Nie setki, tylko kilkanaście osób. Tyle udało się ocalić dzięki brytyjskiemu agentowi w szeregach IRA

Pozyskanie przez brytyjską armię w charakterze informatora wysokiego rangą członka IRA prawdopodobnie kosztowało więcej istnień ludzkich w konflikcie w Irlandii Północnej, niż ich uratowało - wynika z raportu.

Brytyjski agent w IRA. Raport: jego działalność nie uratowała setek ludzi

Napisano w nim, że sugestie, jakoby dzięki pozyskaniu agenta o kryptonimie "Stakeknife" udało się zapobiec dokonaniu przez IRA setek zabójstw bądź porwań, nie znajdują potwierdzenia, gdyż w rzeczywistości było to "pomiędzy wyższą liczbą jednocyfrową a niższą dwucyfrową".

"Stakeknife" to kryptonim Freddiego Scappaticciego, który w latach 70. dołączył do IRA, ale pod koniec dekady został pozyskany jako informator przez brytyjską armię. Ponieważ w latach 80. kierował jednostką IRA, mającą za zadanie tropienie informatorów, którzy następnie byli porywani, torturowani i zabijani, był on uważany przez brytyjską armię za najcenniejszego dla niej człowieka w szeregach IRA.

W raporcie nie potwierdzono wprost, że Scappaticci to "Stakeknife", ale wyjaśniono, że osoba o takim kryptonimie faktycznie istniała i była jedną osobą, a nie grupą różnych agentów, jak spekulowano. Potwierdzono też, że "Stakeknife" był zaangażowany w "bardzo poważną i całkowicie nieuzasadnioną przestępczość", w tym morderstwa.

Inni agenci brytyjscy w IRA? Konflikt w Irlandii Północnej był krwawy

Stwierdzono, że wykorzystywanie agentów przez brytyjskie siły bezpieczeństwa "bez wątpienia uratowało życie ludzi podczas konfliktu" i "znacznie zdegradowało i osłabiło skuteczność grup terrorystycznych". Przyznano, że "Stakeknife" był "niewątpliwie cennym nabytkiem" dla sił bezpieczeństwa, bo "dostarczał wysokiej jakości informacji wywiadowczych na temat Tymczasowej IRA, narażając się na znaczne ryzyko".

Zarazem jednak zwrócono uwagę, że siły bezpieczeństwa często wiedziały o zbliżających się porwaniach i morderstwach, ale nie chroniły osób zagrożonych. W rezultacie za ich wiedzą doszło do przypadków zabójstw, którym można było zapobiec, a osoby odpowiedzialne nie zostały postawione przed wymiarem sprawiedliwości i zamiast tego pozostawiono im możliwość ponownego popełnienia przestępstw. Sam "Stakeknife" bezpośrednio łączony jest z 18 zabójstwami.

"Stakeknife" zdemaskowany

Scappaticci został zdemaskowany jako "Stakeknife" przez media w 2003 roku i choć zaprzeczał, by to o niego chodziło, przeniósł się ze względów bezpieczeństwa do Anglii, gdzie zmarł w zeszłym roku.

W konflikcie w Irlandii Północnej od końca lat 60. XX wieku do kończącego go porozumienia wielkopiątkowego w 1998 roku zabite zostały 3532 osoby, z czego nieco ponad połowa to cywile.

• Wielka Brytania. Planowali zamach na muzułmanów, staną przed sądem
• Politolog o "więźniach politycznych": Wąsik i Kamiński cynicznie nadużywają tego pojęcia

PAP/jmo