Śmiercionośne czipy dla Rosji. Przechwałki Łukaszenki o 7 nanometrach

Łukaszenka i mikroelektronika

Mikroczipy 7 nm to nowa generacja układów scalonych, z mniejszymi tranzystorami i większą gęstością. To oznacza szybsze i bardziej energooszczędne procesory. Jest to najnowsza generacja komercyjcnych czipów. Choć na horyzoncie mamy już jeszcze nowszą technologię - wytwarzaną przez Tajwan technologię trzynanometrową.

W marcu Aleksander Łukaszenka mówił o produkcji mikroelektroniki do rosyjskiej broni używanej w wojnie z Ukrainą. Twierdził, że Białoruś mogłaby opracować produkcję chipów 7 nm na potrzeby militarne Rosji. W rzeczywistości Białoruś nie ma ani technologii, ani sprzętu do tego - a takie dostawy są zakazane na mocy międzynarodowych sankcji - zauważa w swojej analizie na ten temat ośrodek iSANS. Analitycy wskazują jednak, że Białoruś zaspokajała potrzeby militarne Rosji za pomocą mikroukładów 180 nm i oczekuje się, że w nadchodzących latach opanuje produkcję 90 nm.

Wytwórca jest tam tylko jeden. Państwowa białoruska firma Integral to jedyne przedsiębiorstwo w kraju specjalizujące się w produkcji mikroukładów. Jest objęta sankcjami UE od marca 20205 roku za dostarczanie komponentów używanych w rosyjskiej broni podczas wojny z Ukrainą.

Kluczowa technologia

Białoruś nie ma możliwości dostępu do technologii. Jednak dostosowała się bardzo mocno do rosyjskiego sektora obronnego. Białoruskie mikroczipy pozostają kompatybilne z rosyjskimi i radzieckimi systemami wojskowymi. Są używane w systemach rakietowych, lotnictwie, kontroli broni i komunikacji - w tym Iskanderach i Ch-101, które były używane w atakach na Ukrainę - czytamy w analizie.

REKLAMA

Integral obsługuje obecnie przede wszystkim rosyjski kompleks wojskowo-przemysłowy. Od 2022 r. zyski firmy wzrosły 40-krotnie dzięki tej współpracy - ustalił iSANS.

Ośrodek zauważa, że tylko kilka firm na świecie, z Tajwanu, Korei i Chin, produkuje układy scalone w procesie technologicznym 7 nm. Rosja także nie ma tej technologii, a Chiny, jak zakłada iSANS, będą obawiać się przekazania jej Moskwie ze względu na sankcje, jak też znaczenie tej technologii dla samych Chin.

Rosja może produkować czipy w technologii do 90 nm, a na poziomie eksperymentalnym, który w firmach Mikron PJSC i Crocus Nanoelectronics, do 65-55 nm.

Nie można przewieźć takiego sprzętu?

"Obecnej luki technologicznej w stosunku do zachodniej mikroelektroniki nie da się zasypać w najbliższych latach" - ocenia iSANS. Dodaje, że produkcja czipów 7 nm wymaga nowoczesnych litografów EUV produkowanych głównie przez holenderską firmę ASML i innego specjalistycznego sprzętu, którego dostawa jest zabroniona przez sankcje wobec Białorusi i Rosji. Produkcja mikroczipów od 45 nm i poniżej wymaga systemów tzw. litografii immersyjnej ArF , a w procesach poniżej 7 nm, jak wspomniano, wymagane są litografy  EUV, które są produkowane przez ASML, Nikon i Canon - dostarczanie takiego sprzętu na Białoruś i do Rosji jest zakazane przez sankcje.

REKLAMA

"Głównymi producentami (mikroczipów) 7 nm w tej chwili są koreański Samsung, tajwański TSMC, a także chińskie firmy SMIC i Loongson, pracujące na sprzęcie holenderskiej firmy ASML. Liderem w produkcji jest tajwański TSMC, który dostarcza je innym firmom, w tym AMD i Apple" - pisze iSANS.

I precyzuje przy okazji, że obecnie 7 nm nie jest już najnowszą technologią, ponieważ TSMC ogłosiło już w 2022 roku, że rozpocznie produkcję przy użyciu nowej generacji technologii 3 nm. To właśnie na tej technologii zbudowane są najnowocześniejsze procesory Apple A18 i A18 Pro - czytamy w analizie białoruskiego ośrodka niezależnego iSANS.

Są to drogie technologie. Potrzeba skanerów litograficznych, które kosztują 180 mln dolarów, ale także np. ultraczystych płyt krzemowych 300 mm, zaawansowanych systemów osadzania cienkich warstw, trawienia płyt.

Na Białorusi sytuacja jak w latach 90.

Na podstawie oświadczeń urzędników białoruski think tank iSANS ocenił, że na razie Integral zajmuje się technologiami z lat 90. ubiegłego stulecia. Produkcja Białorusi jest jednak potrzebna Rosji. Mniejsze układy nie są konieczne. Mikroukłady z białoruskiego Integralu są wykorzystywane w różnych produktach wojskowych - od elektroniki pokładowej po systemy łączności i sterowania.

REKLAMA

Szacuje się, że około połowa wszystkich mikroukładów w rosyjskich pociskach kierowanych Ch-101 i Iskander jest produkowana przez Integral. Białoruskie mikroukłady są wykorzystywane np. w węzłach naprowadzania i komputerach pokładowych tych pocisków - czytamy..

Eksperci zauważają, że Białoruś zainwestuje zapewne w produkcję mikroukładów dla sprzętów kosmicznych, odpornych na promieniowanie. W przestrzeni kosmicznej bardzo małe czipy nie są konieczne - wystarczy poziom 130 nm. Ponadto Białoruś będzie produkować mikroukłady dla rosyjskiego sprzętu rakietowego, systemów walki elektronicznej i satelitów, gdzie nie jest potrzebna duża technologia 7 nm, ważna jest za to trwałość i niezawodność.

Czytaj także:

• Rosjanie i "koszt kradzionego klozetu". Pułkownik ostrzega Polskę
• Tak trzeba bronić się przed Rosją. Ranny dowódca ostrzega Europę
• Zdobyte tereny dla Putina. Media ujawniają plan Trumpa na rozejm w Ukrainie

Źródła: iSANS/investigatebel.org