na rok 2024, przeciwne - np. agencja S&P Global Ratings w listopadzie br. podwyższyła tę prognozę z 3 proc, do 3,1 proc. - zauważyła. Dodała, że w projekcie budżetu na rok 2024 zakłada się wzrost PKB w wysokości 3 proc., czyli ponad 2,5-krotnie wyższy aniżeli prognozowany dla krajów strefy EURO (1,2 proc.). Mączyńska przypomniała także publikację czołowej niemieckiej gazety gospodarczej "Handelsblatt", w której oceniono, że polska gospodarka powinna być wzorem dla innych krajów unijnych, zwłaszcza tych, które ocierają się o recesję.

- W zagranicznych publikacjach na ten temat eksponuje się nawet, że Europa może zazdrościć Polsce gospodarczych dokonań - wskazała.

Otoczenie gospodarcze

Ekonomistka zastrzegła jednak, że na kondycję polskiej gospodarki i polskich firm silnie rzutuje zagraniczne otoczenie gospodarcze. - Dlatego tak niepokojące są dane płynące z Niemiec, które od lat są jednym z naszych najważniejszych partnerów handlowych, a obecnie doświadczają załamania gospodarczego i recesji. Nie jest to dobry sygnał dla polskich eksporterów - wskazała.

Mączyńska zwróciła uwagę na szczególny moment, w którym znajduje się Polska i światowa gospodarka.

• Ekonomiści przedstawili prognozy PKB i inflacji na 2024 rok. Środki z KPO mają napędzać gospodarkę

- Mamy obecnie specyficzną sytuację, doświadczamy bowiem przesilenia cywilizacyjnego, które jest następstwem rozwoju technologii cyfrowych i sztucznej inteligencji. Wskutek tego dominujący w XX ., model industrialny wypierany jest przez nową gospodarkę, jej nowy model - wskazała. W takich warunkach - jak podkreśliła - dochodzi do przełomowych przemian w modelach funkcjonowania biznesu, pracy, edukacji, komunikacji, nawet gospodarstw domowych.

Dodała, że w warunkach tak głębokiego przełomu wygrywać będą te kraje i firmy, które w sposób optymalny, czyli najlepszy z możliwych, wykorzystają potencjał i dobrodziejstwa sztucznej inteligencji, ale nie dopuszczając do urzeczywistniania się jej ciemnych stron.

- Polska powinna zatem zadbać o to, aby jak najlepiej wykorzystać ten specyficzny okres cywilizacyjnego przełomu. Kraj, który tego nie będzie czynił, przegra - powiedziała.

Konieczne warunki do spełnienia

Dodała jednak, że aby to się udało konieczne jest spełnienie trzech warunków sine qua non (warunków koniecznych - PAP). Pierwszy warunek - to optymalne wykorzystywanie nowych technologii. Drugim jest ukierunkowanie polityki społeczno-gospodarczej na tzw. "antykruchość", czyli przygotowanie i uodpornianie systemu społeczno - gospodarczego na przeciwności i kryzysy, obecnie często nawiedzające świat. Profesor powołała się przy tym na książkę Nassima Nicholasa Taleba, gdzie tytułowa "antykruchość" symbolizowana jest mitycznym zjawiskiem hydry, której w miejsce odciętej głowy odrastają dwie lub trzy nowe. Natomiast trzecim warunkiem rozwoju są regulacje, które służyłyby wykorzystywaniu dobrodziejstw wynikających z rewolucji cyfrowej, ale jednocześnie zapobiegały takim wynaturzeniem - jak np. cyfrowa przestępczość, ataki hakerskie, cyfrowe nałogi oraz związane z tym osłabianie relacji społecznych itp.

- W takich warunkach fundamentalne znaczenie mają wprowadzane nie tylko na szczeblu państwa, ale także na innych szczeblach instytucjonalnych regulacje prawne, rozwiązania organizacyjne oraz działania wdrożeniowe - wymieniała.

