Atrakcje nieoczywiste. Poznaj najciekawsze miejsca Polski, o których nie wszyscy wiedzą

W całej Polsce znaleźć można cuda natury, regionalne "turystyczne przeboje" i miejsca, które zapewnią kulturalne lub rozrywkowe odkrycia. Warto jednak pamiętać, że oprócz tych najbardziej znanych, być może nieco na uboczu, są takie atrakcje, których zobaczenie lub skorzystanie z nich na długo zostaje w pamięci. Jak ich poszukiwać? Gdzie są te, o których wieść niesie się z ust do ust, a nie są na pierwszych stronach gazet i zestawień wakacyjnych hitów? Prezentujemy zestawienie tych, które mogą się okazać osobistym odkryciem wszystkich podróżujących i turystów, nie tylko przy okazji długich weekendów, wakacji czy innych wypadów za miasto.

Posłuchaj

Jakie miejsca najchętniej odwiedzają Polacy, a jakie są jeszcze nieznane? Jacek Janowski, wicedyrektor departamentu wsparcia rozwoju turystyki Polskiej Organizacji Turystycznej w rozmowie z Przemysławem Goławskim. 10:24

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Mazowsze i Polska centralna

Tu nie musimy długo szukać intrygujących i nieoczywistych atrakcji. Oczywiście znajdziemy też te, które każdy powinien znać i odwiedzić, choćby w samej Warszawie. To Muzeum Powstania Warszawskiego i Centrum Nauki Kopernik, ale być może nie wszyscy słyszeli o parkach trampolin, jak Hangar 646 czy Stacja Grawitacja. To miejsca na aktywny, a nawet sportowy wypoczynek dla młodszych i starszych, gdzie czekają trampoliny, ścianki wspinaczkowe, zjeżdżalnie, tory przeszkód, gry interaktywne, a nawet park linowy. Godzinne wejście to koszt ok. 40 zł, taniej z wszystkich zabaw skorzystać mogą rodziny i grupy.

Oprócz atrakcji w samej stolicy, które często są wybierane jako punkt docelowy przez podróżnych z innych rejonów, warto przyjrzeć się propozycjom w okolicy. Tuż przy granicy z warszawską aglomeracją znajduje się Kampinoski Park Narodowy - jedyny park narodowy w Europie graniczący bezpośrednio ze stolicą kraju. Zaprasza do odkrywania ponad 300 km szlaków turystycznych i blisko 150-kilometrowego szlaku rowerowego, co czyni go idealnym miejscem na piesze wędrówki i rowerowe wyprawy. Warto wiedzieć, że wpisany jest na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO.

U jego wrót znaleźć można jednak bogaty w atrakcje Julinek Park, jaki powstał na terenie dawnej Bazy Cyrkowej. Tam znajdziemy m.in. park linowy (największy na Mazowszu), wesołe miasteczko i park wodny. Ceny? Od 49 zł, gdy jesteśmy gościem w dniu urodzin, do 399 zł za wszystkie atrakcje dla rodziny 2+2. Miejsce wyróżniono Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej, który honoruje wyjątkowe atrakcje.

Ciekawym miejscem, nie tylko dla miłośników historii, może być zamek w Liwie. To pozostałość wieży strażniczej ze zbrojownią, gdzie odbywają się różne wydarzenia, takie jak turnieje rycerskie czy pokazy sokolnictwa. Nie można pominąć również muzeów, zabytków i pomników historii, które są rozsiane po całym regionie. Warto wymienić Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu i Muzeum Wsi Radomskiej (m.in. tu realizowano film "Wesele"). Skanseny oprócz tradycyjnego zwiedzania proponują m.in. warsztaty ceramiczne, tkackie, a w Sierpcu poznać można także tradycje kulinarne. Od ponad dwudziestu lat odbywa się tam plenerowe gotowanie na polanie. Także w tym roku, 5 maja na leśnej polanie w skansenie zagości tradycyjna kuchnia i potrawy przyrządzane według starych receptur. Bilety na te atrakcje dostępne są nawet poniżej 20 zł za osobę, gdy skorzystamy z określonych promocji.

