Konfiskata w Rosji esejów kuriera z Warszawy. Protest polskiego MSZ

Posłuchaj

Polskie MSZ oficjalnie zaprotestowało przeciwko zarekwirowaniu publikacji Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Relacja z Moskwy Macieja Jastrzębskiego/IAR

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Jak już w piątek informowało PolskieRadio.pl, 11 lutego funkcjonariusze zabrali cały nakład, przetłumaczonego na język rosyjski zbioru artykułów i wywiadów Nowaka–Jeziorańskiego z lat 1991–2003.

Powiązany Artykuł

Jan Nowak-Jeziorański

O incydencie powiadomiło biuro Memoriału w Riazaniu. Według tych informacji, w akcji uczestniczyło 10 policjantów na czele ze starszym majorem A.B. Bogdanowem. Funkcjonariusze zabrali 530 egzemplarzy książek, które mają być poddane ekspertyzie na obecność wątków ekstremistycznych. Kopią policyjnego protokołu dysponuje portal informacyjny Cogita.ru.

Działaniami petersburskiej policji oburzeni są polscy dyplomaci pracujący w Rosji. Ambasada RP złożyła już oficjalny protest w tej sprawie.

Zajęta publikacja zawiera teksty odnoszące się do wschodniej Europy. Portal Cogita.ru podaje, że jest to skrócona wersja "Rzeczpospolitej atlantyckiej", opublikowanej przez Kolegium Europy Wschodniej w 2014 roku.

Portal tłumaczy, że Jan Nowak-Jeziorański był dziennikarzem, żołnierzem i kurierem Armii Krajowej, emisariuszem Rządu RP w Londynie, wieloletnim dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Wyjaśnia także, że potrafił dobrze przewidzieć rozwój relacji Polski z jej wschodnimi sąsiadami i ocenia, że bez jego artykułów, i jego polemiki z Jerzym Giedroyciem, trudno zrozumieć, jak Polacy postrzegają sprawę bezpieczeństwa swojego państwa, dlaczego tak bardzo starali się dołączyć do NATO, i jak widzą swoje relacje z Unią Europejską i Rosją.

Federalna agencja analizuje materiał

Tymczasem Federalna Agencja Nowości FAN opublikowała obszerny artykuł, w którym poddała analizie teksty Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Najpierw informuje czytelników, kim był "kurier z Warszawy" przypominając, że należał do Armii Krajowej, a po wojnie kierował Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa.

Dalej w artykule agencji znajdziemy fragmenty tekstów Jana Nowaka-Jeziorańskiego, które zdaniem autorów sprowadzają się do tego, że „Rosja jest wrogiem, który w każdej chwili może rozpocząć interwencję, dlatego jak najszybciej trzeba wstąpić do bloku obronnego, jakim jest NATO”.

Agencja FAN twierdzi, że "kurier z Warszawy" "prowadzi majdanizację świadomości, przekazując masom swój obraz polskiej historii". Następnie rosyjska agencja przytacza fragmenty tekstów Nowaka-Jeziorańskiego, w których w odniesieniu do Rosji użył on bezpośrednio lub pośrednio słowa "wróg".

Na koniec FAN zastanawia się, dlaczego przetłumaczono zbiór artykułów i wywiadów "kuriera z Warszawy" na język rosyjski z zamiarem wydania ich w Rosji. "W efekcie byłaby to maleńka bomba ideologiczna" - stwierdza rosyjska agencja.

- Czy niektóre fragmenty tej książki wyczerpują znamiona przestępstwa w myśl artykułu 282 kodeksu karnego Rosyjskiej Federacji, o wzniecaniu nienawiści i wrogości, niech o tym zadecydują organy ścigania. Jednak o czym na pewno się przekonaliśmy to fakt, że książka ta zawiera jednoznaczny ideologiczny ładunek - konkluduje Federalna Agencja Nowości.

