Oni odeszli w 2013 roku: Mazowiecki, Glemp, Mandela, Thatcher
W 2013 roku pożegnaliśmy znane i zasłużone osoby. Odeszli m.in.: były szef rządu Tadeusz Mazowiecki, prymas-senior Józef Glemp, były prezydent RPA Nelson Mandela i była brytyjska premier Margaret Thatcher.
2013-12-31, 13:14
Tadeusz Mazowiecki zmarł 28 października w wieku 86 lat. Był ostatnim premierem PRL i pierwszym premierem III Rzeczypospolitej, wybranym po wyborach 4 czerwca 1989 roku. Jego rząd wprowadził kosztowny społecznie tzw. plan Balcerowicza, który miał przeprowadzić gospodarkę Polski od systemu komunistycznego do rynkowego. Był uczestnikiem najważniejszych wydarzeń najnowszej historii Polski: w 1968 roku, gdy posłowie "Znaku" składali interpelację w sprawie brutalnej akcji milicji; w sierpniu 1980 roku w Stoczni Gdańskiej wśród strajkujących robotników; w 1989 roku przy Okrągłym Stole, a potem na czele rządu; w 1997 roku - gdy potrzebny był kompromis w sprawie konstytucji. Był posłem na Sejm PRL III, IV i V kadencji i posłem na Sejm RP I, II i III kadencji (w latach 1991-2001). Od 2010 roku pełnił funkcję doradcy prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. polityki krajowej i międzynarodowej. Kawaler Orderu Orła Białego.
Prymas-senior Józef Glemp zmarł 23 stycznia, miał 84 lata. Posługę Prymasa Polski pełnił od 1981 do 2009 roku. Wcześniej był osobistym sekretarzem Prymasa Tysiąclecia kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prymas-senior szczególną rolę odegrał w 1989 i 1990 roku, gdy w Polsce nastąpiły przemiany społeczne i ustrojowe, i potem, gdy nasz kraj został członkiem Unii Europejskiej. W wolnej Polsce prymas dbał o obecność religii w życiu publicznym. To za jego kadencji utworzono nowe diecezje, a do szkół wróciły lekcje religii. Również za jego kadencji rząd Hanny Suchockiej w 1993 roku podpisał konkordat ze Stolicą Apostolską. Jego misją życia była budowa Świątyni Opatrzności Bożej w warszawskim Wilanowie, w której znajduje się Panteon Wielkich Polaków.
Pisarz i dramaturg Sławomir Mrożek zmarł 15 sierpnia w Nicei we Francji. Mrożek zadebiutował w 1950 roku jako rysownik, od 1953 publikował cykle błyskotliwych rysunków w "Przekroju". Wydane w tym samym roku zbiory opowiadań: "Opowiadania z Trzmielowej Góry" oraz "Półpancerze" stanowiły jego debiut literacki. Twórczość Mrożka jest utrzymana w konwencji groteski, ukazuje świat zniekształcony, absurdalny. Bohaterowie jego dramatów są niewolnikami wyobrażeń, gestów i stereotypów myślenia. W jego utworach częsta jest refleksja nad stosunkiem jednostki do zbiorowości, historii i wartości uniwersalnych. Najbardziej znane dzieła Mrożka to: "Miłość na Krymie", "Wdowy", "Tango", "Wesele w Atomicach". Od 1963 roku pisarz mieszkał i tworzył poza Polską. W 1996 roku wrócił do Polski. Przez 11 lat mieszkał w Krakowie, by w 2008 roku ponownie wyemigrować do Nicei.
REKLAMA
Joanna Chmielewska , autorka popularnych powieści kryminalnych, odeszła 7 października, miała 81 lat. Chmielewska był obecna na polskiej scenie literackiej od lat 60., napisała kilkadziesiąt powieści. Do najpopularniejszych należą: "Wszyscy jesteśmy podejrzani”, "Krokodyl z kraju Karoliny”, "Lesio. Powieść, nie da się ukryć satyryczna”, "Romans wszech czasów”, "Nawiedzony dom”, "Całe zdanie nieboszczyka”. Jej książki odznaczają się zagmatwanym wątkiem sensacyjnym i humorem, zarysowanym w barwnych postaciach i niecodziennych sytuacjach, z jakimi zmuszeni są sobie radzić. Chmielewska była również autorką książek dla dzieci, poradników, a także słuchowisk radiowych.
Filozof i były minister spraw wewnętrznych, Krzysztof Kozłowski , zmarł 26 marca. W ostatnich miesiącach ciężko chorował. Miał 82 lata. Przez wiele lat był związany z "Tygodnikiem Powszechnym". W latach 80. był doradcą Komisji Robotniczej Hutników w Nowej Hucie i ekspertem Solidarności. Uczestniczył w negocjacjach Okrągłego Stołu. W rządzie Tadeusza Mazowieckiego został w 1990 roku podsekretarzem stanu, a następnie ministrem spraw wewnętrznych. Objął stanowisko przewodniczącego komisji weryfikującej oficerów Służby Bezpieczeństwa, a później pierwszego szefa Urzędu Ochrony Państwa (od 11 maja do 31 lipca 1990). Był przez 11 lat senatorem. W 2001 roku zrezygnował z działalności politycznej. W tym samym roku prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla transformacji ustrojowej Polski i kształtowanie demokratycznych zasad państwa.
