Dynamiczny wzrost gospodarczy i presja kosztowa. Szybki Monitoring NBP

Wysokie odczyty rocznych dynamik sprzedaży wynikają także, choć w niewielkim stopniu, z efektu niskiej bazy odniesienia spowodowanej ograniczeniami przeciwepidemicznymi w III kw. 2020 r. Można również oceniać, że SPN w szerokim zakresie powrócił już do aktywności przedpandemicznej - w IV kw. 2021 r. stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych ukształtował się na zbliżonym poziomie jak przed kwartałem i przed wybuchem pandemii w większości klas przedsiębiorstw wg przeznaczenia produkcji i usług (zarówno eksporterów, jak i nieeksporterów).

Zakłócenia łańcuchów dostaw

"Mimo wysokiej dynamiki zapasów w III kw. 2021 r., w IV kw. 2021 r. nasilił się jednak problem zbyt niskiego stanu zapasów, wynikający w głównej mierze z zakłóceń w łańcuchach dostaw. Problem niedoboru zapasów materiałów jest szczególnie dotkliwy wśród producentów trwałych dóbr konsumpcyjnych, dóbr zaopatrzeniowych oraz w budownictwie. Prognozy wskazują na nieznaczne wyhamowanie tempa poprawy popytu - zarówno krajowego, jak i zagranicznego - w horyzoncie kwartalnym oraz na stabilizację sytuacji popytowej - w horyzoncie rocznym.

Poziomy wskaźników prognoz popytu są obecnie jednak na tyle wysokie, że sytuacja popytowa powinna wciąż pozostać korzystna. W SPN do poziomów z 2020 r. wzrosły natomiast oceny niepewności - m.in. ze względu na zagrożenia związane z dalszym przebiegiem pandemii COVID-19 i nowe rozwiązania prawnopodatkowe. Ze względu na dobrą sytuację SPN, w tym płynność, ekspozycja na ryzyko bankructwa przedsiębiorstw pozostaje jednak umiarkowana. Korzystnej sytuacji sprzedażowej towarzyszyły w III kw. 2021 r. dwucyfrowe wzrosty wyniku finansowego w ujęciu zagregowanym, dobre historycznie wskaźniki rentowności oraz wysokie udziały firm przynoszących zyski.

Jednocześnie w III kw. spadło tempo poprawy szeregu wskaźników efektywności. Ze względu m.in. na wysoką dynamikę wzrostu części kosztów sytuacja SPN była - pod koniec 2021 r. - oceniana przez ankietowane przedsiębiorstwa wyraźnie gorzej niż kwartał wcześniej. Również prognozy, zwłaszcza na I kw. 2022 r., sugerowały dalsze pogorszenie się kondycji finansowej firm. Przedsiębiorstwa spodziewają się także pewnego spadku rentowności w horyzoncie rocznym. W niektórych sekcjach, zwłaszcza w objętych wcześniej obostrzeniami przeciwpandemicznymi, obserwowane są też silne wahania ocen i prognoz własnej kondycji finansowej" - podał NBP.

REKLAMA

Wzrost popytu na pracę

Wyniki SM NBP wskazują na dalszy wzrost popytu na pracę - historycznie wysoki jest zarówno udział firm prognozujących zwiększenie zatrudnienia w kolejnym kwartale, jak i odsetek przedsiębiorstw posiadających wakaty. Mniej optymistyczne są oceny w branżach najbardziej wrażliwych na możliwe ograniczenia związane z przebiegiem pandemii COVID-19. Ankietowane przedsiębiorstwa informują o silnym wzroście - do historycznego maksimum - presji płacowej. Słabnie jednak siła jej przełożenia na wzrost płac - zwiększył się wprawdzie udział firm prognozujących podwyżkę przeciętnej płacy w kolejnym kwartale (także do najwyższego notowanego poziomu), ale wzrost ten był wyraźnie mniej dynamiczny niż w trzech poprzednich edycjach badania.

