Romowie w Polsce. NIK sprawdzi jak wykonano rządowy program pomocy

Jak poinformował rzecznik krakowskiej delegatury Najwyższej Izby Kontroli Dariusz Nowak, prowadzą ją jednostki Izby we Wrocławiu, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Warszawie.
W ramach postępowania będą kontrolowane urzędy wojewódzkie, urzędy gmin, organizacje pozarządowe. - Będziemy sprawdzali co zrobiły, ale także na co przeznaczono pieniądze i jak je wydano - zapowiedział Nowak.
NIK poinformowała, że w kontroli chodzi m.in. o ustalenie oraz ocenę, na ile skuteczna była realizacja programu romskiego, a także w jakim stopniu osiągnięto jego cel, czyli zapewnienie pełnego uczestnictwa Romów w życiu społeczeństwa obywatelskiego oraz zniwelowanie różnic dzielących tę grupę od reszty społeczeństwa. Szczególnie dotyczy to takich dziedzin, jak: edukacja, zatrudnienie, zdrowie, higiena, warunki lokalowe, umiejętność funkcjonowania Romów w społeczeństwie obywatelskim.

Z drugiej strony kontrola dotyczy ochrony praw mniejszości, przestrzegania praw obywatelskich, działania administracji publicznej w ramach określonych norm prawnych. Sprawdzane będą m.in. przypadki dyskryminacji mniejszości romskiej, w tym niereagowania władz szkolnych na szykanowanie dzieci romskich przez rówieśników, odmowy zatrudnienia lub awansu ze względu na pochodzenie romskie, czy też niezapewnienie tłumacza Romom, nieznającym dobrze języka polskiego, w postępowaniu sądowym.

Na czym polega rządowy program wsparcia społeczności romskiej?

10-letni program na rzecz społeczności romskiej w Polsce ustanowiony uchwałą Rady Ministrów z 19 sierpnia 20003 r. obejmował lata 2004-2013 i przestał obowiązywać z końcem 2013 r.
W jego założeniach programowych przyjęto, że środki budżetowe przeznaczone będą m.in. na działania z zakresu poprawy sytuacji bytowej i socjalnej, zdrowia, przeciwdziałania bezrobociu, bezpieczeństwa, kultury, upowszechniania wiedzy o społeczności romskiej oraz edukacji obywatelskiej Romów.
Na realizację programu z budżetu państwa przewidziano pierwotnie 100 mln zł (po 10 mln zł rocznie). Koordynatorem programu był minister właściwy ds. wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, czyli aktualnie Minister Administracji i Cyfryzacji (MAC), a wcześniej Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA).
Według NIK zbadanie skuteczności tego programu będzie przydatne w pracach nad przygotowywanym przez rząd nowym programie na lata 2014-2020.

- Przeprowadzenie kontroli na obszarze kilku województw oraz na różnych szczeblach administracji publicznej, pozwoli na ustalenie źródeł finansowania, zasadności wyboru zadań, uzyskanych efektów oraz wskazanie rozwiązań najbardziej pożądanych z punktu widzenia skuteczności przyjętych rozwiązań - powiedział Nowak.
Nowy, wieloletni "Program integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014-2020", miał wejść w życie od 1 stycznia 2014 r. i być kontynuacją Programu romskiego z lat 2004-2013, ale nie został jeszcze uchwalony, chociaż jego szczegóły MAC przedstawiło na swej stronie internetowej w ubiegłym roku. Na przeszkodzie stanęło stanowisko Ministerstwa Finansów, które uznało, iż od czasu przyjęcia poprzedniej edycji programu romskiego zmieniły się przepisy i nie ma już podstaw finansowania niektórych działań.

mr, PAP