NIK: Polska nie ma właściwych rezerw strategicznych

5 lutego 2011 r. weszła w życie ustawa o rezerwach strategicznych.

Kluczowym elementem systemu miał być Rządowy Program Rezerw Strategicznych na lata 2013-2017, określający zasady tworzenia tych rezerw, w tym ich asortyment i ilość. Program ten nie został jednak przyjęty przez Radę Ministrów, ponieważ Minister Finansów zakwestionował poziom finansowania rezerw z budżetu państwa w wysokości proponowanej przez Ministra Gospodarki.

Jednocześnie szef resortu finansów - pomimo próśb Ministra Gospodarki - nie określił akceptowalnego poziomu finansowania Programu, co znacznie utrudniało pokrycie kosztów rezerw strategicznych – stwierdziła NIK. Z uwagi na brak zatwierdzonego Programu, a tym samym brak ustalonego poziomu finansowania rezerw strategicznych, Minister Gospodarki nie mógł podejmować decyzji o tworzeniu rezerw. Decyzje w tym zakresie podejmowane były wyłącznie poza Programem. Oznacza to, że ustawa o rezerwach strategicznych nie jest w pełni realizowana od jej momentu wejścia w życie w 2011 r. – podaje NIK.

Rezerwy strategiczne stanowią różnego rodzaju artykuły niezbędne w celu wsparcia realizacji zadań w zakresie bezpieczeństwa i obrony państwa, odtworzenia infrastruktury krytycznej, złagodzenia zakłóceń w ciągłości dostaw służących funkcjonowaniu gospodarki i zaspokojeniu podstawowych potrzeb obywateli, ratowania ich życia i zdrowia, a także wypełnienia zobowiązań międzynarodowych RP.

REKLAMA

Rezerwy strategiczne stanowią m.in. surowce, urządzenia, produkty rolne i rolno-spożywcze, środki spożywcze i ich składniki, wyroby weterynaryjne oraz substancje czynne (do wytworzenia produktu leczniczego), a także produkty biobójcze.

Badaniami kontrolnymi objęto okres od 1 stycznia 2013 r. do 30 czerwca 2015 r. oraz działania wcześniejsze i późniejsze, które były istotne dla dokonania ocen kontrolowanej działalności.

Na Agencji Rezerw Materiałowych, podległej ministrowi gospodarki, spoczywa obowiązek zakupu asortymentu i przechowywania rezerw. Źródłem przychodów Agencji są przede wszystkim dotacje z budżetu państwa oraz środki uzyskiwane ze sprzedaży rezerw strategicznych. Może ona także prowadzić działalność gospodarczą np. w postaci świadczenia usług magazynowych i uzyskiwać z tego tytułu przychody.

Propozycje do projektu Programu dotyczące tworzenia, utrzymywania oraz likwidacji rezerw składają ministrowie kierujący najważniejszymi, w kwestii tworzenia rezerw, działami administracji rządowej, m.in. minister rolnictwa.

REKLAMA

Według projektu Programu z kwietnia 2012 r. przewidywane koszty finansowania rezerw strategicznych w latach 2013–2017 w ramach dotacji celowej miały wynieść odpowiednio (w tys. zł, od 2013 do 2017 r.): 345 749,0; 360 507,0; 343 778,0; 361 458,0; 400 509,0.

Natomiast faktyczne finansowanie przyznane w ramach dotacji celowej w latach 2013–2014 wyniosło po 30 630,0 tys. zł, a w 2015 r. 43 108,0 tys. zł.

NIK podaje: „Na przykładzie 2014 r. stwierdzono, że zakres asortymentowy i poziom rezerw strategicznych (według stanu na dzień 31 grudnia), nie odpowiada założeniom projektu Programu, co oznacza, że w przypadku wystąpienia zidentyfikowanego w procesie dokonywania analizy ryzyka i niepewności zagrożenia, ograniczone będą możliwości przeciwdziałania jego skutkom.

W projekcie Programu przyjęto m.in. następujące ilości asortymentów w poszczególnych grupach asortymentowych: (…)

REKLAMA

- w grupie asortymentowej produktów rolnych i żywnościowych (24 pozycje ogółem) w roku 2014 na sześć pozycji planowanych utworzono jedną w 75% wielkości planowanej, pozostałe pozycje asortymentowe nie zostały utworzone; utworzono natomiast nieplanowaną rezerwę półtusz wieprzowych; (…)”

NIK sformułowała wiele wniosków pokontrolnych, w tym do ministra gospodarki o:

1. Zrealizowanie zobowiązania SKRM do przygotowania zaktualizowanego Programu, możliwego do zaakceptowania przez Radę Ministrów (dokument oczekuje obecnie na rozpatrzenie);
2. Rozważenie występowania do Rady Ministrów o zatrzymywanie nadwyżki środków finansowych występującej w ARM, celem zapewnienia sprawnego i pełnego wykonywania jej zadań, w przypadku występowania niedoboru środków (uregulowano to 15 października 2015 r.)

W przypadku ARM ocena była pozytywna, bez formułowania wniosków pokontrolnych.

MP

REKLAMA