Świętujący w tym roku stulecie urodzin, Jan Ekier to znakomity pianista, pedagog i kompozytor, ale dzieło jego życia związane jest chyba przede wszystkim z dorobkiem innego artysty. Mowa o Wydania Narodowym Dzieł Fryderyka Chopina, którego Jan Ekier jest redaktorem naczelnym od 1959 roku. Epokowy projekt ma na celu publikację oczyszczonych z historycznych naleciałości edytorskich tekstów muzycznych Chopina, opartych wyłącznie na autografach genialnego twórcy.

Książka doktor Anety Teichman jest pierwszą monografią poświęconą Janowi Ekierowi. Do motywów podjęcia się tego ważnego tematu trzeba zaliczyć przede wszystkim przekonanie autorki o konieczności zebrania, usystematyzowania i uzupełnienia wielu wątków bogatej biografii Jana Ekiera, a także jej przeświadczenie o potrzebie uchronienia od zapomnienia wielu wydarzeń z jego życia artystycznego: takie niebezpieczeństwo mogłoby zaistnieć, gdyby materiały źródłowe pozostały w rozproszeniu. Ponadto informacje na temat tego wybitnego muzyka, które znajdują się obecnie w powszechnym obiegu, nie tylko nie dają pełnego obrazu jego dokonań artystycznych, ale w niektórych przypadkach - co udowodniły przeprowadzone badania - są także nieprecyzyjne, a nawet deformują jego bogaty dorobek artystyczny i uszczuplają jego zasługi.
W audycji znajdą się także nagrania rozmów Anny Skulskiej z samym Janem Ekierem.

5 sierpnia (poniedziałek), godz. 15.00

Choć sukces z 1975 roku oraz predyspozycje artystki do muzyki Chopina związały ją w sposób szczególny  z Polską, trzeba pamiętać, że to pianistka światowej klasy i sławy. Występowała z takimi znakomitościami jak Zubin Mehta, Valery Gergiev, Gidon Kremer, Vadim Repin czy Yuri Bashmet. Nagrała kilka wysoko ocenianych płyt z repertuarem Chopinowskim. Jest także cenionym jurorem i pedagogiem, związanym między innymi z Royal Academy of Music w Londynie oraz Międzynarodową Akademią im. Antona Rubinsteina w Niemczech.

Jakie więc wskazówki dla młodych pianistów ma Dina Yoffe? - Przede wszystkim: dobrze przeczytać nuty i być pewnym, co chciał powiedzieć kompozytor. My, wykonawcy, jesteśmy na drugim miejscu - mówi rozmówczyni Barbary Schabowskiej i dodaje: - Dziś młodzi ludzie robią wszystko, by zwrócić uwagę publiczności. Nie godzę się na to...

Druga rada znakomitej pianistki to korzystanie z całego zasobu wiedzy, jaką przekazali muzykowi jego pedagodzy na wszystkich szczeblach edukacji. Dina Yoffe opowiadała także w Dwójce o swoim autorskim festiwalu Moulin d'Ande. Jak wciela w jego ramach swe artystyczno-pedagogiczne ideały oraz jak uczy młodych artystów bycia... jurorami? Odpowiedzi w nagraniu audycji.

Zapraszamy na transmisję z piątkowego (2 sierpnia) recitalu Diny Yoffe na Festiwalu w Dusznikach-Zdroju.

Na program niedzielnego koncertu Olgi Kern złożyły się utwory Beethovena, Schumanna, Rachmaninowa, Chopina i Liszta. Czy to oznacza, że dzieła z XIX wieku są dla współczesnych pianistów najważniejsze? – Zaplanowałam ten występ, nie zastanawiając się nad XIX-wieczną muzyką, nad tym, jak to będzie wyglądać. Po prostu bardzo lubię ten konkretny program, dość często wykonywałam go podczas letnich festiwali w tym roku. Czasami gram trochę więcej Rachmaninowa, ale Duszniki-Zdrój kojarzą mi się z Chopinem, więc niezagranie go tutaj byłoby niepoprawne – mówiła Olga Kern.

