Podatnicy przed sądami toczą nierówną walkę z fiskusem
Udział spraw z zakresu podatkowego w ogólnej liczbie spraw rozstrzyganych przez te sądy administracyjne stale rośnie. Ponad połowa zaskarżonych przez podatników interpretacji jest uchylana przez sądy. Tak wynika analizy przygotowanej przez Forum Obywatelskiego Rozwoju.
2014-10-01, 09:55
Posłuchaj
Podatnik może w Polsce dochodzić swoich praw przed sądem, ale trwa to bardzo długo.
- Wynika to w dużej mierze z ogromnej liczby spraw, które trafiają do sądów administracyjnych. W 2013 roku samych spraw podatkowych było kilkadziesiąt tysięcy, z czego prawie 1/3 decyzji, które zostały zaskarżone do sądu administracyjnego, na etapie sądu wojewódzkiego została uchylona. W przypadku interpretacji indywidualnych było to więcej niż połowa decyzji. To świadczy o tym, że te zaskarżone decyzje były zatem nietrafne - tłumaczy autor opracowania Grzegorz Keller.
Ograniczone kompetencje sądów administracyjnych
Sądy administracyjne w Polsce mają ograniczone kompetencje, co pociąga za sobą następstwa dla podatników.
- Sąd administracyjny nie może podjąć merytorycznej decyzji. Nie może zatem zdecydować za organ podatkowy. Może jedynie uchylić decyzję i wówczas fiskus rozstrzyga daną sprawę ponownie – wyjaśnia Keller.
Błędne koło
Skutkiem tego jest tzw. błędne koło.
- Często fiskus wydaje 3 – 4 decyzje, które znowu są zaskarżane do sądu administracyjnego. Postępowanie przed sądem wojewódzkim trwa kilka – kilkanaście miesięcy, podobnie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Sprawa może ponownie wrócić do organu podatkowego i toczy się od nowa – mówi Keller.
Potrzebne są zmiany
Problemem trapiącym polskich podatników jest przede wszystkim ogromna skala nieustannie zmieniających się regulacji podatkowych połączona z daleko idącym skomplikowaniem i niejednoznacznością przepisów, dlatego potrzebne są zmiany.
- Chcielibyśmy, aby w pierwszej kolejności do Ordynacji podatkowej, ale również do ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadzić zasadę rozstrzygania wszelkich pojawiających się wątpliwości, szczególnie dotyczących interpretacji przepisów, na korzyść podatnika. Ta zasada wynika, w przekonaniu wielu ekspertów, z Konstytucji. Niemniej jednak zdarzają się przypadki, że nawet sądy administracyjne podważają to, że można tę zasadę stosować. Druga propozycja dotyczy nowelizacji ustawy Prawo przed sądami administracyjnymi. Chcemy, żeby sądy administracyjne w przypadku, gdy organ podatkowy wyda nietrafną decyzję, bo dokonano błędnej wykładni prawa, mogły same merytorycznie orzekać. Chodzi o uniknięcie sytuacji, w której sąd uchyla decyzję, a organ podatkowy wydaje decyzję taką samą lub podobną i postępowanie toczy się wiele lat, a organy podatkowe uparcie stoją na swoim stanowisku – mówi Keller. – W sytuacji, gdy organ podatkowy dopuścił się daleko idącego naruszenia przepisów, np. dokonał interpretacji przepisu ewidentnie na niekorzyść podatnika, proponujemy, aby sąd obligatoryjnie musiał nałożyć na niego grzywnę – dodaje.
Dopiero wyeliminowanie tych barier, zdaniem ekspertów rozszerzy zakres wolności obywateli i przedsiębiorców oraz przyczyni się do rozwoju gospodarczego Polski.
Dariusz Kwiatkowski, awi