- Z mlekiem matki wyssałem Bacha, Haydna, Mozarta i Beetohvena - deklarował Stanisław Skrowaczeski - Pamiętam, że już jako niemowlę wczołgiwałem się pod fortepian i słuchałem zafascynowany, bo brzmiał on jak organy albo orkiestra. Pewnie dlatego zostałem dyrygentem - wspominał. Zanim do tego doszło, znakomity muzyk rozpoczął - już wieku 4 lat! - naukę grę na fortepianie. Jako jedenastolatek, z "bezczelnym" brakiem trem, dał pierwszy recital publiczny w w Polskim Radiu we Lwowie. Zresztą do dziś Skrowaczewski wspomina ze szczególnym sentymentem swoje rodzinne miasto - otoczenie cudownej natury, wspaniałą zabytkową architekturę, pierwsze muzyczne i operowe wzruszenia.

Kiedy jednak "Roosevelt i Churchill ofiarowali Stalinowi pół Europy", zmuszony został, by przenieść się do Krakowa. Cała rodzina podróżowała wagonem bydlęcym, bez ogrzewania, w temperaturze -20 stopni Celsjusza. - Miałem na sobie 3 koszule, 4 swetry, 2 marynarki i 2 płaszcze... wszystko, co się dało - wspomina dziś dyrygent. W Krakowie jego talent szybko zachwycił profesorów konserwatorium. Wkróce młody dyrygent prowadził koncerty filharmoniczne nie tylko tam, lecz także we Wrocławiu (w dwóch językach, bo orkiestra były wetdy jeszcze dwunarodowościowa!) oraz w Warszawie. Jego przyjaciółmi stają się Jan Krenz, Andrzej Panufnik i Witold Lutosławski, których utwory będzie potem wielokrotnie wykonywał za Oceanem.

Pierwsza okazja do wyjazdu z Polski nadarza się już w 1949 roku. Stanisław Skrowaczewski trafia na 3-tygodniowe stypendium do Paryża i zostaje tam 2 lata. W tym czasie pobiera lekcje kompozycji u legendarnej Nadii Boulanger. Wraca, gdy jego "emigracja" okazuje się politycznym zagrożeniem dla rodziców. W 1956 roku wygrywa natomiast prestiżowy Konkurs w Rzymie, co otwiera przed nim wrota najlepszych filharmonii po obu stronach Atlantyku. w 1958 roku występuje po raz pierwszy z Cleveland Orchestra, a już 2 lata później zostaje, na 19 lat, dyrektorem Minneapolis Symphony Orchestra

Ale to dopiero początek efektownej kariery, której artystyczne owoce możemy podziwiać do dziś. Więcej m.in. o znakomitym brzmieniu orkiestr amerykańskich, o "zaniku legato", o miłości do Brucknera oraz szczerej niechęci do Pucciniego oraz Rachmaninowa - w nagraniu "Sezonu na Dwójkę" przygotowanego przez Annę Skulską.

mm

- Gdy dowiedziałem się o istnieniu tych dzienników, pomyślałem, że to będą uczuciowe zapiski w stylu piosenek Osieckiej, tym bardziej, że prowadziła je od wczesnej młodości - powiedział prof. Andrzej Zieniewicz, autor wstępu do "Dzienników". - Właśnie tego się spodziewałem, oczywiście z poprawką na inteligencję i poetyckie talenty. Tymczasem to coś zupełnie innego. Ten dziennik zaczyna 13-latka, która bardzo dobrze wie, na jakim świecie żyje, rozumie bliższe i dalsze tło społeczne, polityczne i historyczne - dodał.

>>> Agnieszka Osiecka w Radiach Wolności

Ze względu na młody wiek diarystki egzaltacji jest jednak w tych zapiskach całkiem sporo. - Ta egzaltacja będzie jeszcze trwać w życiu Osieckiej - mówiła Marta Dobromirska-Passent z Fundacji "Okularnicy", opiekunka spuścizny literackiej pisarki. - Będzie jednak zmieniać się z wiekiem, gdy autorka czym innym będzie żyć i co innego będzie ją poruszać. To przecież nie był typ kobiety miałkiej i obojętnej na otoczenie - powiedziała. Prof. Andrzej Zieniewicz zauważył, że ta egzaltacja od początku wiązała się z dojrzałym spojrzeniem. - Są oczywiście w dzienniku młodej Osieckiej uwagi o Jurku, które przechodzą w uwagi o Staśku, te jednak kontrapunktowane są uwagami na temat czytanego Czechowa, dyskutowanego problemu filozoficznego oraz prywatki na Saskiej Kępie - mówił. - To wszystko jest nieprawdopodobnie spójne. Dostajemy fantastyczny obraz nastoletniej egzystencji, spisywany przez osobę, która umie to robić. Ma straszny apetyt na życie, a zarazem kształci swoje pióro. To naprawdę szczęśliwa diarystka - powiedział.

- Mnie najbardziej zaskoczyło to, że Osiecka, nie mając właściwie wzorów (nie ma u nas tradycji wydawania zapisków nastoletnich panienek), dobrze wiedziała, jak się pisze dzienniki - mówiła Karolina Felberg, która zapiski poetki opracowała i opatrzyła przypisami. - Myślę, że osoby pilnie śledzące twórczość Agnieszki Osieckiej od dawna wiedziały o tych dziennikach, bo ona sama wspomniała o nich w filmie dokumentalnym Magdaleny Umer, mówiąc, że to są stosy bzdur i kłamstw na jej temat. Trzeba powiedzieć, że dzienniki te były prowadzone również po to, żeby je pokazywać koleżankom, które z kolei pokazywały swoje. Była to pewna forma życia społecznego - dodała.

O młodzieńczych "Dziennikach" Agnieszki Osieckiej rozmawialiśmy w przeddzień 77. urodzin autorki. Audycję prowadziły Katarzyna Hagmajer-Kwiatek i Dorota Gacek.

mc