Od parowozów do Pendolino. 95-lecie utworzenia Polskich Kolei Państwowych

2021-11-02, 15:30

Od parowozów do Pendolino. 95-lecie utworzenia Polskich Kolei Państwowych
Zabytkowa lokomotywa ekspresowa z warszawskiego Muzeum Kolejnictwa przy starym dworcu Warszawa-Główna.Foto: Stanisław Brzeg-Wieluński/PR24

W 2021 roku przypadają dwie ważne dla polskiej kolei rocznice: 95-lecie utworzenia Polskich Kolei Państwowych jako podmiotu prawa handlowego i 20-lecie powstania Grupy PKP.

Pierwsze linie kolejowe wraz z infrastrukturą do ich obsługi na terenach obecnej Polski powstały w I połowie XIX w. Polskie Koleje Państwowe, podległe wówczas Ministerstwu Komunikacji z sekcją kolejową, rozpoczęły działalność już w listopadzie 1918 r., wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości, sukcesywnie obejmując swoim zasięgiem kolejne części kraju. Kształtowanie się sieci PKP trwało do czasu zakończenia się formowania granic II Rzeczypospolitej.

PKP to symbol odzyskania przez Polskę niepodległości

W 1926 r. Polskie Koleje Państwowe zostały zorganizowane jako przedsiębiorstwo działające według zasad handlowych. Podstawą prawną zmieniającą status PKP było Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1926 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe" W takiej formie PKP funkcjonowały do wybuchu II wojny światowej.

Po zakończeniu II wojny światowej, w tym również po transformacji ustrojowej w 1989 roku, Polskie Koleje Państwowe funkcjonowały głównie w formie przedsiębiorstwa pozostającego pod zwierzchnictwem ministerstw właściwych ds. transportu, a w wybranych okresach Dyrekcji Generalnych PKP w ramach tychże ministerstw.

Powiązany Artykuł

PKP Intercity_1200.jpg
Polacy masowo podróżują koleją. W lipcu odnotowano rekordowy wzrost liczby pasażerów

Nowa forma prawna państwowej spółki

W 2000 r. rozpoczęła się jedna z największych reform polskiej kolei, którą zapoczątkowało wejście w życie Ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”. Miała ona decydujący wpływ na obecny kształt rynku kolejowego w Polsce, a jej głównym założeniem była nowa organizacja kolei w oparciu strukturę spółek prawa handlowego.

Z początkiem 2001 r. Polskie Koleje Państwowe rozpoczęły działalność jako spółka akcyjna, której jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa. W kolejnych miesiącach 2001 r. wydzielone zostały spółki odpowiadające za infrastrukturę kolejową, przewozy pasażerskie i towarowe, energetykę, telekomunikację, informatykę oraz inne obszary.

Powstałe wówczas i w wyniku kolejnych przekształceń podmioty tworzą dziś Grupę PKP, w skład której wchodzą obecnie PKP S.A. (spółka matka) oraz spółki zależne. Na rynku funkcjonują także spółki powiązane z PKP S.A. oraz spółki, w których PKP S.A. wykonują prawa z akcji.

Dziś Grupa PKP wraz ze spółkami powiązanymi jest jednym z największych polskich pracodawców i jedną z największych kolei w Unii Europejskiej.

UE promuje kolejnictwo

Kolej może stać się jednym z najistotniejszych narzędzi pozwalających państwom Unii Europejskiej osiągnąć cele klimatyczne wynikające z założeń i polityki prowadzonej w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Czy jest na to gotowa?

Na wniosek Komisji Europejskiej 2021 rok został ustanowiony Europejskim Rokiem Kolei. Celem tej inicjatywy jest promocja kolei jako najbezpieczniejszego i ekologicznego środka transportu, którego rozwój przełoży się na osiągnięcie przez UE założonych celów klimatycznych oraz wpłynie na poprawę jakości usług publicznych w obszarze transportu, zwiększając tym samym mobilność milionów Europejczyków i przyczyniają się do eliminacji zjawiska wykluczenia komunikacyjnego.

Najbardziej proekologiczny środek transportu

Przewagi kolei, jej ekologiczność, niezawodność i odporność w sytuacjach kryzysowych są coraz mocniej dostrzegane zarówno w wymiarze społeczno-gospodarczym, jak i politycznym. Siła kolei szczególnie była widoczna w czasie pandemii COVID-19, zachowując ciągłość swojej działalności operacyjnej.

W ostatnim czasie w debacie publicznej szczególnie ważnym aspektem jest niska emisyjność kolei. Mimo że transport odpowiada za 25% emisji gazów cieplarnianych w UE, to jedynie 0,4% emisji gazów cieplarnianych w UE pochodzi z sektora transportu kolejowego.


Materiał przygotowany przy współpracy z PKP SA

PR24/PKP/sw


Polecane

Wróć do strony głównej