Walczyła o prawo dzieci do szacunku, godności i miłości. Uroczystości pogrzebowe Marii Łopatkowej

Posłuchaj

Maria Łopatkowa sprzeciwiała się wszelkim przejawom poniżania czy lekceważenia dzieci (IAR/nagr.arch z 1989r.)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Maria Łopatkowa, właściwie Maria Łopatko, walczyła o prawo dzieci do szacunku, godności i miłości, sprzeciwiając się wszelkim przejawom ich krzywdzenia, poniżania czy lekceważenia. Wielokrotnie wypowiadała się krytycznie o biciu dzieci, zwracając uwagę na płynną granicę pomiędzy biciem a maltretowaniem.

Była inicjatorką wielu akcji, na przykład "otwarte drzwi do szpitali dziecięcych" czy "do przedszkola bez płaczu". Dzięki jej zaangażowaniu w 1978 roku w Krzywańcu powstał dom matki i dziecka dla więźniarek z małymi dziećmi.

Współtworzyła Komitet Obrony Praw Dziecka, pierwszą tego typu w Europie pozarządową organizację, którą też kierowała w latach 1981-1993. Powołała do życia Towarzystwo Pomocy Młodzieży. Uczestniczyła w pracach eksperymentalnego warszawskiego Zespołu Ognisk Wychowawczych.

"Bez miłości nie ma wycho­wania"

Jest zaliczana do grona najwybitniejszych kontynuatorów pedagogicznej spuścizny Janusza Korczaka. Była prekursorem nurtu wychowawczego zwanego "pedagogiką serca", który uznaje prawo dziecka do miłości, czyli do kochania i bycia kochanym, za najważniejsze prawo w sferze duchowej. Jak mawiała Maria Łopatkowa: "Bez miłości nie ma wycho­wania - jest tresura.".

"Dzieci, które przecież nie mogą obronić się same, trzeba nauczyć kochania i empatii. Wówczas gdy zostaną politykami, będą tak rządzić, by świat był lepszy. Tak zaczęłam budować "pedagogikę serca" - cytuje jej słowa Tadeusz Belerski w książce "Kawalerowie Orderu Uśmiechu". "Dobre skłonności i nawyki łatwiej wpoić dziecku niż dorosłemu, obciążonemu złymi naleciałościami. Powinniśmy zatem we wszystkich szkołach świata uczyć miłości przez rozwijanie zdolności kochania i empatii, przykładając do tego wagę nie mniejszą niż do nauki liczenia i mierzenia, dbając przy tym, by tej nauce towarzyszyły takie warunki, które zapewniłyby dzieciom realizowanie ich prawa do miłości" - przekonywała.

Doktor Łopatkowa współpracowała z wieloma wyższymi szkołami kształcącymi pedagogów. W ostatnich latach była związana z Akademią Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Jest autorką wielu publikacji naukowych z zakresu pedagogiki.

"Wielka przyjaciółka dzieci i młodzieży"

Na wniosek dzieci została Kawalerem Orderu Uśmiechu. Była również członkiem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. - Miałem zaszczyt i przyjemność wręczać jej to odznaczenie. Wzruszona mówiła wówczas: "To dla mnie ważniejsze niż Nobel. Tu nie ma polityki, tu jest serce" - wspomina Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak.

- Wielka przyjaciółka dzieci i młodzieży. Odważnie i bezkompromisowo walczyła o dobro dzieci, broniła je przed krzywdą i zaniedbywaniem, propagowała wychowywanie dzieci na ludzi życzliwych i ciekawych świata - tak o niej mówi rzecznik praw dziecka Marek Michalak. - Wiedziałem, że ta chwila kiedyś przyjść musi. Wydawało mi się jednak, że nieprędko. Znałem ją całe dorosłe życie. To ona zaszczepiła mi zainteresowanie prawami dziecka" - mówił PAP Michalak po śmierci dr Łopatkowej. - W naszych sercach, w serdecznej pamięci, pozostanie na zawsze. Nie zapomnę jej słów: "Marek, idź i walcz. Pamiętaj, jesteśmy po tej najlepszej stronie. Po stronie dzieci" - dodał RPD.

- Nazywaliśmy ją Korczakiem w spódnicy. Lubiła to. Szanowałem jej determinację, podziwiałem jej umiejętność rozumienia spraw dziecięcych. O sprawy dzieci walczyła jak lwica. Zawsze mi tym imponowała - wspominał Michalak.

Zwrócił uwagę, że to dr Łopatkowa wymyśliła i rozpoczęła walkę o powołanie w Polsce instytucji Rzecznika Praw Dziecka.

- Kiedy decyzją Prezydenta RP ustanowiono Odznakę za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka INFANTIS DIGNITATIS DEFENSORI, postanowiłem jej przyznać tę z nr 1 - dodał.

***

Maria Łopatkowa urodziła się w 1927 r. w Braciejowicach; w 1952 r. ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim, w 1968 r. uzyskała stopień doktora pedagogiki na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1947-1969 roku pracowała jako nauczyciel w szkołach podstawowych w Łodzi, Modlicy, Ołtarzewie. W latach 1972–80 sprawowała mandat posła Sejmu VI i VII kadencji. W 1981 r. była ekspertką "Solidarności" ds. negocjacji z ministerstwem oświaty.

W 1993 r. zainicjowała powstanie Partii Dziecka, przekształconej później w Partię Dzieci i Młodzieży (przestała istnieć w 2010 r.).

Była senatorem III kadencji (1993-1997), z województwa warszawskiego; była kandydatką Naczelnego Komitetu Wykonawczego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Pełniła funkcję przewodniczącej Komisji Nauki i Edukacji Narodowej.

Przez wiele lat czynnie angażowała się w obronę praw dziecka. Była dyrektorem Zespołu Ognisk Wychowawczych w Warszawie. Współtworzyła, a następnie w latach 1981–1993 kierowała Komitetem Obrony Praw Dziecka. W 1988 r. powołała także Towarzystwo Pomocy Młodzieży; przez wiele lat była związana z Towarzystwem Przyjaciół Dzieci, pełniła funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego TPD. Była Kawalerem i członkinią Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu.

kh