Pianistka przypomniała, że obecnie podwójnie obchodzimy rok Rachmaninowa, świętując rocznicę jego urodzin i śmierci (1873-1943). – To dla mnie bardzo wyjątkowy kompozytor, ponieważ jestem Rosjanką i moja rodzina ma z nim związki. Moja prababka byłą śpiewaczką, bardzo dużo występowała w Rosji. Podczas jednego tournée wykonywała wszystkie pieśni Rachmaninowa, ale pewnego razu jej akompaniator zachorował i nie mogła znaleźć żadnego zastępstwa. Zdarzyło się, że w tym samym miejscu był Rachmaninow, który zapytał moją prababkę: dlaczego szukasz kogoś, skoro ja tu jestem i mogę z tobą wystąpić? W pamiątkach rodzinnych przechowywany jest program tego wyjątkowego koncertu – wspomina artystka, którą rodzinne więzy łączą z Piotrem Czajkowskim.
Poza recitalami i koncertami ważnym elementem 68. Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju jest jubileusz profesora Jana Ekiera, którego uczniem był dyrektor artystyczny festiwalu Piotr Paleczny. – To były lekcje na najwyższym muzycznym poziomie. Miałem w życiu troje pedagogów – mistrzów. Profesor nauczył mnie rozumienia muzyki, bardzo wielu elementów pianistycznych, struktury formalnej, harmonicznej – wspomina Piotr Paleczny, który utrzymuje stały kontakt z Janem Ekierem, konsultuje z nim swoje pomysły. – Jednym z elementów pracy, który profesor bardzo silnie sugerował, była nauka nut na pamięć, bez instrumentu. To analityczne i wizualne podejście do dzieła powoduje, że utwór naprawdę można usłyszeć – wspominał Piotr Paleczny.

***

Program 2 Polskiego Radia zaprasza na transmisje koncertów 68. Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju:
8 sierpnia o godz. 20.00 Recital fortepianowy Ilyi Rashkovskiego
9 sierpnia o godz. 20.00 Recital fortepianowy Borisa Giltburga
10 sierpnia o godz. 20.00 Recital fortepianowy Vadyma Kholodenko

Jan Ekier urodzony w Krakowie w tym roku będzie świętował stulecie swoich urodzin. Dzieło jego życia związane jest z dorobkiem Fryderyka Chopina i Wydaniem Narodowym jego dzieł, którego jest redaktorem naczelnym od 1959 roku. Epokowy projekt ma na celu publikację oczyszczonych z historycznych naleciałości edytorskich tekstów muzycznych Chopina, opartych wyłącznie na autografach genialnego twórcy.

W "Notatniku Dwójki" wysłuchaliśmy opowieści Anety Teichman, autorki pierwszej monografii poświęconej Janowi Ekierowi. Badaczka opowiadała o bohaterze swojej książki - pierwszym spotkaniu w saloniku artysty, gdzie na fortepianie należącym niegdyś do Egona Petriego Jan Ekier grał fragmenty Fryderyka Chopina, aby wytłumaczyć zawiłości harmonii i wskazać te miejsca w muzyce kompozytora, w których zdaniem profesora geniusz Chopina jest szczególnie wyraźny.

>>>Posłuchaj gawęd Jana Ekiera<<<

Dokumentacja do książki "Jan Ekier" jest bardzo dokładna, jak powiedziała autorka: kadr po kadrze. Pierwsza część opisuje życie profesora, natomiast druga jest poświęcona jego pracy.

W audycji odnajdziemy też archiwalne wypowiedzi Jana Ekiera, który opowiada o swojej młodości w Krakowie, występach genialnych pianistów tamtych czasów: Sergiusza Prokofiewa, Sergiusza Rachmaninowa, Egona Petriego.
Jakie są dzieje rodziny profesora? Jakie piętno odcisnęła na nim wojna i jaka jest jego najcenniejsza pamiątka z koncertu w czasie okupacji? – o tym wszystkim w audycji, którą przygotowała Anna Skulska.

wiklas

Witold Lutosławski – obok Fryderyka Chopina i Karola Szymanowskiego – powszechnie uznawany jest za czołowego kompozytora polskiego. Indywidualny język muzyczny i warsztat kompozytorski, wypracowany dzięki zgłębianiu nowych technik zachodnioeuropejskiej awangardy, uczyniły jego twórczość charakterystyczną i rozpoznawalną, a oryginalne rozwiązania, m.in. aleatoryzm kontrolowany, technika łańcuchowa, czy forma dwufazowa, cenione są na całym świecie.
W piątkowy wieczór Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka zaprezentuje trzy utwory Witolda Lutosławskiego oraz Koncert fortepianowy f-moll op. 21 Fryderyka Chopina.

