Naukowcy znaleźli olbrzymią kosmiczną autostradę. Ma miliony lat świetlnych
Brytyjscy naukowcy odkryli olbrzymią kosmiczną strukturę ułatwiającą formowanie się galaktyk. Ma ona kształt walca, a jej zachowanie przypomina karuzelę-filiżanki w lunaparku - nie tylko wiruje całe swoiste rusztowanie, ale też wszystkie elementy wewnątrz. Astrofizycy z Uniwersytetu Oksfordzkiego liczą, że ich znalezisko rzuci nowe światło na procesy formowania się galaktyk.
2025-12-06, 13:25
Naukowcy znaleźli kosmiczną "autostradę". Ma 50 milionów lat świetlnych długości
Wszechświat pełen jest tzw. włókien kosmicznych. To gigantyczne, przypominające wałkowate rusztowania, grupy galaktyk i ciemnej materii. Działają jak autostrady, w których materia i pęd przepływają do grup gwiazd i planet, napędzając je i nadając im moment obrotowy. Badanie i obserwacja takich bliskich (w skali kosmicznej) grup pozwala naukowcom wejrzeć w historię powstawania galaktyk, zwłaszcza jeśli galaktyki kręcą się w tę samą stronę, co włókno, którego są częścią.
Jedno z takich włókien, niezwykle dużych rozmiarów, odkryli niedawno naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Ta nowo znaleziona swoista kosmiczna autostrada dla cząsteczek gazów, służących formowaniu się galaktyk, przypomina wałek o średnicy ponad 160 tys. lat świetlnych i wysokości blisko 50 mln lat świetlnych. Wypełnia go około 300 galaktyk, 14 z nich skupionych jest w mniej więcej w jednym miejscu - relatywnie cienkim pasie w środku, długim na 5,5 miliona lat świetlnych i szerokim na 117 tys. lat świetlnych - czytamy w opracowaniu Royal Astronomical Society.
Odkryte wielkie kosmiczne włókno jest częścią tzw. kosmicznej sieci, czyli wielkiego zbioru grup materii połączonych wzajemnie ze sobą (fot. Lyla Jung/Oxford University, lic. CC By 4.0) Sam wielki kosmiczny wałek jest z kolei częścią tzw. kosmicznej sieci, czyli wielkiego zbioru grup materii, połączonych wzajemnie kosmicznymi włóknami.
Jak powstają galaktyki? Nowe odkrycie może rzucić nowe światło na historię kosmosu
Badacze doszli do wniosku, że galaktyki po obydwu stronach kosmicznego włókna przesuwają się w przeciwnych kierunkach. To oznacza, że cała kosmiczna struktura wiruje, i to wcale nie wolno, bo najprawdopodobniej nawet z prędkością 110 km/s.
- To, co czyni tę konstrukcję wyjątkową, to nie tylko jej rozmiar, ale także połączenie spinu i ruchu obrotowego - podkreśla współautorka badań dr Lyla Jung z Uniwersytetu Oksfordzkiego. - Można to porównać do przejażdżki na karuzeli filiżanek w parku rozrywki. Każda galaktyka jest jak wirująca filiżanka, ale cała platforma również się obraca. Ten podwójny ruch daje nam rzadki wgląd w to, jak galaktyki czerpią swój obrót dzięki większym strukturom, w których żyją - wskazuje.
Zobacz: Bardzo silna eksplozja na Słońcu. Naukowcy wyjaśniają, co nas czeka
Nowo odkryte kosmiczne włókno wydaje się stosunkowo młode, o czym świadczy duża liczba gazowych galaktyk wewnątrz struktury. Badacze liczą teraz, że obserwacja zachowań tych ciał niebieskich da odpowiedzi na pytania o przepływy gazów pomiędzy poszczególnymi ciałami niebieskimi, rzuci nowe światło na ich początki, a także na to, jak moment pędu przepływa przez kosmiczną sieć, wpływając na obrót i formowanie się gwiazd.
- Patrz w niebo od 4 grudnia. Kulminacja Geminidów nadejdzie 14 grudnia
- Cukry życia znalezione na asteroidzie. Przełomowe odkrycie NASA
Źródła: Royal Astronomical Society/Polskie Radio/mbl