Unikatowym obrazem El Greca może poszczycić się Muzeum Diecezjalne w Siedlcach. Muzeum zachęca do kontaktu, by poznać informacje o możliwych lekcjach muzealnych i dowiedzieć się więcej o zbiorach. Tu wstęp dla osoby dorosłej kosztuje 16 zł, a dla młodszych - od dzieci po studentów - 10 zł.

• Majówka last minute. Miejsc coraz mniej, a ceny rosną

Co ciekawe, Mazowsze ma także swoje "małe Mazury". To jeziora ulokowane w pobliżu malowniczego Gostynina, wzdłuż Wisły w rejonie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Znajdziemy na Mazowszu także skalne groty - Groty Nagórzyckie. To wyrobiska poeksploatacyjne z XVIII wieku, znajdujące się na południu Tomaszowa Mazowieckiego.

Podlasie

Wyruszając z centrum Polski na wschód, by poznać piękno tamtejszej przyrody, za cel możemy obrać w zasadzie każdą miejscowość nad rzeką Bug. Zapierające dech w piersi widoki podziwiać można np. z wysoka, gdy dotrzemy do wież widokowych, jakie powstały w Drohiczynie, Laskowicach (gm. Korczew) i w Ogrodnikach. Budowla w ostatniej miejscowości ma 20 metrów wysokości, na które wspinamy się, pokonując 115 schodów. Stamtąd zobaczymy unikatowy nadbużański krajobraz, z dzikimi lasami wokół czwartej pod względem długości rzeki w kraju.

Oprócz piękna przyrodniczego atrakcją, którą musi poznać każdy odwiedzający Podlasie, jest Kraina Otwartych Okiennic. To szlak turystyczny i kulturowy, który znajduje się w dolinie Narwi. To nie tylko malownicze miejscowości, ale i okazja do poznania tradycji i historii regionu.

Wielu turystów odwiedza także ruiny kościoła w Jałówce. Przyciąga nie tylko sama budowla, ciekawa jest także historia miejsca, która sięga XV w. – wtedy powstał tu drewniany kościół, który przetrwał do połowy XIX w. Później budowa kościoła murowanego była kilkukrotnie przerywana, a ostatnią neogotycką konstrukcję zniszczyli Niemcy w czasie działań wojennych w 1945 r.

Podlasie obejmuje nie sam rejon Bugu i Narwi z mieszanką kultury tatarskiej czy prawosławnej, ale i Suwalszczyznę. Tam z nieoczywistych atrakcji trzeba wymienić Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą, które zachwyca swoim krajobrazem przypominającym skandynawskie fiordy. Suwalską Fudżijamą nazwana jest zaś Cisowa Góra. To doskonały punkt widokowy na teren całego Suwalskiego Parku Krajobrazowego.

Warmia i Mazury

Kraina, która króluje wśród poszukiwaczy wodnych aktywności, ma znacznie więcej do odkrycia niż kajaki, łódki i statki na największych jeziorach. Gdy myślimy o kajakach, nie sposób pominąć szlaku wiodącego Krutynią.

Spływ kajakowy mazurską Krutynią, fot. Shutterstock/posztos

Rzeka ta ma 99 km długości i przepływa przez 17 jezior i 10 różnych rezerwatów przyrody, a jej średnia głębokość to tylko 65 cm. Kajaki wypożyczyć można na różnych odcinkach, średnio spływ trwa 4-5 godzin, a jeden dwuosobowy kajak to koszt od 90 zł i zależy od wybranego wariantu spływu.

Co jeszcze dla poszukiwaczy przygód? Niezapomniane spotkania z fauną oferuje Park Dzikich Zwierząt Kadzidłowo. To okazja do spotkania z rodzimymi gatunkami zwierząt w ich naturalnym środowisku.

