Komisja Europejska zatwierdziła polski Krajowy Plan Odbudowy. Do rozdysponowania 76 mld euro

Płatności z KPO są za kolejne kamienie milowe, czyli reformy - powiedział w rozmowie z czwartkową "Rzeczpospolitą" minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

- Wypłata pieniędzy z KPO jest uzależniona od spełniania reform zapisanych w tzw. kamieniach milowych. Trzy z tych kamieni dotyczą wymiaru sprawiedliwości. Jeśli w czerwcu zamkniemy sprawę ustaw regulujących te kwestie, później nie będzie już żadnej dyskusji o praworządności. Możemy więc dostać w tym roku 4,2 mld euro, ale nie musi to być zwrot poniesionych już wydatków - wyjaśnił Waldemar Buda.

Minister przekazał, że na około 11 mld euro pożyczek, o które aplikujemy z KPO, budżet państwa ma wziąć na siebie spłatę ok. 2,5 mld euro.

- To znaczy, że beneficjenci nie będą musieli zwracać tych pieniędzy, będą traktowane dla nich jako bezzwrotne granty. To, jakie to będą konkretne projekty czy grupy odbiorców, określi ostatecznie zarządzenie ministra ds. funduszy i polityki regionalnej. Kierunkowo wskazywaliśmy, że ok. 1,7 mld euro z pożyczek, które miałyby być refinansowane z budżetu państwa, dotyczyć ma reformy rolnictwa, ale tutaj sprawa jest otwarta - powiedział.

Obszary wsparcia

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility - RRF) jest odpowiedzią Komisji Europejskiej na pandemię COVID-19. Wsparcie w ramach RRF ma charakter dodatkowy w stosunku do wsparcia udzielanego w ramach innych funduszy i programów unijnych i musi być z nim spójne oraz skoordynowane. Warunkiem koniecznym umożliwiającym otrzymanie przez Polskę środków finansowych z RRF było przygotowanie Krajowego Planu Odbudowy (KPO) i przyjęcie go przez Radę UE.

Wsparcie w ramach KPO koncentruje się na interwencjach, które przyczyniać się będą do pobudzenia gospodarki, inwestycji, wzrostu gospodarczego oraz zatrudnienia. W KPO zaplanowano realizację reform i inwestycji w tych obszarach, które są najbardziej istotne z punktu widzenia konieczności odbudowy gospodarki po pandemii spowodowanej COVID-19, ale także w tych, które tworzą trwałe podwaliny pod budowę zdrowej gospodarki odpornej na kolejne wstrząsy. W związku z tym środki dostępne dla Polski w formie grantów rozdysponowano pomiędzy pięć komponentów KPO:

1. Odporność i konkurencyjność gospodarki
2. Zielona energia i zmniejszanie energochłonności
3. Transformacja cyfrowa
4. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia
5. Zielona, inteligentna mobilność

Wokół tych pięciu komponentów koncentruje się wsparcie na rzecz przedsiębiorców, instytucji publicznych oraz innych podmiotów społeczno-gospodarczych. W każdym komponencie ujęto także działania na rzecz spójności terytorialnej - w zależności od zidentyfikowanych problemów - adresowane do obszarów wiejskich, miast, czy też obszarów szczególnie poszkodowanych w wyniku pandemii, gdzie występuje kumulacja problemów społeczno-gospodarczych.

Adresatami proponowanych działań w ramach KPO są: obywatele, przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa, samorządy terytorialne, instytucje publiczne oraz podmioty spoza systemu administracji publicznej (np. podmioty społeczne, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe).

Całe KPO objęte jest zasadą "do no significant harm" (DNSH) - nie wyrządzania znaczącej szkody środowisku.
Zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym RRF większość środków należy przeznaczyć na działania w obszarze związanym z realizacją celów klimatycznych (minimum 37%) oraz na transformację cyfrową (minimum 20%).