ZOBACZ też serwis portalu PolskieRadio.pl: RADIA WOLNOŚCI >>>

Jan Nowak-Jeziorański urodził się 2 października 1914 w Berlinie jako Zdzisław Jeziorański (Jan Nowak to jeden z jego pseudonimów okupacyjnych). W młodości aktywnie działał w harcerstwie. Ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W trakcie kampanii wrześniowej został wzięty do niewoli niemieckiej podczas walk nad Bugiem. Jednak udało mu się zbiec w trakcie transportu jeńców do Niemiec. Powrócił do Warszawy, gdzie kontynuował działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Uczestniczył w akcji "N". Polegała ona na kolportowaniu wśród Niemców antynazistowskich materiałów propagandowych w ich ojczystym języku. W tym czasie poznał łączniczkę AK Jadwigę Wolską "Gretę" – swoją przyszłą żonę.

Od 1943 roku kursował między Warszawą a rządem polskim w Londynie jako kurier Komendanta Głównego AK.

Brał udział w Powstaniu Warszawskim, po którego upadku udało mu się zbiec do Londynu, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczął pracę w Radiu BBC, a następnie w Radiu Wolna Europa.

itvp/You Tube

Mówi Radio Wolna Europa

3 maja 1952 w Monachium, gdzie mieściła się siedziba Radia Wolna Europa, poprowadził pierwszą audycję w języku polskim.

- Niezwykle podziwiałem linię Nowaka, szczególnie w październiku i po październiku 1956 roku – mówił w archiwalnej audycji Karoliny Wichowskiej ze spotkania Klubu Radia Wolna Europa z 2010 roku Tadeusz Mazowiecki. - Druga rzecz, na którą bym przy tej okazji wskazał, to umiejętność czytania między wierszami. To co my mozolnie przeciskaliśmy, często w sporach z cenzurą, RWE umiała rozszyfrowywać.

Funkcję dyrektora polskiej rozgłośni sprawował do grudnia 1975 roku.

Rzecznik spraw polskich

Po tym okresie emigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie wraz z prof. Zbigniewem Brzezińskim stał się wytrwałym rzecznikiem spraw polskich. Za rządów Jimmy’ego Cartera i Ronalda Reagana był konsultantem amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego. W tym czasie zaangażował się w pomoc dla polskiej opozycji demokratycznej i Solidarności.

Był jednym z architektów wejścia Polski do NATO w 1991 roku, prowadząc w tej sprawie skuteczny lobbing wśród urzędników amerykańskich.

– Niczym Sienkiewicz miał dar przykuwania uwagi czytelnika i rozmówcy. Widziałem z jaką czcią politycy amerykańscy wysokiego szczebla go traktują i z jakim podziwem na niego spoglądają - wspominał Jacek Taylor, wykonawca testamentu Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Powrót do kraju

W Polsce , po raz pierwszy od czasów II wojny światowej, pojawił się w sierpniu 1989 roku na zaproszenie prezydenta Lecha Wałęsy. Z Janem Nowakiem-Jeziorańskim spotkał się też ówczesny premier Tadeusz Mazowiecki: - Treści tej rozmowy oczywiście nie pamiętam - wspominał po latach - ale musiała ona w dużej mierze dotyczyć niezwykłości tej chwili, tego, że pierwszy raz spotykam się z byłym dyrektorem Wolnej Europy w urzędzie Rady Ministrów, bo tam mnie właśnie odwiedził.

Do ojczyzny Jan Nowak-Jeziorański wrócił na stałe w 2002 roku, aktywnie angażując się w życie polityczne kraju. Komentował bieżące wydarzenia, promował integrację Polski z Unią Europejską i rozwijanie kontaktów ze wschodnimi sąsiadami.

– Wielkie miał zasługi w wejściu państw bałtyckich do NATO, bardzo zabiegał o wsparcie sprawy białoruskiej, rozumiał sprawy Ukrainy. Chciał wielkiej otwartej Rzeczypospolitej nawiązującej do najlepszych swoich tradycji w historii. Mówił też wyraźnie o pewnych słabościach i niegodziwościach – powiedział Jan Andrzej Dąbrowski z kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Jan Nowak-Jeziorański zmarł 20 stycznia 2005 roku w Warszawie.

IAR/PolskieRadio.pl/iz