Ile jest polskiego w polskim?
21 lutego jest obchodzony Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Ma on w założeniu pomóc w ochronie różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego. Według UNESCO niemal połowa z 6000 języków świata jest zagrożona zanikiem w ciągu 2-3 pokoleń.
2014-02-21, 13:59
Posłuchaj
Od roku 1950 zanikło 250 języków. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony przez UNESCO 17 listopada 1999 roku na pamiątkę pięciu studentów uniwersytetu w Dhace, którzy zginęli podczas demonstracji, w której domagano się nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego.
W języku polskim jest jednak stale żywa pamięć kulturowa, która chroni znaczenie dawno nieużywanych terminów.
Czy współcześnie młodzi Polacy wiedzą, co znaczą takie terminy jak aerodrom, żarno, jareccy, żgać, pieszczocha?
– Język jest żywy i stale się rozwija. Zmian, które się w nim dokonują, nie da się zatrzymać. Jeżeli oswajamy jakieś wyrazy z Zachodu, to jednak zarazem dostosowujemy je do ducha gramatyki naszego języka. Wyrazy, które nie są używane w języku pisanym, pojawiają się i znikają. W telewizji używa się języka ogólnego, dlatego gwary używają i rozumieją ją wyłącznie ludzie starsi. Język, którym posługują się Polacy, z mowy „po polskiemu” po kilku latach staje się językiem normatywnym – mówi dr hab. Jacek Wasilewski, językoznawca z Uniwersytetu Warszawskiego.
Troska o romańskie „ą” i „ę”
Dla porównania: akademickiej poprawności i czystości języka Moliera strzegą we Francji członkowie Akademii Francuskiej. Stosunek Francuzów do własnego języka to połączenie mistycyzmu i namiętności, jednak w kraju tym obserwuje się powrót do korzeni regionalnych. W Bretanii np. ustawia się znaki w języku francuskim i po bretońsku. W języku przodków lokalni twórcy piszą wiersze i teksty piosenek. Wprowadzanie do programów nauczania języków regionalnych jest zgodne z dyrektywami Unii Europejskiej o pielęgnowaniu lokalnych tradycji.
Język bratanków
Według Zoltana Gergeia z Instytutu Węgierskiego język węgierski nawet dla rodowitego Węgra okazuje się trudny. Język ten należy do rodziny, z której przetrwało niewiele języków. Dlatego uczący się węgierskiego nie mają żadnego porównania, tak jak jest to możliwe w przypadku języków słowiańskich czy romańskich. Języka Madziarów w Polsce uczą się ludzie odważni albo szukający egzotyki.
PR24/ Anna Alfut