• Polacy uwielbiają wyjazdy. Podpowiadamy, jakie kierunki warto wybrać na majówkę
• Polska przyciąga coraz więcej zagranicznych turystów

Znanym miejscem jest Wilczy Szaniec w Gierłoży. Kwatera Hitlera jest często celem wypraw i wycieczek, ale miłośników historii z pewnością zaciekawi także Twierdza Boyen w Giżycku. To kolejny militarny znak w regionie i imponujący zabytek zajmujący powierzchnię 100 ha, który przenosi nas w czasie do XIX w.

Także i ty znajdziemy architektoniczną ciekawostkę. To potężne wiadukty nieczynnej linii kolejowej Gołdap – Żytkiejmy, znane jako Wiadukty w Stańczykach, wzorowane na rzymskich akweduktach. Kolej działała tu w pierwszej połowie XX wieku. Trasa przestała istnieć, gdy Armia Czerwona rozebrała tory, wycofując się w 1945 r.

Kujawy i Pomorze Wschodnie

Jadąc nad morze, główne trasy skierują nas na Trójmiasto, jednak całe bogactwo regionu to także inne, nie zawsze szerzej znane atrakcje. Uciec od zgiełku można w zarówno w Parku Narodowym Bory Tucholskie, jak i w Pomorskim Zespole Parków Krajobrazowych. Terenów do eksploracji pieszo, rowerem lub kajakiem jest jednak znacznie więcej.

Wśród parków polecany jest Park Krajobrazowy Dolina Słupi z wartym odkrycia Szlakiem Elektrowni Wodnych. W jednej z nich - elektrowni "Struga" we wsi Soszyca - prąd produkuje się od 1925 roku. To z początku działalności obiektu pochodzą największe atrakcje: pierwsze żarówki węglowe i tablica nastawcza z przyrządami z lat 20. XX wieku.

Dom do góry nogami w Szymbarku, fot. Shutterstock/Dziewul

Warto odwiedzić Szymbark – kaszubską miejscowość, która zasłynęła z Domu do góry nogami. To jednak nie jedyna atrakcja tego miejsca. Powstało tam Centrum Edukacji i Promocji Regionu, w którym znajdziemy wiele więcej ciekawych przedmiotów i obiektów – wśród nich m.in. zarejestrowane w Księdze Rekordów Guinnessa największy koncertujący fortepian świata oraz najdłuższe drewniane deski na świecie – są tam aż dwie "rekordzistki" – o długości 36,83 m i najnowsza licząca 46,53 metra. Na miejscu organizowanych jest także wiele wydarzeń. Wizyta w Centrum to rozrywka dla całej rodziny, a bilety dostępne są po 42 zł za osobę.

Poszukiwaczy historycznych opowieści z pewnością zachęci do odwiedzin "Polskie Stonehenge", czyli kamienne kręgi w Węsiorach. Znajdziemy je 22 km od Szymbarku, jadąc w stronę Słupska. To także miasto warte odwiedzenia. Poszukiwacze odkryć artystycznych muszą wiedzieć, że to tu, w Białym Spichlerzu, znajdziemy olbrzymią wystawę prac Stanisława Ignacego Witkiewicza, obejmującą setki prac malarskich, grafiki, szkice, fotografie, listy i pierwodruki książek. Sztukę i historię łączy zbiór Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie, gdzie znajdziemy jeden z egzemplarzy najstarszej drukowanej książki świata – XV-wiecznej Biblii Gutenberga.

Pomorze Zachodnie

Do miejsc, które mogą przyciągać turystów, z reguły dotrzemy autem, a do najciekawszych obiektów dojdziemy bez przeszkód pieszo. Do Świnoujścia możemy też dopłynąć promem. Miasto rozlokowane jest na trzech dużych wyspach – to Uznam, Wolin i Karsibór. Nie wszyscy wiedzą, że Wyspa Wolin z Wolińskim Parkiem Narodowym oferuje bogactwo fauny i flory oraz piękne jeziora polodowcowe. Cały archipelag wysp tworzy fantastyczny krajobraz.

