Co dalej z ekshumacjami? "Strona ukraińska pozostaje wierna ustaleniom"

Co z ekshumacjami? "Strona ukraińska pozostaje wierna"

"Ministerstwo Kultury Ukrainy informuje, że strona ukraińska pozostaje wierna ustaleniom z partnerami polskimi w kwestiach pamięci historycznej, prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych zarówno na terytorium Ukrainy, jak i Rzeczypospolitej Polskiej" - poinformowało Ministerstwo Kultury Ukrainy w poniedziałkowym komunikacie. Oświadczenie zamieszczono na stronie internetowej resortu.

Przypomniano, że w 2025 r. pomyślnie przeprowadzono ekshumacje ofiar ukraińskich nacjonalistów w nieistniejącej dziś wsi Puźniki w obwodzie tarnopolskim oraz w Starych Zboiskach na terenie Lwowa, gdzie pogrzebani byli żołnierze września 1939 r. Strona ukraińska prowadziła natomiast poszukiwania w byłej wsi Jureczkowa w województwie podkarpackim. "6 września 2025 roku odbył się ponowny pochówek szczątków odnalezionych osób w miejscowości Puźniki z udziałem wysokich przedstawicieli Ukrainy i Rzeczypospolitej Polskiej. Obecnie przygotowywana jest kolejna ceremonia ponownego pochówku szczątków żołnierzy Wojska Polskiego odnalezionych we Lwowie" - napisał ukraiński resort.

Zapowiedź "konstruktywnej współpracy"

Zaznaczono jednocześnie, że władze Ukrainy i Polski postanowiły wznowić prace Ukraińsko-Polskiego Forum Historyków. "Strona ukraińska potwierdza zamiar kontynuowania konstruktywnej współpracy z partnerami polskimi, co znajduje odzwierciedlenie w następujących dalszych krokach: oficjalnie przekazano stronie polskiej zgodę na przeprowadzenie prac poszukiwawczych w miejscowości Ugły (obwód rówieński, Ukraina) oraz poinformowano o gotowości udzielenia zgody na przeprowadzenie analogicznych prac w miejscowości Huta Pieniacka (obwód lwowski, Ukraina) po zakończeniu wszystkich niezbędnych procedur technicznych" - czytamy.

Ukraiński resort ocenił, że "rozpowszechniane w niektórych mediach informacje o rzekomych planach prowadzenia badań w miejscowości Ugły wyłącznie przez stronę ukraińską, a także o rzekomym opóźnianiu wyznaczenia terminu kolejnego posiedzenia Ukraińsko-Polskiej Grupy Roboczej ds. kwestii historycznych w celu podjęcia decyzji o udzieleniu zezwoleń na takie prace, nie odpowiadają rzeczywistości". "Ostatnie spotkanie w tym formacie odbyło się 25 października 2025 roku we Lwowie" - oświadczono w komunikacie, datowanym na 8 listopada.

Ekshumacje na Wołyniu

Polskę i Ukrainę od wielu lat różni pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, które w latach 1943-1945 dopuściły się ludobójczej czystki etnicznej blisko 100 tys. polskich mężczyzn, kobiet i dzieci. Od wiosny 2017 r. trwał spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy, wprowadzonego przez ukraiński IPN. Zakaz został wydany po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach w kwietniu 2017 r.

Decyzja o zniesieniu obowiązującego od 2017 r. moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została ogłoszona pod koniec listopada 2024 r. podczas wspólnej konferencji prasowej szefów dyplomacji Polski i Ukrainy, Radosława Sikorskiego i Andrija Sybihy. Ukraina potwierdziła wówczas, że "nie ma żadnych przeszkód do prowadzenia przez polskie instytucje państwowe i podmioty prywatne we współpracy z właściwymi instytucjami ukraińskimi prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na terytorium Ukrainy, zgodnie z ustawodawstwem ukraińskim". Zadeklarowała też "gotowość do pozytywnego rozpatrywania wniosków w tych sprawach".

• Tomahawki zgubią reżim Putina? W Rosji już brakuje paliwa po ostrzałach rafinerii
• Psychotropy za nieposłuszeństwo. Tak Rosjanie traktują ukraińskie dzieci
• Ambasador w Moskwie dla Polskiego Radia: Rosjanie są zmęczeni wojną

Wiosną br. strona polska przeprowadziła ekshumacje w dawnej wsi Puźniki w obecnym obwodzie tarnopolskim Ukrainy. W nocy z 12 na 13 lutego 1945 r. ukraińscy nacjonaliści wymordowali tam - według różnych źródeł - od 50 do 120 Polaków. W wyniku prac odnaleziono szczątki co najmniej 42 osób. Zostały one pochowane w Puźnikach 6 września. Ukraińcy wydali też pozwolenie na prace ekshumacyjne szczątków żołnierzy Wojska Polskiego, poległych we wrześniu 1939 r. w obronie Lwowa i pochowanych we Lwowie-Zboiskach. W ich wyniku odnaleziono szczątki co najmniej 31 osób. Jak zapowiedział ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Bodnar, zostaną one pochowane 14 listopada w Mościskach w obwodzie lwowskim.

Źródło: PAP/hjzrmb