>>Zobacz serwis specjalny: "Witold Lutosławski w Polskim Radiu" <<
Na początek zabrzmi IV Symfonia – ostatnie wielkie dzieło kompozytora, ukończone w 1992 roku. W przeciwieństwie do poprzedniej Symfonii – przesycone intymnością, kameralnością i kontestacją, będące syntezą postawy estetycznej Lutosławskiego.

Ze środkowego okresu twórczości orkiestra wykona Koncert wiolonczelowy (1969-70), skomponowany dla legendarnego Mścisława Rostropowicza i będący przykładem typowego wirtuozowskiego koncertu solowego, jednak z niekonwencjonalnie potraktowaną partią orkiestry – interwencyjną, niemal przeszkadzającą. Czas powstania dzieła, zbieżny z tworzeniem się w Związku Radzieckim antykomunistycznej opozycji, skłaniał recenzentów do politycznej interpretacji dzieła. Sam kompozytor odżegnywał się jednak od takich pozamuzycznych analogii.

Usłyszymy także późny Koncert fortepianowy (1987-88), który - w zestawieniu z kanonicznym Chopinowskim dziełem tego samego gatunku - zaskoczyć może głębokim osadzeniem modernistczynego, bądź co bądź, kompozytora w wielkiej XIX-wiecznej tradycji pianistycznej.

Na transmisję z Filharmonii Narodowej zapraszają Marcin Majchrowski i Piotr Matwiejczuk.

Program:

Witold Lutosławski IV Symfonia, Koncert fortepianowy, Koncert wiolonczelowy

Fryderyk Chopin Koncert fortepianowy f-moll op. 21

Wyk. Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka;  Ewa Pobłocka – fortepian, Marc-André Hamelin – fortepian, Robert Cohen – wiolonczela

23 sierpnia (piątek), godz. 21.00

Marc-André Hamelin poszczycić się może techniką pianistyczną, o jakiej pomarzyć tylko może wielu najpopularniejszych wykonawców naszej epoki. To właśnie niewiarygodna wirtuozeria przyniosła mu sławę już w wieku 9 lat, gdy rozpoczął się jego tryumfalny pochód przez konkursu pianistyczne oraz sale koncertowe w rodzimej Kanadzie, a potem na całym świecie.

>>>Marc-André Hamelin: zaczęło się od Ivesa. Posłuchaj rozmowy z artystą<<<

W przeciwieństwie do większości "cudownych dzieci" Hamelin nie zadowolił się jednak tym powierzchownym sukcesem. Wręcz przeciwnie: z biegiem lat wypracował sobie opinię najodważniejszego repertuarowo pianisty naszych czasów. W ramach ekskluzywnego kontraktu z brytyjską wytwórnią Hyperion nagrał ponad pięćdziesiąt płyt z muzyką tak mało znanych kompozytorów XIX i XX stulecia, jak Nikolai Medtner, Leo Ornstein czy Franz Xaver Scharwenka.

Ale Hamelin potrafi też zachwycić także w bardziej ogranym repertuarze, co potwierdził jego czwartkowy (22 sierpnia) recital w Studiu Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego. Na jego retransmisję w poniedziałek (26 sierpnia) zaprasza Róża Światczyńska.

Program:

Charles Valentin Alkan Aime -moi op. 15 nr 1 z cyklu "Trois morceaux dans le genre patethique"

Fryderyk Chopin Sonata h-moll op. 58

Franciszek Liszt Bénédiction de Dieu dans la solitudenr 3 z cyklu Harmonie poetyckie i religijne S.173; Supplement de la Deuxième année: Venezia e Napoli

Wyk. Marc-Andre Hamelin - fortepian

26 sierpnia (poniedziałek), godz. 19.00