W nadmorskim pasie na zachodzie Polski znajdziemy wiele atrakcji. Oprócz słynnego Trzęsacza, z ruinami kościoła na nadmorskim klifie, są to również miejsca mniej znane, a warte uwagi. To m.in. Kaplica Templariuszy w Chwarszczanach, która opowiada dzieje sprzed wieków, a nowsza historia to np. ruiny niemieckiej fabryki benzyny syntetycznej w Policach. Po uruchomieniu wyobraźni na pewno można by zaproponować to miejsce scenarzystom postapokaliptycznego Fallouta.

Poszukujących spokoju i relaksu wśród pięknych roślin przyciągną Ogrody Hortulus Spectabilis w Dobrzycy. Jest to miejsce idealne do podziwiania nie tylko polskich kwiatów, ale 28 różnych ogrodów w stylach z całego świata. Jest tu ogród japoński, francuski, śródziemnomorski, ogród kamienny, skalny i wodny. Ogrody zmysłów barwa-światło-dźwięk, Ogrody Magii, Energii, Czasu i Przestrzeni, Kamienny Krąg, Kalendarz Celtycki i rosarium. Dodatkowo znajduje się tu największy na świecie labirynt grabowy z 20-metrową wieżą widokową zbudowaną na wzór nici kwasu DNA. To kolejne miejsce z Certyfikatem POT na naszej liście.

Wielkopolska

Historia Polski zaczęła się w leżącym właśnie tu Gnieźnie, historycznej stolicy kraju. Warto jednak poznać więcej miejsc, a rejon szczególnie bogaty jest w te, które opowiadają o różnych epokach.

Zacząć możemy od Szlaku Piastowskiego, na nim znajdziemy m.in. Ostrów Tumski i Ostrów Lednicki - Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Cały szlak zawiera wiele tras turystycznych i zadań dla turystów. Zabytkowe zamki Wielkopolski przeniosą nas w czasy wielkopolskiej szlachty. Warto wymienić Zamek w Kórniku, który zachwyca nie tylko architekturą, ale też bogatymi kolekcjami muzealnymi oraz przepięknym ogrodem drzew i krzewów - Arboretum.

Poszukując obiektów historycznych i militarnych regionu, nie można pominąć Fortu Winiary i Twierdzy Poznań. Co ciekawe, autorem projektu tych umocnień jest pruski generał i inżynier Johann Leopold Ludwig Brese, który zaprojektował także wspomnianą już giżycką Twierdzę Boyen.

• Unijne pieniądze dla małych firm z branży turystycznej. Wsparcie obejmie sześć regionów
• Światowa Organizacja Turystyki: w 2024 roku turystyka powinna wrócić do poziomu sprzed pandemii

Do XIX wieku przenosi nas Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach. Tu zwiedzimy całą wioskę z tego czasu, a co więcej, nie znajdziemy tam pojedynczych budowli i obiektów, ale odtworzenie całego układu niewielkiej wsi, z karczmą, kościołem i dworkiem.

Historię regionu, ale także opowieści o ginących zawodach poznamy w Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach. Miejsce oferuje także sezonowe wydarzenia, warsztaty dla dzieci i dorosłych oraz spacery i wyprawy po okolicy.

Małopolska

Ojcowski Park Narodowy, fot. Shutterstock/Artur Bociarski

To kraina, której sama stolica – Kraków, ze Starym Miastem wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, wymaga kilku dni, by zobaczyć jej najciekawsze punkty. Jadąc na południe, możemy odkrywać historyczne skarby tego regionu, podziwiać piękno Tatrzańskiego Parku Narodowego, czy np. zwiedzać słynną kopalnię soli w Wieliczce.

Małopolska to jednak także mniej znane miejsca, które zapraszają do odkrycia, pełne kultury i historii, jak choćby zachwycający szlak architektury z drewnianymi kościołami na czele. Obejmuje takie miejscowości jak Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana i Sękowa.

Oprócz architektury drewnianej warto poznać piękne zamki. Cały ich szlak znajdziemy w Pieninach, począwszy od Zamku nad Jeziorem Czorsztyńskim. Odwiedzić warto także Niedzicę, a oprócz zamku znajdziemy tu też centrum rozrywki Spiska Kraina z parkiem linowym i parkiem miniatur, dmuchanymi atrakcjami i torem pontonowym. Wejście do Spiskiej Krainy jest biletowane, a ceny zaczynają się od 10 zł za pojedyncze atrakcje, do 40-55 zł dla rodzin i osób indywidualnych.

