"Wrogowie uśmiechają się na myśl o nim". Kim jest nowy szef NATO?

Holendrzy mówią, że przyjaciele i wrogowie uśmiechają się na wspomnienie o nim, umie rozładować atmosferę. Nowy sekretarz generalny NATO Mark Rutte zwany jest też politycznym kameleonem i teflonowym premierem - nic nie zaszkodziło mu w karierze. Urząd szefa rządu sprawował 14 lat. "Byłeś dla nas liberalną inspiracją" - żegnano go w parlamencie.

Nowym sekretarzem generalnym NATO w miejsce Jensa Stoltenberga zostanie Mark Rutte. Poinformowali o tym w środę ambasadorowie państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Obejmie swoje obowiązki 1 października.

Mark Rutte ma 57 lat i obecnie jest premierem Holandii. Sprawuje ten urząd najdłużej w historii kraju, od 2010 roku. Wówczas poprowadził partię do zwycięstwa i został pierwszym liberalnym szefem holenderskiego rządu od 92 lat.

Obecnie utworzenie nowego rządu negocjuje z innymi ugrupowaniami skrajna prawica Geerta Wildersa. Partia ta wygrała wybory parlamentarne w ubiegłym roku.

Rutte był liderem liberalnej Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji (VVD). W mediach określany jest jako teflonowy, z racji tego, że nie szkodzą mu burze polityczne. Chodzi między innymi o skandal wokół zasiłków rodzinnych z 2021 roku, który przyniósł dymisję rządu. Zwany jest też kameleonem politycznym - jego partia VDD stworzyła koalicję z partią Geerta Wildersa.

Posłuchaj

Relacja Katarzyny Van Rooijen. Mark Rutte nowym sekretarzem NATO 0:56

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Zjednuje sobie ludzi

I wrogowie, i przyjaciele uśmiechają się na jego wspomnienie - zawsze powiedział coś dobrego i do wszystkich machał - przypomina się w holenderskich mediach. Jest pragmatyczny, lubiany, łatwo porozumiewa się z ludźmi.

Według mediów Mark Rutte miał rozładować atmosferę podczas trudnych rozmów z ówczesnym prezydentem USA Donaldem Trumpem, np. powiedział mu, że składki wzrosły właśnie dzięki naciskom Trumpa. Dlatego zwano go też zaklinaczem Trumpa.

Były prezydent Stanów Zjednoczonych polubił Ruttego, podobnie ceni go obecny prezydent USA Joe Biden.

Jak zauważa Reuters, Rutte już na wczesnym etapie uzyskał wsparcie ze strony Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec. Kraje Europy Wschodniej zachowywały się z większą powściągliwością - pojawiały się głosy, że to stanowisko powinno trafić do kogoś z regionu i że nadszedł czas na to, by ktoś ze wschodu miał decydujący głos w NATO.

Rutte, jak pisze Reuters, jest krytykiem Władimira Putina i sojusznikiem Ukrainy. Wyzwaniem będzie, według mediów, wojna w Ukrainie i jednoczesne zapobieżenie włączeniu NATO w wojnę z Rosją - zauważa agencja.

Rutte i Rosja

W maju 2024 r. rząd Ruttego upoważnił Ukrainę do użycia dostarczonych przez Holandię myśliwców F-16 do ataków na cele w Rosji.

Jednocześnie zinterpretował oświadczenie Putina ws. propozycji pokojowych jako przejaw "paniki". Przed szczytem pokojowym w Szwajcarii Putin domagał się wycofania ukraińskich wojsk z części terytorium Ukrainy.

Według mediów na stanowisko Ruttego duży wpływ ma zestrzelenie samolotu pasażerskiego nad Ukrainą w 2014 roku - 196 z 298 ofiar to Holendrzy. 

Premier Holandii wszędzie jeździ rowerem. Mieszka w Hadze w niedużym domu, w którym dorastał. Nie ma żony ani dzieci. Należy do holenderskiego Kościoła protestanckiego.

Studiował na uniwersytecie w Lejdzie i już w czasie studiów uczestniczył w działalności młodzieżówki VDD.

• NATO. Kto tu dowodzi i podejmuje decyzje? Kim jest SACEUR, czym jest SHAPE? 
• Iohannis wycofał się z wyścigu do fotela szefa NATO. Rutte pewnym kandydatem 

Najważniejsza osoba w NATO

Sekretarz generalny jest najwyższym rangą urzędnikiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Kieruje procesem konsultacji i wdrażaniem decyzji. Może poddawać nowe tematy pod dyskusję.

Obejmuje obowiązki na cztery lata (okres ten może być przedłużony za obopólną zgodą). Wyłaniany jest na podstawie nieformalnych konsultacji między państwami członkowskimi NATO. Tradycyjnie jest nim urzędnik wyższego szczebla, pochodzący z europejskiego kraju NATO.

Sekretarz generalny przewodniczy Radzie Północnoatlantyckiej i innym komitetom decyzyjnym wyższego szczebla. Są to na przykład Grupa Planowania Nuklearnego, Rada NATO-Ukraina. Również jego zastępca przewodniczy pracy niektórych komitetów.

Sekretarz generalny jest także rzecznikiem NATO, organizuje konferencje prasowe, wykłady.

Wśród potencjalnych kandydatów eksperci wymieniali kandydaturę Kai Kallas, premier Estonii. Wcześniej jako potencjalne kandydatki wskazywano Ursulę von der Leyen, przewodniczącą Komisji Europejskiej, i Christinę Freeland, wicepremier Kanady.

W zeszłym tygodniu, 20 czerwca, z kandydowania na urząd sekretarze generalnego NATO zrezygnował prezydent Rumunii Klaus Iohannis. Do tego czasu Rumunia sprzeciwiała się kandydaturze Ruttego. Wcześniej sprzeciw wycofały Węgry i Słowacja.

• Ukraina w NATO? Wiceszef dyplomacji USA mówi o procesie praktycznie nieodwracalnym
• Będą opóźnienia w dostawie Patriotów? USA planują przekierować je na Ukrainę

IAR/PAP/Reuters/in./agkm/wmkor