Wojciech Kilar , kompozytor i pianista, zmarł 29 grudnia. Miał 81 lat. Karierę kompozytora rozpoczął pod koniec lat 50. na festiwalu Warszawska Jesień. Od początku lat 60. współtworzył, wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Mikołajem Góreckim, polską szkołę awangardową oraz nowy kierunek we współczesnej muzyce, zwany sonoryzmem. W 1974 r. skomponował swój słynny poemat symfoniczny "Krzesany". Od tamtego czasu uchodził za czołowego przedstawiciela polskiej awangardy muzycznej. Kilar to także niezwykle ceniony kompozytor muzyki filmowej - współpracował z wieloma sławnymi reżyserami, m.in. z Francisem Fordem Coppolą, Jane Campion, Romanem Polańskim, Kazimierzem Kutzem, Krzysztofem Zanussim, Andrzejem Wajdą i Krzysztofem Kieślowskim. Wśród wielu innych nagród i odznaczeń, którymi został uhonorowany, są m.in. Nagroda Artystyczna Komitetu Kultury Niezależnej NSZZ "Solidarność" (1989), Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej (2000) oraz Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski "w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej, za osiągnięcia w pracy twórczej" (2002). W 2012 r. otrzymał najwyższe polskie odznaczenie - Order Orła Białego.
Mijający rok był wyjątkowo tragiczny dla polskiego himalaizmu. 5 marca w Karakorum zginęli Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski . 7 lipca w wyprawie na Gaszerbrum odpadł od ściany Artur Hajzer . Był jednym z najbardziej doświadczonych polskich wspinaczy, twórcą programu Polski Himalaizm Zimowy. Ciało Hajzera zostało w górach. Pochówku dokonał Marcin Kaczkan, himalaista z którym się wspinał.
REKLAMA
Wśród tych, którzy odeszli w 2013 roku był również Nelson Mandela , jeden z najwybitniejszych przywódców i mężów stanu, ikona walki z apartheidem, pierwszy czarnoskóry prezydent RPA. Był symbolem walki o wolność i sprawiedliwość. Spędził 27 lat w więzieniu. W latach 90. przewodził zakończeniu w RPA okresu rządów białej mniejszości. W 1993 roku został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, a rok później został prezydentem RPA. Mandela zmarł 5 grudnia, miał 95 lat.
x-news.pl, CNN
Była brytyjska premier Margaret Thatcher zmarła 8 kwietnia, miała 87 lat. Była pierwszą i jak dotąd jedyną kobietą-premierem na Downing Street, wieloletnią przewodniczącą Partii Konserwatywnej. Odegrała czołową rolę w zbliżeniu krajów zachodnioeuropejskich z krajami Europy Środkowej i Wschodniej. Ceniona za rynkowe reformy gospodarcze, była oskarżana o wyniszczenie związków zawodowych. Zwana "żelazną damą", podejmowała zdecydowane, stanowcze i konsekwentne działania.
x-news.pl, CNN
5 marca w szpitalu wojskowym zmarł prezydent Wenezueli Hugo Chavez . Miał 58 lat. Od połowy 2011 roku walczył z chorobą nowotworową. Na Kubie przeszedł cztery operacje. Krajem rządził od 1998 roku. Chavez był zadeklarowanym socjalistą. Wielkie pieniądze zarobione na handlu ropą - znacjonalizował przemysł naftowy - przeznaczał na programy socjalne. Zdaniem wielu komentatorów Chavez doprowadził Wenezuelę na krawędź ruiny.
x-news.pl, CNN
W tym roku także świat show biznesu pożegnał wielu znanych i utalentowanych artystów. Odszedł między innymi Dave Brubeck , amerykański pianista i kompozytor, jeden z największych muzyków w historii jazzu oraz Ray Manzarek , współzałożyciel legendarnego amerykańskiego zespołu The Doors. W wypadku samochodowym zginął aktor Paul Walker znany z filmów "Szybcy i wściekli". Świat pożegnał też w 2013 roku Jamesa Gandolfiniego - aktora znanego m.in. z "Rodziny Soprano".
W mijającym roku świat pożegnał też Toma Clancy'ego , jednego z najbardziej poczytnych autorów thrillerów politycznych i Seamusa Heaney 'a , irlandzkiego poetę i dramatopisarza, zdobywcę Nagrody Nobla w 1995 roku.
IAR, PAP, kk
REKLAMA