Rozpad Austro-Węgier – świt narodów
Z mapy Europy zniknęło jedno z największych państw, które cztery lata wcześniej rozciągało się na obszarze ponad 660 tysięcy kilometrów kwadratowych i liczyło ponad 50 milionów mieszkańców. Państwo przed wojną uważane za europejskie mocarstwo, decydujące o europejskiej, a więc i światowej polityce.
2016-10-31, 06:12
Posłuchaj
31 października 1918 Węgry proklamowały niepodległość, co oznaczało rozpad Austro-Węgier.
Jesienią 1918 roku nikt już nie miał złudzeń co do tego, jak zakończy się wojna. Po klęsce Austriaków pod Vittorio Veneto ofensywa włoska przełamała front. Przestała funkcjonować armia, a całe dywizje oddawały się do niewoli.
Równocześnie z niekorzystną sytuacją międzynarodową postępował wewnętrzny rozpad monarchii habsburskiej. W początku października 1918 roku cesarz Karol I zwołał do Baden konferencję przedstawicieli wszystkich narodowości i stronnictw politycznych monarchii habsburskiej. Reprezentanci narodów słowiańskich zażądali pełnej suwerenności.
Na wysunięty przez Wiedeń projekt federacji było już za późno. Powołując się na zasadę samostanowienia, przedstawioną w programie pokojowym Woodrowa Wilsona kolejne państwa ogłaszały oderwanie się od Austro-Węgier.
Prezydent Stanów Zjednoczonych oświadczył, że "Ludom Austro-Węgier, których miejsce między narodami pragniemy ochronić i zabezpieczyć winna być przyznana całkowita możność autonomicznego rozwoju".
REKLAMA
Oznaczało to jedno. Zarówno w wymiarze zewnętrznym, jak i wewnętrznym szanse na utrzymanie jedności monarchii były znikome. W połowie października 1918 roku rozpoczął się rozpad Austro-Węgier.
Niemcy austriaccy uchwalili utworzenie republiki niemiecko-austriackiej wchodzącej w skład "Wielkich Niemiec". Polscy posłowie do Rady Państwa poinformowali, że od tej chwili uważają się za obywateli wolnego i zjednoczonego państwa polskiego, choć formalnie jeszcze takie nie istniało. Ogłoszono powstanie królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, czyli przyszłej Jugosławii. O swoje upominali się także Czesi, Słowacy i Węgrzy.
Wielowiekowa monarchia austriacka przestała istnieć. Z mapy Europy zniknęło jedno z największych państw, które cztery lata wcześniej rozciągało się na obszarze ponad 660 tysięcy kilometrów kwadratowych i liczyło ponad 50 milionów mieszkańców. Państwo przed wojną uważane za europejskie mocarstwo, decydujące o europejskiej, a więc i światowej polityce rozpadło się na oczach świata.
O rozpadzie Austro-Węgier posłuchaj w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej".
REKLAMA