Dziś pierwszy dzień astronomicznego lata i najdłuższy dzień w roku

Astronomiczne lato rozpoczęło się o 6:24, kiedy Słońce wstąpiło w znak Raka. Pierwszy dzień lata jest jednocześnie najdłuższym dniem w roku, a następująca po nim noc — najkrótszą. 

Dziś dzień trwa 16 godz. 46 min i jest dłuższy od najkrótszego o 9 godz. i 4 min. Każdy kolejny będzie coraz krótszy, a kolejne noce dłuższe. Proces ten będzie trwał aż do przesilenia zimowego (21 lub 22 grudnia).

Lato astronomiczne rozpoczyna się w momencie przesilenia letniego — na półkuli północnej dzień ten wypada między 21 a 22 czerwca, a w latach przestępnych o jeden dzień wcześniej, czyli między 20 a 21 czerwca. Koniec lata następuje w momencie równonocy jesiennej -  między 22 a 23 września (również na półkuli północnej).

Lata astronomicznego nie należy mylić z latem kalendarzowym, którego początek przypada zawsze 22 czerwca i jest niezależny od położenia Słońca względem Ziemi.

Lato kalendarzowe to okres roku, w którym średnie dobowe temperatury powietrza przekraczają 15 °C. Pomiędzy latem klimatycznym i sąsiednimi klimatycznymi porami roku nie ma etapów przejściowych, w przeciwieństwie do zimy poprzedzanej przedzimiem i następującym po niej przedwiośniem.

Dla półkuli południowej wszystkie opisane daty i zjawiska są przesunięte o pół roku. Za miesiące letnie na półkuli północnej uznaje się czerwiec, lipiec i sierpień, a na południowej grudzień, styczeń i luty.

Noc Świętojańska, która czasem bywa mylona z najkrótszą nocą, przypada zawsze w wigilię św. Jana, a więc z 23 na 24 czerwca.

Lato z niespodzianką

Tegoroczne lato już od pierwszych dni będzie nas rozpieszczać. Od poniedziałku, 19 czerwca jest wciąż bardzo ciepło, a w ostatnim tygodniu miesiąca możemy spodziewać ponad 30-stopniowych upałów. Dni będą gorące i słoneczne, ale wraz ze wzrostem temperatury możliwe będą również częstsze wyładowania atmosferyczne.

Co zobaczymy?

Lato jest porą roku sprzyjającą obserwacjom nieba. W tym okresie będzie można zobaczyć meteory, zwane potocznie "spadającymi gwiazdami". To drobne okruchy materii z kosmosu (meteoroidy), które wpadając w ziemską atmosferę wywołują zjawisko meteoru. Jeżeli obiekt jest na tyle duży, że przetrwa lot przez atmosferę, spada na powierzchnię Ziemi jako meteoryt.

7 sierpnia, będzie można w Polsce oglądać częściowe zaćmienie Księżyca, widoczne przy wschodzie naturalnego satelity Ziemi. Maksymalna faza zaćmienia nastąpi o godz. 19.22 polskiego czasu.

Na letnim niebie z łatwością dostrzeżemy tzw. Trójkąt Letni. Są to trzy bardzo jasne gwiazdy, rozmieszczone na wierzchołkach dość dużego trójkąta. Najjaśniejsza jest Wega z konstelacji Lutni. Poza nią trójkąt tworzą: Deneb z gwiazdozbioru Łabędzia i Altair z konstelacji Orła.

Latem na nocnym niebie można również podziwiać planety. Wenus będzie bardzo jasno świecić przed wschodem Słońca - będzie to najlepszy od dawna okres jej widoczności jako Gwiazdy Porannej. Na wieczornym można spróbować dostrzec Merkurego.

Król planet – Jowisz, który wiosną był widoczny praktycznie przez całą noc, latem będzie zachodził coraz wcześniej: w połowie lipca około północy, a na koniec sierpnia już około godziny 21.

Saturn widoczny jest na przełomie czerwca i lipca przez większą część nocy, a po koniec sierpnia zaczyna zachodzić około północy.

Dwie kolejne planety - Uran i Neptun - wymagają do obserwacji teleskopu, gdyż są zbyt słabe, by je wypatrzeć nieuzbrojonym okiem. Im bliżej jesieni, tym warunki do ich obserwacji będą się poprawiały.

Obserwować niebo można jednak w nocy, za to w dzień warto cieszyć się słońcem i jego ciepłem, które będzie nam towarzyszyło przez najbliższe miesiące.

Aleksandra Rybińska