Wzrosła również średnia wysokość planowanej podwyżki płac, choć mediana pozostała stabilna. Obecnie, w ocenie przedsiębiorców, najsilniejszym motywem zmiany wysokości wynagrodzeń są żądania pracowników uzasadniane wzrostem cen w gospodarce, jednakże odsetek firm (po przeważeniu zatrudnieniem) deklarujących uwzględnianie inflacji w polityce płacowej jest zbliżony do średniej z lat ubiegłych (tj. lat 2010 - 2013, w których mechanizm ten był badany w ramach Ankiety Rocznej NBP). Choć w ocenie firm w IV kw. 2021 r. pogorszyła się relacja między tempem wzrostu płac i wydajności pracy, to wciąż zdecydowana większość podmiotów (blisko 75proc. ) deklaruje, że wydajność pracy rośnie nie wolniej niż płace. Należy także mieć na uwadze, że według danych finansowych wpływ realnego wzrostu płac na rentowność firm w III kw. 2021 r. został skompensowany przez wzrost wydajności pracy. W III kw. 2021 r. płynność sektora przedsiębiorstw wg. sprawozdań F-01 GUS pozostała wysoka, mimo powolnego spadku. Wysoko oceniali ją również w IV kw. respondenci badani w ramach SM NBP.

Oczekiwania firm

"Mniej optymistyczne są jednak oczekiwania firm na kolejne 12 miesięcy - więcej ankietowanych spodziewa się pogorszenia sytuacji w tym obszarze niż jej poprawy i ma to miejsce w większości analizowanych przekrojów. Na koniec III kw. 2021 r. dynamika zadłużenia kredytowego sektora przedsiębiorstw niefinansowych, zgodnie z formułowanymi oczekiwaniami przedsiębiorstw badanych w ramach SM NBP, pozostała w tendencji wzrostowej. Wzrost zadłużenia kredytowego był jednak niewielki. Zgodnie z wynikami SM NBP wciąż niski jest też odsetek przedsiębiorstw ubiegających się o kredyt. Rośnie natomiast udział pozytywnych rozpatrzeń wniosków kredytowych. Jednocześnie w II półroczu 2021 r. bardzo wysoka była zdolność do obsługi tego zadłużenia, ale prognozy na 2022 r. wskazują na możliwość lekkiego jej pogorszenia.

Nastroje inwestycyjne w firmach, mimo pewnego pogorszenia, pozostają dobre i są lepsze niż przed rokiem. Osłabieniu uległy, w analizowanych przekrojach, wszystkie składowe wskaźnika OPTIN, przy czym bardziej odnoszące się do prognoz o horyzoncie kwartalnym niż rocznym. Choć spadki te mogą być przejściowe, wynikające m.in. z dużej niepewności co do skutków gospodarczych V fali pandemii Covid19, w świetle opinii przedsiębiorstw spowolnienie aktywności inwestycyjnej w I kw. 2022 r. może być jednak wyraźne. Ponieważ w sektorze przemysłowym w rozbudowę potencjału produkcyjnego częściej zamierzają inwestować firmy doświadczające trudności z utrzymaniem koniecznego poziomu zapasów, może to w przyszłości łagodzić część napięć podażowych o takim charakterze" - napisali w raporcie analitycy NBP.

REKLAMA

Oczekiwania inflacyjne

Wyniki SM NBP wskazują na wzrost oczekiwań inflacji cen producenta badanych respondentów, do czego w największym stopniu przyczyniły się dynamicznie rosnące ceny zaopatrzenia. Widoczny, ale wyraźnie mniejszy, wpływ na kształtowanie się tych oczekiwań miał natomiast przewidywany wzrost wynagrodzeń. Przedsiębiorstwa sygnalizują też trudności z pełnym uwzględnieniem wzrostu cen czynników produkcji w cenach oferowanych produktów, co z jednej strony świadczy o pojawiającej się barierze popytu na niektórych rynkach, z drugiej - może prowadzić do pogorszenia kondycji finansowej tych podmiotów. Jednocześnie duża zmienność czynników podażowych (m.in. problem dostępności i cen surowców oraz materiałów do produkcji) spowodowała, że oczekiwania dotyczące kształtowania się sytuacji popytowej miały nieznaczny wpływ na prognozy cen producenta na I kw. 2022 r.

• Znamy kandydatów Sejmu do RPP. Możliwa zmiana nastawienia do wysokości stóp procentowych

PolskieRadio24.pl/ NBP/ mib