Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych. Sprawdź, jak będą wyglądać uroczystości

Główne obchody zaplanowano w Warszawie. Uroczystości upamiętniające Żołnierzy Wyklętych odbędą się w południe na tak zwanej Łączce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie w latach 1945-1956 w masowych grobach potajemnie grzebano więźniów zamordowanych przez funkcjonariuszy komunistycznych organów.

Liczne wydarzenia zaplanowano w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ulicy Rakowieckiej. W godzinach 11-18 wstęp do muzeum będzie wolny. Oficjalne obchody rozpoczną się o godzinie 9.00 od przemówień. O 9.30 złożone zostaną kwiaty pod tablicą upamiętniającą działaczy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. O godzinie 10.00 zaplanowano uroczyste otwarcie zrekonstruowanej celi, w której w Pawilonie X dawnego więzienia mokotowskiego więziony był ppłk Łukasz Ciepliński.

Przemarsz Szlakiem Miejsc Kaźni Żołnierzy Wyklętych

Obchody zakończy o godzinie 20.00, w godzinę egzekucji członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, uroczystości pod Ścianą Śmierci. Podczas wizyty w Sierpcu prezydent Andrzej Duda o godzinie 15.55 złoży kwiaty pod pomnikiem generała Emila Fieldorfa "Nila".

Na warszawskiej Pradze zorganizowano Przemarsz Szlakiem Miejsc Kaźni Żołnierzy Wyklętych. Wydarzenie rozpocznie się o godzinie 12.45 przed Szkołą Podstawową numer 395 im. Rotmistrza Witolda Pileckiego, przy ulicy Sierakowskiego. Główne uroczystości rozpoczną się o godzinie 14.30. Odbędą się przy pomniku ku Czci Pomordowanych w Praskich Więzieniach w latach 1944-1956.
W intencji Żołnierzy Wyklętych o godzinie 18.00 w archikatedrze Świętego Jana odprawiona zostanie msza święta.

W Ostrówku w powiecie wołomińskim odsłonięty zostanie pomnik upamiętniający więźniów obozu przejściowego NKWD. W jednym z tamtejszych domów od września do listopada 1944 r. znajdowała się siedziba NKWD. W obozie przetrzymywano około czterystu żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych oraz Batalionów Chłopskich.

"Walka o niepodległość"

- Żołnierze Wyklęci to przede wszystkim ludzie kontynuujący walkę o niepodległość Polski, którzy zaczynali ją toczyć bardzo często na początku II wojny światowej. Stwierdzenia, że mówimy o drugiej konspiracji albo konspiracji powojennej, są określeniami ahistorycznymi i nienaukowymi. Konspiracja, którą określamy mianem Żołnierzy Wyklętych, to konspiracja niepodległościowa o obliczu antykomunistycznym, która wcale nie zaczęła się po zakończeniu II wojny, tylko w sposób płynny zmieniła swoje oblicze z oblicza antyniemieckiego właśnie na antykomunistyczne. W mojej opinii stało się to w połowie 1943 r., po zerwaniu stosunków dyplomatycznych przez sowiecką Rosję z rządem polskim na uchodźstwie. Jeżeli mamy w przestrzeni publicznej próby przeciwstawiania etosu żołnierzy Armii Krajowej etosowi Żołnierzy Wyklętych, to jest to również całkowicie nienaukowe stwierdzenie, bo mówimy tak naprawdę o jednym i tym samym środowisku – powiedział w rozmowie z PAP dr Tomasz Łabuszewski, szef Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie.

Sformułowanie "żołnierze wyklęci" powstało w 1993 r., kiedy po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy "Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.", zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski. Stanowi ono bezpośrednie odwołanie do listu otrzymanego przez wdowę po jednym z żołnierzy podziemia, w którym, zawiadamiając o wykonaniu wyroku śmierci na jej mężu, dowódca jednostki wojskowej pisze o nim: "Wieczna hańba i nienawiść naszych żołnierzy i oficerów towarzyszy mu i poza grób. Każdy, kto czuje w sobie polską krew, przeklina go – niech więc wyrzeknie się go własna jego żona i dziecko". Wyrażenie "żołnierze wyklęci" upowszechnił Jerzy Ślaski (1926–2002), publikując w 1996 r. książkę pod takim właśnie tytułem.

• Żołnierze Wyklęci. Zabijani strzałem w tył głowy
• Żołnierze Wyklęci. Walczyli o wolną Polskę

dn/IAR/PAP