Wiek emerytalny w Polsce. Kto i kiedy wprowadzał zmiany w przepisach? Wyjaśniamy

Warunkiem otrzymania emerytury, poza osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, jest także udokumentowanie okresu ubezpieczenia oraz rozwiązanie stosunku pracy.

Ten stan prawny obowiązuje od 1 października 2017 roku, po uchwaleniu przez Sejm - 16 listopada 2016 roku - ustawy obniżającej wiek emerytalny. Wcześniej bowiem, rząd koalicji PO-PSL wprowadził od 1 stycznia 2013 roku przepisy, głównie ustawy z 11 maja 2012, dotyczące stopniowego podwyższania wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn do osiągnięcia jednakowego poziomu 67 lat. Docelowo wiek emerytalny 67 lat miał być osiągnięty przez mężczyzn w 2020 roku, a przez kobiety - w 2040.

Po transformacji ustrojowej w Polsce lat 90., od 1999 roku po tzw. dużej reformie emerytalnej, obowiązywał wiek przejścia na emeryturę: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Mimo, że o podwyższeniu wieku emerytalnego Platforma Obywatelska mówiła już w kampanii przed wyborami parlamentarnymi w 2007 roku, to cztery lata później ten temat zniknął z debaty publicznej. Politycy PO, w tym ówczesny kandydat na prezydenta i późniejszy zwycięzca wyborów w 2010 roku Bronisław Komorowski, deklarowali, że nie widzą potrzeby podnoszenia wieku emerytalnego.

Wydłużenie wieku emerytalnego

Jednak w sejmowym expose z 18 listopada 2011 roku premier Donald Tusk jasno zapowiedział zrównanie i wydłużenie do 67. roku życia wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Podkreślił, że od zmian w systemie emerytalnym zależy bezpieczeństwo finansowe przyszłych emerytów. Premier dodał, że emerytury w wyniku zmian będą wyższe. Podczas sejmowej debaty 30 marca 2012 roku premier Donald Tusk przekonywał, że podniesienie wieku emerytalnego jest decyzją konieczną, tłumacząc, że wynika to z odpowiedzialności za los przyszłych pokoleń. Powiedział też, że istotą reformy emerytalnej, którą chce wprowadzić rząd jest zapewnienie wypłaty świadczeń na poziomie, który umożliwia przeżycie.

11 maja 2012 roku Sejm przyjął ustawę, która podwyższyła wiek emerytalny kobiet i mężczyzn do 67 roku życia. Weszła ona w życie z początkiem 2013 roku. Założeniem było stopniowe podnoszenie i zrównywanie wieku emerytalnego, by docelowo wynosił on 67 lat dla obu płci.

Ustawę podnosząca wiek emerytalny mężczyzn i kobiet do 67 lat zaskarżyły NSZZ "Solidarność", OPZZ i posłowie Prawa i Sprawiedliwości. W maju 2014 roku Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawa emerytalna z 2012 roku jest zgodna z konstytucją i polski ustawodawca miał prawo do podwyższenia wieku emerytalnego.

Powrót do wcześniejszego wieku emerytalnego

Jednym z głównych haseł wyborczych Zjednoczonej Prawicy oraz kandydata na prezydenta Andrzeja Dudy w kampanii przed wyborami w 2015 roku było cofnięcie podwyższenia wieku emerytalnego. 21 września 2015 roku prezydent Andrzej Duda złożył projekt ustawy emerytalnej, proponując powrót do wcześniejszego wieku przechodzenia na emerytury, to jest 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Sejm uchwalił ustawę 16 listopada 2016 roku. Weszła ona w życie 1 października 2017 roku.

Zgodnie z nią, decyzję o przejściu na emeryturę podejmują indywidualnie osoby tym zainteresowane, oceniając swój stan zdrowia, sytuację i pozycję na rynku pracy, a także plany dotyczące czasu po zakończeniu aktywności zawodowej.

Ubezpieczeni mogą korzystać z pomocy doradców emerytalnych ZUS, a po przeliczeniu prognozowanej emerytury, niektórzy decydują się pozostać na rynku pracy.

***

• "Popierajcie PO czynem. Umierajcie przed terminem". Jak wyglądała polityka ws. wieku emerytalnego w Polsce?
• "Platforma nie słuchała Polaków, my dotrzymaliśmy słowa". Politycy PiS komentują drugie pytanie referendalne

IAR/in./