Pierwsze alianckie zestrzelenie II wojny światowej. Na Mazowszu uhonorują polskiego pilota

Pułkownik Władysław Gnyś do historii przeszedł jako autor pierwszego zwycięstwa polskiego lotnictwa wojskowego w II wojnie światowej - to pierwszy aliancki pilot, który zestrzelił niemiecki samolot. W jego rodzinnej miejscowości - Sarnowie, w gminie Gniewoszów na Mazowszu, zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca tego bohaterskiego lotnika.

Uroczystość poprzedzi Msza święta w intencji Władysława Gnysia, która zostanie odprawiona o 15.00 w kaplicy pod wezwaniem świętego Maksymiliana Marii Kolbego w Sarnowie. Po ceremonii zaplanowano przemówienia okolicznościowe, a także występy artystyczne - między innymi Zespołu "Kłoczewiacy" i podporucznik Eweliny Pisarskiej. Na boisku sportowym od godz. 13. będzie trwał piknik historyczny.

Pierwsze polskie zestrzelenie II wojny światowej

Władysław Gnyś urodził się w sierpniu 1910 roku w Sarnowie. Do wojska - 4 Pułku Lotniczego w Toruniu - trafił w 1931 roku. Był pilotem 142 Eskadry Myśliwskiej w Toruniu i 121 Eskadry Myśliwskiej w Krakowie, a także instruktorem w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie.

1 września 1939 roku, przed godziną 7 rano, wraz z dowódcą III dywizjonu myśliwskiego 2 pułku lotniczego, kapitanem Mieczysławem Medweckim, wystartował z lotniska polowego w Balicach. Samoloty zostały zaskoczone przez nadlatujące po bombardowaniu Krakowa niemieckie bombowce. Po uniku Władysław Gnyś zaatakował i stoczył walkę powietrzną z niemieckimi samolotami. Pierwsza trafiona przez niego maszyna wroga, spadając, uderzyła w drugą, strącając ją na ziemię.

Walki w zachodniej Europie

Losy wojenne rzuciły bohatera z Sarnowa na Zachód. Po ewakuacji do Francji Władysław Gnyś służył w tak zwanej Grupie Montpellier, potem w Wielkiej Brytanii - w dywizjonach myśliwskich Polskich Sił Powietrznych: 302, w którym brał udział w Bitwie o Anglię, 309, 316, a na koniec jako dowódca 317 Dywizjonu Myśliwskiego. W sierpniu 1944 roku został zestrzelony przez artylerię przeciwlotniczą nad Rouen i ranny trafił do niewoli, z której zbiegł z pomocą francuskich partyzantów.

Po rozwiązaniu Polskich Sił Powietrznych i demobilizacji w 1948 roku wyemigrował do Kanady. Tam przez jakiś czas prowadził farmę, a później pracował w przemyśle. Zmarł 28 lutego 2000 roku w Beamsville w Kanadzie.

Nagrodzony wieloma odznaczeniami

Wśród oznaczeń, którymi został uhonorowany, są między innymi: Polowa Odznaka Pilota numer 335, Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych, francuski Krzyż Wojenny i brytyjski Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej.

• Bohdan Arct - od pilota Dywizjonu 303 do pisarza
• IPN wspiera Polskie Radio w poszukiwaniach płyt z czarnego nesesera
• "Gdzie jest czarny neseser?". Polskie Radio poszukuje płyt z 1939 roku

mbl