Rząd Obrony Narodowej - symbol jedności przeciw bolszewikom
24 lipca 1920 roku zaprzysiężony został Rząd Obrony Narodowej z Wincentym Witosem w roli premiera i Ignacym Daszyńskim jako wicepremierem.
2024-07-24, 05:52
W obliczu zagrożenia ze strony bolszewickiej nawały polskiemu społeczeństwu potrzebny był silny gabinet rządzący, zdolny zjednać sobie wszystkie najważniejsze ugrupowania parlamentarne, jako symbol zgody narodowej ponad podziałami. Pozaparlamentarny gabinet Władysława Grabskiego nie mógł pełnić takiej funkcji. Ciążyła na nim również podjęta na konferencji w Spa zgoda na podjęcie rozmów z bolszewikami na niekorzystnych warunkach. Kwestia została podjęta na posiedzeniach Rady Obrony Państwa.
Powiązany Artykuł
Polska Niepodległa. Serwis specjalny
Posłuchaj
Rząd "polskiego Cyncynata"
Najważniejsze teki miały przypaść politykom centrum i lewicy. Premierem miał zostać Wincenty Witos, którego wiadomość o powołaniu na stanowisko premiera zastała... przy pracach polowych w rodzinnych Wierzchosławicach.
"Jednego dnia, który nie był ani świątecznym, ani jarmarcznym, a przez to na zgromadzenia nieodpowiednim, zostałem w domu celem orki pod łubin i wywiezienia trochę nawozu w pole. Około godziny trzeciej po południu zwrócił mi uwagę parobek zaznaczając, że jakieś auto zajechało na podwórze domu, zapewne więc do mnie. Roboty nie przerywałem wiedząc, że jak kto ma do mnie interes, to mnie na pewno znajdzie. Nie omyliłem się, gdyż za parę minut przybył na pole oficer, z miną ogromnie poważną, a upewniwszy się, że ma ze mną do czynienia, oświadczył bardzo uroczyście, że przyjeżdża od Naczelnika Państwa, Piłsudskiego i ma jego rozkaz, żeby mnie natychmiast przywiózł do Warszawy" pisał Witos w "Moich wspomnieniach".
Tekę wicepremiera objął Ignacy Daszyński z PPS. Ponadto w skład rządu weszli m.in. Eustachy Sapieha (Związek Ludowo-Narodowy) jako minister spraw zagranicznych, Leopold Skulski (Narodowe Zjednoczenie Ludowe) w roli ministra spraw wewnętrznych, Władysław Grabski (ZLN) jako minister skarbu, Kazimierz Bartel (PSL "Wyzwolenie") jako minister kolei żelaznych i bezpartyjny Gabriel Narutowicz jako minister robót publicznych.
REKLAMA
Zobacz serwis narracyjny poświęcony Bitwie Warszawskiej - kliknij w obrazek poniżej:
Powołanie rządu, w którym najważniejsze funkcje pełnią ludowiec i socjalista, miało też swój wymiar propagandowy. Bolszewicy przedstawiali Armię Czerwoną jako wyzwoliciela robotników i chłopów spod burżujskiego brzemienia. Rząd, u którego sterów byli Witos i Daszyński, wytrącał ten argument z rąk agresora. Ponadto, mobilizował te grupy społeczne do walki przeciwko najeźdźcy: 5 sierpnia 1920 gabinet Witosa wydał odezwę "Ojczyzna w niebezpieczeństwie", wzywającą całe społeczeństwo do walki.
- Tragedia już wisiała nad Polską, gdy Naczelnik Państwa powierzył Witosowi ster całego kraju. Myślę, że ze wszystkich decyzji ta była najbardziej brzemienna w skutki. Zaczęła się wytężona praca. Wyścig ze śmiertelnym niebezpieczeństwem. Odezwy Witosa do chłopów, do żołnierzy, do narodu - mówił Tadeusz Chciuk-Celt, ostatni prezes PSL na uchodźstwie, o Rządzie Obrony Narodowej.
Dymisja Piłsudskiego
Tuż przed udaniem się na front, 12 sierpnia 1920 roku, Piłsudski złożył na ręce Witosa akt dymisji, wyznaczając go na swojego zastępcę i pozostawiając w jego rękach decyzję odnośnie opublikowania aktu. Witos schował dokument do kasy pancernej i oddał go Piłsudskiemu po zwycięstwie w bitwie warszawskiej.
REKLAMA
Po zwycięskiej Bitwie Warszawskiej, po podpisaniu 18 marca 1921 roku traktatu ryskiego, i w efekcie - zażegnaniu zagrożenia, wezbrały na sile dawne partyjne waśnie. Rząd podał się do dymisji 13 września 1921.
bm
REKLAMA