- Jeżeli mówimy o źródłach dochodów dla budżetów gmin, to mamy do czynienia z typowym trójpodziałem. Pierwsza część to dochody własne, obejmujące nie tylko udziały w podatkach od osób fizycznych i osób prawnych. Są to również podatki i opłaty lokalne. Należy podkreślić, że wbrew standardom, wynikającym z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, tylko gminy otrzymały ten przywilej. Niestety ani powiaty , ani województwa go nie posiadają. Najprostsze przykłady dotyczące podatków i opłat lokalnych stanowią: podatek od nieruchomości, rolny i leśny, a więc opłaty uiszczane z racji tego ,że jesteśmy właścicielami określonej części powierzchni ziemi. W przypadku subwencji ogólnej, największą w niej kwotę stanowi część oświatowa. To środki, które trafiają do gmin w związku z realizacją przez nie zadań z zakresu edukacji podstawowej. Są jeszcze dotacje uzyskiwane na realizację zadań zleconych przez administrację rządową - wyjaśnia Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich.
To co stanowi o odmienności gmin, w porównaniu z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, to posiadanie w ramach dochodów własnych dość dużej pozycji związanej z podatkami i opłatami lokalnymi, a więc z takimi podatkami, na które przynajmniej w określonej części konkretna gmina ma wpływ. Budżet jest uchwalany przez organ stanowiący, czyli radę gminy. Powinien on być uchwalony w terminie do końca roku, aczkolwiek jest dopuszczalne, w określonych przypadkach, aby nastąpiło to w terminie nieco późniejszym, to znaczy do 31 stycznia roku następnego. W czasie, kiedy budżet nie jest uchwalony obowiązuje jego projekt jako prowizorium budżetowe i wydatki są dokonywane zgodnie z projektem. W momencie , gdy zostaje on przyjęty zaczyna obowiązywać jako budżet.
Jeżeli rada gminy w terminie (do 31.01.) nie uchwali budżetu, to wówczas ta kompetencja przechodzi na regionalną izbę obrachunkową, która w sposób władczy określa i narzuca budżet konkretnej gminie. Projekt budżetu jest opracowywany przez wójta, a w przypadku miasta dokonuje tego burmistrz. W odniesieniu do dużych miast robią to prezydenci. Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast to jedyne podmioty mające inicjatywę uchwałodawczą w zakresie : wniesienia projektu, jak również później, w czasie roku budżetowego, wnoszenia zmian. Sam projekt jako taki musi być przedłożony radzie gminy do 15 listopada . W tym roku (2018, roku wyborów samorządowych), w dzień po najpóźniejszym terminie przedłożenia projektu budżetu upływa kadencja starych rad. W związku z tym budżet opracowany przez obecne władze będzie w praktyce przyjmowany przez nowe rady, wybrane w wyborach 21 października.
Naczelna Redakcja Gospodarcza, Dariusz Kwiatkowski, md