Koniec z karami za brak karty przy parkomacie? RPO chce zmienić prawo
Senior chciał zapłacić za parking monetami, ale nowoczesny parkomat nie miał takiej opcji. Dostał 300 zł kary. Takich historii są setki, a Rzecznik Praw Obywatelskich mówi "dość". Po licznych skargach od kierowców RPO domaga się od rządu zmiany prawa, które ukróci praktyki miast i zagwarantuje możliwość płacenia gotówką.
2025-07-14, 14:53
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Rzecznik Praw Obywatelskich zajmuje się licznymi skargami kierowców, którzy nie mieli możliwości zapłacenia za parkowanie w miejskich strefach parkowania gotówką. Byli oni karani opłatami dodatkowymi
- Zdaniem Rzecznika brak parkomatów obsługujących gotówkę narusza prawa kierowców nie mających możliwości płacenia bezgotówkowo
- W związku ze skargami RPO zawnioskował do resortu infrastruktury o zmianę przepisów tak, by samorządy nie miały możliwości nieprzyjmowania gotówki w swoich parkomatach
Skargi na brak możliwości płacenia gotówką za parking
Do RPO wpływają skargi kierowców na brak możliwości zapłaty za parkowanie gotówką. Tacy kierowcy obciążani są później opłatami dodatkowymi.
Dotyczy to np. warszawskiej i poznańskiej strefy płatnego parkowania, w których ograniczono liczbę parkomatów gotówkowych.
- Kierowcy, którzy nie mają karty płatniczej lub dostępu do systemu płatności mobilnych, nie są w stanie wnieść opłaty za parkowanie niezwłocznie, ponieważ w wielu miejscach strefy nie można płacić gotówką. Naraża to ich na tzw. opłatę dodatkową - ocenił RPO.
🤔 Co robić, gdy parkomat nie przyjmuje gotówki, a nie masz karty?
Interwencja RPO może potrwać. Co możesz zrobić tu i teraz, by uniknąć kary?
Szukaj innego parkomatu: To najbardziej oczywiste, choć często frustrujące rozwiązanie. Sprawdź, czy w pobliżu nie ma starszego urządzenia, które przyjmuje monety.
Poproś o pomoc przechodnia: To nieidealne, ale czasem skuteczne. Możesz poprosić kogoś o opłacenie parkingu kartą w zamian za gotówkę.
Dokumentuj sytuację: Jeśli nie masz żadnej z powyższych możliwości, zrób telefonem zdjęcie parkomatu (z widocznym numerem i informacją o formach płatności) oraz swojego samochodu. W razie otrzymania kary, w odwołaniu będziesz mógł wykazać, że chciałeś zapłacić, ale uniemożliwiła ci to infrastruktura miasta. To nie gwarantuje sukcesu, ale zwiększa twoje szanse.
Jego zdaniem zainstalowanie parkomatów bezgotówkowych prowadzi do nieuzasadnionego wykluczenia z użytkowników strefy kierowców, którzy nie mają możliwości wnoszenia opłat w inny sposób (karty płatnicze, aplikacje do płatności mobilnych na smartfonach), bo np. nie potrafią się nimi posługiwać. Ale dotyczy to także tych osób, które w danym momencie nie mogą z nich skorzystać.
- Skoro zgodnie z ustawą o drogach publicznych (art. 13 ust. 1 pkt 1) użytkownik dróg publicznych jest obowiązany do opłaty za postój auta w strefie, to należy stworzyć taki system jej wnoszenia, aby każdy miał faktyczną możliwość jej uiszczenia - podkreślił rzecznik.
Zaznaczył też, że kierowca, który uiszcza opłatę za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania, nie jest konsumentem, bo nie dokonuje czynności prawnej z przedsiębiorcą. Taki kierowca wykonuje obowiązek publicznoprawny, którego podstawą prawną są przepisy ustawy o drogach publicznych, a nie umowa o charakterze cywilnym.
Tu warto zwrócić uwagę, że czym innym będzie sytuacja na prywatnym parkingu - tu kierowca będzie konsumentem.