Na miłośników przyrody i malowniczych miejscowości czekają w Małopolsce nie tylko Pieniny i Ojcowski Park Narodowy z unikatowymi formacjami skalnymi i zabytkami, jak słynne Maczugi Herkulesa. Warto lepiej poznać też Lanckoronę i opactwo benedyktyńskie w Tyńcu.

Górny i Dolny Śląsk

Spośród miejsc położonych na granicy Małopolski i Śląska, na obszarze Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, koniecznie wymienić trzeba Ogrodzieniec, tamtejszy zamek i Skalne Miasto Podzamcze. Góra Zamkowa, a właściwie Góra Janowskiego, na której północnych zboczach znajdują się ruiny wspomnianego zamku, jest najwyższym punktem całej wyżyny, i ma wysokość 516 m. W okolicy nie brakuje jaskiń, z charakterystycznymi naciekami krasowymi - stalaktytami, stalagmitami oraz stalagnatami.

Ostrzyca, wzgórze na Dolnym Śląsku, które jest wygasłym wulkanem, fot. Shutterstock/Sergey Dzyuba

Jedną z ciekawszych atrakcji, również geologicznych, które zobaczyć można na Śląsku – tym razem jednak Dolnym – jest Kraina Wygasłych Wulkanów. Znajduje się tam cały szlak wulkaniczny, który rozciąga się między Jaworem a Jelenią Górą, w rejonie Gór Kaczawskich. To ciąg bazaltowych wzniesień, którego najwyższym szczytem jest Ostrzyca.

Krajobraz jest imponujący, a kształtował się 500 mln lat temu – wtedy zamiast lasów dominował tu pył wulkaniczny, lawa i brak jakiejkolwiek roślinności. Po wygaśnięciu wulkanicznej aktywności polskie wulkany możemy dziś podziwiać na terenie 14 gmin, na obszarze 1300 km kwadratowych. Co ważne, w ubiegłym miesiącu zostały one wpisane na listę Geoparków UNESCO. Park zwiedzać możemy z przewodnikiem, a nawet skorzystać z warsztatów geologicznych.

Nie można nie wspomnieć o śląskich zamkach (nie tylko Książu i szlaku Orlich Gniazd, ale o Twierdzy Srebrna Góra) i kopalniach (nie tylko węgla, ale i złota, jak w Złotym Stoku). Wśród nowych atrakcji ciekawą i nieoczywistą może być Muzeum Ognia w Żorach, gdzie poznamy m.in. siłę żywiołu i metody walki z pożarami. Godne polecenia jest także najdłużej nieprzerwanie działająca kolej wąskotorowa w Europie. Na wyprawę nią możemy wyruszyć na trasie Bytom – Tarnowskie Góry – Miasteczko Śląskie.

Kielecczyzna

Polacy uwielbiają góry, a każdy z regionów ma swoje górzyste tereny. Warte bliższego poznania są Góry Świętokrzyskie, nie tylko z Górą Święty Krzyż lub Łysą Góra. W okolicy znajdziemy sporo mniej znanych atrakcji, które przyciągną turystów w różnym wieku.

Fanów nauk przyrodniczych i historii zaciekawi Centrum Geoedukacji Geonatura. Znajdziemy je w samych Kielcach, a oprócz multimedialnej wystawy geologicznej obejmuje także Kadzielnię, pełen atrakcji teren z amfiteatrem, podziemną trasą turystyczną i tyrolkami, dla lubiących odrobinę sportowych emocji. Warto zobaczyć okoliczne jaskinie i ogród botaniczny. Co ważne, wizyty są bezpłatne, ale należy wcześniej zarezerwować je w sieci. Geonatura jest częścią Geoparku Świętokrzyskiego, także należącego do sieci UNESCO.