Do KPO mogą być włączone reformy i inwestycje, które rozpoczęły się 1 lutego 2020 r., jednak ich realizacja musi się zakończyć w sierpniu 2026 r. (płatności mogą być dokonywane do końca 2026 r.). Podstawą rozliczania się z KE i przekazywania środków (w cyklu co pół roku) jest realizacja tzw. kamieni milowych i wskaźników (rozlicza się faktycznie osiągnięte cele).

W ramach unijnego Funduszu Odbudowy z budżetu polityki spójności na lata 2021-2027 Polska ma do dyspozycji ok. 76 mld euro. W KPO, który ma wspomóc gospodarkę po pandemii, nasz kraj wnioskuje o 23,9 mld euro w ramach grantów i o 11,5 mld euro z części pożyczkowej.

Formalne domknięcie negocjacji

Jak zwrócił uwagę partner w CRIDO Łukasz Kościjańczuk, decyzja KE zatwierdzająca KPO to "formalne domknięcie długiego procesu negocjacji, ale nie koniec procesu przygotowań do uruchomienia środków Funduszy Odbudowy w Polsce".

- Kolejnym krokiem będzie podjęcie decyzji wykonawczej przez Radę Unii Europejskiej, co powinno mieć miejsce jeszcze w czerwcu - wskazał. Wówczas polski rząd i Komisja Europejska będą musiały uzgodnić ostateczny kształt umów finansowych - zarówno w zakresie części dotacyjnej, jak i pożyczkowej. - Umowy te regulują szereg kwestii operacyjnych i technicznych tj. kwestie rozliczeń, wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za poszczególne reformy, itp. - wyjaśnił.

Posłuchaj

Kiedy środki z KPO trafią do Polski? Na jakie cele zostaną one wydane? Mówił o tym w Programie 1 Polskiego Radia - Grzegorz Puda, minier funduszy i polityki regionalnej. Rozmawiała Justyna Golonko. 5:19

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Zdaniem eksperta ten proces, ze względu na okres wakacyjny, może potrwać nawet cztery miesiące. - W tym czasie, mając już formalnie zatwierdzony plan, możliwe będzie uruchomienie naborów wniosków oraz rozpoczęcie realizacji projektów – w tym celu planowane jest wykorzystanie prefinansowania krajowego - powiedział Kościjańczuk.

Żeby to nastąpiło - jak dodał - ministerstwo rozwoju musi zawrzeć 13 porozumień z resortami i instytucjami odpowiedzialnymi za poszczególne obszary KPO i uwzględnione w nich reformy. - Część inicjatyw uwzględnionych w KPO jest już realizowana, żeby wymienić programy typu "Czyste Powietrze" czy "Maluch", jednak dla większości inicjatyw niezbędne będzie opracowanie i zatwierdzenie przygotowywanych aktualnie dokumentów wykonawczych takich jak wzory wniosków, regulaminy, wytyczne, kryteria oceny, wzory umów o finansowanie, system teleinformatyczny do składania czy obsługi wniosków - zaznaczył.

Kościjańczuk przypomniał, że w czerwcu planowane jest też powołanie Komitetu Monitorującego KPO, w kształcie określonym w Ustawie Wdrożeniowej przyjętej przez Sejm i podpisanej przez Prezydenta 6 maja br.

- Według zapewnień rządu w ramach krajowego prefinansowania jeszcze w tym roku planowane jest wygospodarowanie ok. 4 mld zł, pochodzących głównie ze zwrotów z tzw. tarcz covidowych - powiedział.

Według eksperta pierwszej płatności z KE, w wysokości ok. 4,2 mld euro, możemy spodziewać się prawdopodobnie wczesną jesienią (III kw.). W kolejnych latach planowane jest występowanie o refundację dwa razy w każdym roku wdrażania KPO - dodał.

- Z niecierpliwością czekamy także na opublikowanie ostatecznej, uzgodnionej z KE treści Krajowego Planu Odbudowy, bowiem ostatnia publicznie dostępna wersja dokumentu pochodzi z końca kwietnia 2021 r. - powiedział.

• Czytaj także:

Zatwierdzenie Krajowego Planu Odbudowy. Ursula von der Leyen ogłosi je w Warszawie

PolskieRadio24.pl/Polskie Radio Program 1/PAP/gov.pl/mib