100 dni rządu Tuska. Polska złożyła wniosek o płatność z KPO w wysokości 6,9 mld euro
2024-03-22, 08:32
Podczas pierwszych 100 dni rządu Donalda Tuska, po 1,5 roku od akceptacji przez Komisję Europejską polskiego Krajowego Planu Odbudowy, Polska wreszcie złożyła pierwszy wniosek o płatność w wysokości 6,9 mld euro.
W połowie stycznia Polska złożyła wniosek o płatność z KPO w wysokości 6,9 mld euro. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zdecydowało, że ze względu na opóźnienia w realizacji tzw. kamieni milowych związanych z sądownictwem, a tym samym odblokowaniu środków z KPO, niezbędna jest jego rewizja. Konsultacje publiczne zreformowanego planu rozpoczęły się 15 marca br.
Szczegóły rewizji KPO
MFiPR proponuje objąć rewizją 11 z 55 reform - 8 z części grantowej i 3 z części pożyczkowej, oraz 22 z 56 inwestycji - 14 z części grantowej i 8 z części pożyczkowej.
Resort przewiduje, że 1,113 mld euro (ok. 4,8 mld zł) przeznaczone na wsparcie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej z uwolnionych środków w części grantowej zostanie przeniesione do części pożyczkowej. 140 mln euro (ok. 600 mln zł) z tej puli ma trafić na termomodernizację w budynkach wielorodzinnych.
Kolejne 600 mln euro (ok. 2,5 mld zł) ma pójść bezpieczeństwo żywnościowe i skracanie łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz rolnictwo 4.0, gdzie odbiorcami wsparcia będą indywidualni rolnicy, mali i średni przedsiębiorcy z sektora przetwórczego oraz duże centra przechowalniczo-dystrybucyjne.
Natomiast 493 mln euro (ok. 2,1 mld zł) trafi na wyposażenie szkół i instytucji w urządzenia i infrastrukturę informatyczną i telekomunikacyjną.
150 mln euro przeniesionych będzie z części pożyczkowej i ze zwiększonym do 300 mln euro (ok. 1,3 mld zł) budżetem będzie przeznaczone na realizację inwestycji dotyczących opieki długoterminowej i geriatrycznej w szpitalach powiatowych - zakłada również MFiPR.
KPO. Zmiany w kwietniu
Jak informowała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, na 23 kwietnia br. planowane jest przyjęcie zmian w KPO przez Radę Ministrów, natomiast formalne wysłanie rewizji KPO do KE nastąpi w ostatniej dekadzie kwietnia br. Zmieniona decyzja wykonawcza Rady UE, która zatwierdzi zmiany w KPO, jest planowana przez ECOFIN na 16 lipca br. Jeszcze w tym roku MFiPR zamierza wystosować do KE dwa wnioski o płatność.
W lipcu 2020 roku, podczas szczytu w Brukseli, przywódcy UE osiągnęli porozumienie w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, który - jak zaznaczono - pomoże krajom unijnym poradzić sobie z kryzysem związanym z pandemią Covid. Ustalono, że wartość instrumentu wyniesie 723,8 mld euro w cenach bieżących.
Posłuchaj
Aby otrzymać środki w formie dotacji oraz pożyczek, państwa członkowskie musiały przygotować plany odbudowy i zwiększania odporności, w których określają, w jaki sposób zamierzają inwestować te fundusze. Ponadto miały wykazać, że dzięki zainwestowanym pieniądzom osiągną odpowiednie cele (kamienie milowe) związane m.in. z cyfryzacją, ochroną środowiska, edukacją, służką zdrowia, cyberbezpieczeństwem. Zaznaczono, że przed dokonaniem wypłat z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Komisja "ocenia osiągnięcie w zadowalający sposób wszystkich kamieni milowych i wartości docelowych".
Była akceptacja, ale nie było wniosku
Polski Krajowy Plan Odbudowy został zaakceptowany przez Komisję Europejską na początku czerwca 2022 roku. Komisja zaznaczyła jednak, że polski KPO "zawiera kamienie milowe związane z ważnymi aspektami niezależności sądownictwa, które mają szczególne znaczenie dla poprawy klimatu inwestycyjnego i stworzenia warunków dla skutecznej realizacji". Podkreśliła też, że "Polska musi wykazać, że te kamienie milowe zostały osiągnięte przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat w ramach Funduszu Odbudowy".
KPO dla Polski to 56 inwestycji i 55 reform. Ich celem jest wzmocnienie polskiej gospodarki po pandemii Covid i zwiększenie odporności na kryzysy. W ramach KPO Polska ma otrzymać 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek. Zgodnie z celami UE znaczna część budżetu KPO przeznaczona ma zostać na cele klimatyczne (46,6 proc.), transformację cyfrową (21,3 proc.), a także na reformy socjalne (22,3 proc.).
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej od marca 2023 roku koordynowało uzupełnienie KPO o nowy unijny instrument RePowerEU. Jest to odpowiedź Unii Europejskiej na kryzys energetyczny będący efektem agresji Rosji na Ukrainę i konieczność uniezależnienia krajów UE od surowców z Rosji. Dzięki rewizji Polska otrzyma dodatkowo 2,76 mld euro dotacji i 23 mld euro preferencyjnych pożyczek. Środki te mają być przeznaczone m.in. na zieloną transformację. Wniosek o wypłatę zaliczki z tytułu RePowerEU w wysokości ok. 5 mld euro Polska złożyła na przełomie sierpnia i września zeszłego roku.
Aby otrzymać pieniądze, nie jest konieczne spełnienie żadnych warunków zawartych w głównej umowie KPO, w tym tych dotyczących praworządności. Zaliczka wpłynęła do Polski 28 grudnia 2023 roku.
- Krajowy Plan Odbudowy do korekty? Opóźnienia w inwestycjach z KPO opóźnią napływ funduszy unijnych
- Krajowy Plan Odbudowy poddany społecznym konsultacjom. Od tego będzie zależała forma jego realizacji
- 100 dni rządu Donalda Tuska. Eksperci: udało się z KPO i budżetem, gorzej z kwotą wolną od podatku
PAP/IAR/PR24.pl/mk