Ponidzie nazywane jest Polską Toskanią, fot. Shutterstock/Artur Bociarski 

Region warto poznać także od strony krajoznawczej z parkami krajobrazowymi w dolinie rzeki Nida – Ponidziu, które nazywane jest Polską Toskanią. Polskim Rzymem nazywany jest natomiast niedaleki Sandomierz, ulokowany na siedmiu wzgórzach.

W województwie świętokrzyskim znajdziemy także Pacanów - stolicę Koziołka Matołka, i Opatowiec - najmniejsze miasto w Polsce, gdzie Dunajec wpada do Wisły.

Lubelszczyzna

W tej części Polski znaleźć można atrakcje i krajobrazy, których moglibyśmy spodziewać się bardziej w innych miejscach naszego kraju i właśnie dlatego warto powiedzieć o nich więcej. Gdy chcemy odpocząć nad wodą, na myśl przyjdzie nam Bałtyk i Kraina Wielkich Jezior, ale nie można zapomnieć też o Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Znajdziemy tu liczne ośrodki wypoczynkowe, miejsca dla amatorów zarówno sportów wodnych, jak i wędkowania.

Wszystkim znany jest Kazimierz Dolny, ale gdy mówimy o miejscach dopiero do odkrycia, polecamy leżący po drugiej stronie Wisły Zamek Janowiec. To także ciekawe historyczne ruiny i piękna panorama królowej polskich rzek. Niedalekie Lasy Janowskie oferują malownicze trasy rowerowe, a Kozłowiecki Park Krajobrazowy zachwyca naturalnym pięknem i spokojem.

• Przewodnik kulturalny na majówkę. Tych wydarzeń nie możesz przegapić

Kolejna atrakcja to Las Odkrywców, który szczególnie spodobać się może rodzinom z dziećmi. Park tematyczny położony w miejscowości Ułęż, w dolinie rzeki Wieprz, zaprasza na leśne przygody i aktywności na świeżym powietrzu. Znajdziemy tam labirynty, zjeżdżalnie i polany przeznaczone do odkrywania za pomocą poszczególnych zmysłów. Całodzienny wstęp to koszt od 35 do 200 zł, miejsce honoruje Karty Dużej Rodziny.

Wszystkim spragnionym piękna przyrody koniecznie polecić trzeba Roztocze, zieloną krainę, która rozciąga się na wschód i jest idealna na różne wycieczki.

Podkarpacie

Podobnie, jak pozostałe miejsca Polski, ten piękny, górski rejon zaprasza do odkryć zarówno przyrodniczych, jak i kulturowych. Polecane są odwiedziny w hucie i Muzeum Szkła w Krośnie, ale to Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe są w tej chwili największą atrakcją turystyczną Bieszczad, także wyróżnioną przez Polską Organizację Turystyczną.

To 47 km trasa kolejowa, którą pokonamy drezynami. W czteroosobowych pojazdach dwie pedałują, dbając o napęd. Pojedziemy nimi od Zagórza do Krościenka z bazą w Uhercach Mineralnych. To jedna z najpiękniejszych tras kolejowych w Polsce, licząca ponad 140 lat. Przejażdżka dla 4 osób, w zależności od wybranego wariantu trasy, kosztuje od 90 zł.

Miłośników aktywnego wypoczynku skusi zapewne Wańkowa z hulajnogami górskimi, parkiem linowym z tyrolką.

Wszystkim chętnym na piesze wędrówki polecić można unikatowy w skali Polski, wyjątkowy w Europie i niespotykany na świecie obszar pradawnych lasów bukowych Karpat. To teren 3500 hektarów w ramach Bieszczadzkiego Parku Narodowego, który swoją wyjątkowość potwierdza wpisem na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Historię regionu poznamy m.in. w Sanoku. Znajduje się tam skansen i zrekonstruowana dyżurka bieszczadzkiej grupy GOPR. Fani zamków także znajdą coś dla siebie, to np. mniej znane, ale wart zobaczenia Zamek Sobień i Zamek Krasiczyn.

Przemysław Goławski