⚖️ Strefa płatnego parkowania a parking prywatny. Dlaczego to nie to samo?
Kluczowa różnica: W artykule RPO podkreśla, że kierowca w miejskiej strefie nie jest konsumentem. To fundamentalna różnica, która wpływa na twoje prawa.
Strefa miejska: Płacąc za postój, wykonujesz obowiązek publicznoprawny narzucony ustawą. Relacja między tobą a miastem jest administracyjna. Dlatego miasto nie może dowolnie ustalać zasad (np. eliminować gotówki), jeśli prawo na to nie pozwala.
Parking prywatny (np. pod supermarketem, w galerii): Parkując tam, zawierasz z właścicielem terenu umowę cywilnoprawną. Jesteś konsumentem, a właściciel jest przedsiębiorcą. Ma on znacznie większą swobodę w ustalaniu zasad płatności, o ile są one jasno określone w regulaminie.
Dodał, że z tego też względu ustawa o usługach płatniczych, na którą powołują się zarządcy stref płatnego parkowania, nie ma zastosowania do sposobu wnoszenia opłat za postój auta w strefie.
Formy płatności za postój określa uchwała przyjęta przez radnych. W Warszawie opłaty należy wnosić monetami, kartą płatniczą lub też za pomocą systemu płatności mobilnych.
- Gdy zarządca strefy instaluje parkomaty nieobsługujące płatności gotówkowych, to w istocie decyduje o sposobie wnoszenia tych opłat. Dochodzi zatem do faktycznej modyfikacji sposobów wnoszenia opłat. W ten sposób zarządca strefy wchodzi – wbrew prawu – w kompetencje rady gminy - ocenił RPO.
Parkomaty bezgotówkowe naruszają konstytucyjną zasadę zaufania do państwa
Według niego taka praktyka może prowadzić do naruszenia konstytucyjnej zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Kierowcy są przekonani, że mogą zapłacić gotówką, a tymczasem część parkomatów jej nie przyjmuje, co prowadzi do niemożności zapłaty za parkowanie.
🏛️ Kim jest Rzecznik Praw Obywatelskich i dlaczego jego głos jest ważny?
Strażnik twoich praw: Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) to niezależny od rządu organ konstytucyjny. Jego głównym zadaniem jest stanie na straży wolności i praw człowieka i obywatela. Działa na podstawie skarg od obywateli, ale może też podejmować działania z własnej inicjatywy.
Jakie ma narzędzia? RPO nie może sam zmienić prawa, ale ma potężne instrumenty wpływu. Może m.in. kierować wnioski do odpowiednich organów (jak w tym przypadku do ministra infrastruktury), zaskarżać przepisy do Trybunału Konstytucyjnego czy przystępować do postępowań sądowych. Jego głos jest niezwykle ważny w debacie publicznej i często prowadzi do realnych zmian w prawie.
- Likwidacji parkomatów przyjmujących gotówkę lub montowania urządzeń nieprzystosowanych do płatności gotówkowych nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego. Jedynym sposobem zagwarantowania prawa do równego traktowania przysługującego użytkownikom strefy płatnego parkowania, którzy nie mają możliwości wnoszenia opłat w inny sposób niż gotówką, jest zmiana przepisów ustawy o drogach publicznych - wyjaśnił RPO.
Dlatego Marcin Wiącek zwrócił się do ministra infrastruktury o przygotowanie projektu nowelizacji ustawy o drogach publicznych w celu ograniczenia swobody prawodawczej rady gminy w zakresie ustalania sposobów wnoszenia opłat za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania. Znowelizowane przepisy powinny zapewniać kierowcom możliwość uiszczania gotówką opłat w całej strefie.
Czytaj także:
- Echa głośnego raportu RPO. Bodnar domaga się wyjaśnień
- Bilet z parkometru trzeba mieć za szybą? ZDM wyjaśnia
- Zgłosił nieprawidłowo zaparkowany samochód. Dostał 300 zł kary
Źródło: PAP/Andrzej Mandel