Jej zdaniem, intensyfikacja wdrażania w Polsce cyfryzacji i robotyzacji ma obecnie fundamentalne znaczenie, nie tylko dlatego, że bardzo nam daleko do światowych liderów w tej dziedzinie, ale - jak zaznaczyła - przede wszystkim ze względu na wysoce niekorzystną sytuację demograficzną, zmniejszanie się liczby osób w wieku produkcyjnym oraz występujące na rynku pracy niedobory pracowników wielu specjalności.

W ocenie profesor Mączyńskiej, w sytuacji przesilenia cywilizacyjnego warunkiem trwałego, harmonijnego społeczno-gospodarczego rozwoju Polski, jest równoczesna należyta dbałość o trzy filary takiego rozwoju: filar gospodarczy, społeczny i ekologiczny.

- Jeśli którykolwiek z tych filarów jest zaniedbywany, niedorozwinięty, cała konstrukcja, jaką jest system społeczno-gospodarczy staje się chwiejna, niestabilna, mało odporna na rozmaite wstrząsy - powiedziała. Zaznaczyła, że umacnianie tych filarów przesądza o postępie gospodarczym, wyrażającym się we wzroście PKB, postępie społecznym, czyli poprawie jakości życia, zdrowia i bezpieczeństwa ludzi oraz o niezbędnym dla takiej poprawy postępie ekologicznym, czyli poprawą stanu środowiska naturalnego i zmniejszanie ryzyka klimatycznych wynaturzeń. - Sam wzrost gospodarczy, jeśli nie przekłada się na postęp społeczny i ekologiczny jest dzikim wzrostem gospodarczym - powiedziała.

Początek transformacji

Mączyńska przypomniała, że w początkowym okresie transformacji (lata 90.), polska polityka społeczno-gospodarcza ukierunkowana była głównie na wzrost gospodarczy. - Panował fetysz wzrostu gospodarczego, bez względu na jakość tego wzrostu i następstwa społeczne czy ekologiczne. Strefa społeczna i ekologiczna były bardzo zaniedbywane. Właśnie m.in. dlatego mamy dziś tak dramatyczną sytuację demograficzną i klimatyczne problemy - wyjaśniła.

W opinii ekonomistki, fetyszyzacja wzrostu gospodarczego, pogoń za zyskiem, sprawia iż mimo zwiększającej się obfitości i dostępności dóbr materialnych poziom życia, nie zawsze przekłada się poprawę jakości życia ludzi. Przejawem tego - jej zdaniem - jest narastający obecnie w wielu bogatych krajach syndrom "społeczeństwa zmęczenia" i wypalenia, co z kolei zwiększa ryzyko rozmaitych problemów zdrowotnych, w tym psychicznych. Mączyńska zwróciła uwagę, że będąca następstwem pogoni za wzrostem gospodarczym bezwzględna eksploatacja zasobów naturalnych sprowadza świat na krawędź katastrofy klimatycznej.

- Cóż nam z bogactwa materialnego, jeżeli będziemy chorować lub umierać z powodu piekielnego gorąca? Po co materialne bogactwo, jeśli przypłacamy je notorycznym zmęczeniem, brakiem czasu na należyte relacje rodzinne, towarzyskie? - pytała Mączyńska.

Jej zdaniem, za paradoks można uznać to, że w erze robotyzacji i sztucznej inteligencji jesteśmy coraz bardziej zapracowani i zmęczeni. Podkreśliła, że wzrost PKB powinien być podporządkowany postępowi społecznemu i ekologicznemu. Jest to zarazem warunek trwałości rozwoju, rozwoju na pokolenia.

• Ożywienie koniunktury i niższa inflacja. Prognozy ekonomistów na 2024 rok
• Podsumowanie wydarzeń w polityce międzynarodowej. Dr Bonikowka: w tym roku znacznie wzrosła rola globalnego Południa

PAP/IAR/PR24.pl/mk