ŚWIAT. Oni odeszli w ostatnich 12 miesiącach [dokumentacja]

Listopad 2015:

4.11 - Melissa Mathison - scenarzystka filmu "E.T." Stevena Spielberga i była długoletnia żona amerykańskiego gwiazdora Harrisona Forda. Za scenariusz "E.T." Mathison dostała w 1982 roku nominację do Oscara.

4.11 - Rene Girard - francuski historyk, badacz literatury i krytyk kultury, członek Akademii Francuskiej. Wykładał na wielu uczelniach amerykańskich, w latach 1986-1995 był profesorem prestiżowego uniwersytetu Stanforda, kierując tam wydziałem języka, literatury i cywilizacji francuskiej.

10.11 - Andre Glucksmann - światowej sławy francuski filozof i intelektualista, obrońca praw człowieka i znany komentator życia politycznego. W latach 60. związał się z maoistowską lewicą we Francji i był uczestnikiem wydarzeń Maja '68 w Paryżu. Spektakularnie zerwał z marksizmem w 1975 roku, publikując książkę "Kucharka i ludożerca", w której porównywał komunizm do nazizmu i piętnował sowieckie zbrodnie.

10.11 - Helmut Schmidt - były socjaldemokratyczny kanclerz Niemiec. Stał na czele niemieckiego rządu w latach 1974-1982; był następcą Willy'ego Brandta. W latach 1967-1969 był przywódcą frakcji Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) w Bundestagu, później m.in. kierował resortami obrony i finansów.

28.11 - Luc Bondy - reżyser teatralny, dyrektor paryskiego teatru Odeon. Był związany głównie ze scenami francuskimi, ale reżyserował też w Niemczech i Austrii.

Grudzień 2015:

24.12 - Eugene Dodeigne - jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy dwudziestego wieku. Jego prace znajdują się w przestrzeni miejskiej wielu francuskich miast oraz w muzeach w Lille, Liege, Grenoble, Angers, Bazylei, Hanowerze, Utrechcie, Waszyngtonie i w Paryżu.

28.12 - Ian "Lemmy" Kilmister - lider legendarnej brytyjskiej grupy thrashmetalowej Motorhead. Miał 70 lat. W 1975 założył grupę Motorhead, w której skład weszli: gitarzysta Larry Wallis i perkusista Lucas Fox. Dwa lata później pojawiła się ich pierwsza płyta - "Motorhead".

31.12 - Wayne Rogers - aktor filmowy, znany zwłaszcza z roli kapitana "Trappera" – Johna McIntyre z serialu telewizyjnego M*A*S*H.

31.12 - Natalie Cole - amerykańska piosenkarka, znana z wykonań wielu przebojów jazzu, bluesa, popu i soulu. Była córką muzyka jazzowego Nat King Cole'a i wielką popularyzatorką jego spuścizny.

Styczeń 2016:

2.1 - Michel Delpech - francuski piosenkarz, wykonawca przebojów z lat 70., takich jak "Pour un flirt" czy "Les divorces". Miał 70 lat.

4.1 - Michel Galabru - jeden z najpopularniejszych tamtejszych aktorów filmowych i teatralnych, szerokiej publiczności znany najlepiej z roli rubasznego komendanta posterunku z serii "Żandarm z Saint-Tropez".

7.1 - Aszraf Pahlawi - siostra bliźniaczka obalonego w 1979 roku szacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego.

7.1 - Andre Courreges - słynny francuski kreator mody, krawiec, założyciel domu mody Courreges, malarz, rzeźbiarz oraz popularyzator zaprojektowanego przez jego żonę samochodu elektrycznego Courreges Zooop. Miał 92 lata.

10.1 - David Bowie - legendarny brytyjski piosenkarz, uznawany za jednego z pionierów glam rocka, kompozytor, multiinstrumentalista i aktor. W trakcie trwającej pięć dekad kariery stworzył takie przeboje jak "Fame", "Heroes" czy "Let's Dance".

14.1 - Alan Rickman - brytyjski aktor, znany m.in. z roli prof. Severusa Snape'a w filmach o Harrym Potterze.

19.1 W Japonii zmarł 112-latek, wpisany do Księgi rekordów Guinnessa jako najstarszy mężczyzna na świecie. Sekretem długowieczności było - według niego - nieprzemęczanie się oraz powstrzymywanie się od papierosów i alkoholu.

28.1 - Paul Kantner - amerykański muzyk rockowy, współzałożyciel oraz wokalista i gitarzysta grupy Jefferson Airplane.

Luty 2016:

4.2 - Maurice White - założyciel i lider zespołu "Earth, Wind & Fire". Miał 74 lata.

8.2 - Zdravko Tolimir - generał sił Serbów bośniackich, skazany na dożywocie przez trybunał ONZ za zbrodnie w czasie wojny w Bośni i Hercegowinie w latach 1992-1995, w tym za masakrę w Srebrenicy, zmarł w celi w Hadze. Miał 67 lat.

13.2 - Antonin Scalia - wpływowy sędzia Sądu Najwyższego USA. Został mianowany sędzią Sądu Najwyższego w 1986 roku przez prezydenta Ronalda Reagana. Dał się poznać jako zdecydowany konserwatysta i zwolennik dosłownej interpretacji konstytucji USA.

19.2 - Umberto Eco - wybitny włoski pisarz i eseista, semiotyk. Był on również lingwistą, mediewistą, filozofem, bibliofilem i aktywnym uczestnikiem życia społecznego we Włoszech. W 1980 roku wydał swą pierwszą powieść “Imię róży”, która stała się światowym bestsellerem. Druga jego powieść, „Wahadło Foucaulta”, ukazała się w 1988 roku. Wielokrotnie wymieniany był jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla.

23.2 - Ramon Castro - najstarszy brat kubańskich przywódców, Fidela i Raula Castro. Przez większą część życia zajmował się rolnictwem.

26.2 - Karl Dedecius - wybitny tłumacz, propagator kultury polskiej w Niemczech, orędownik pojednania polsko-niemieckiego, zmarł w Niemczech. Miał 94 lata.

28.2 - George Kennedy - amerykański aktor filmowy, laureat nagrody Oscara.

Marzec 2016:

5.3 - Ray Tomlinson - człowiek, który wysłał pierwszego na świecie e-maila i stworzył typowy adres mailowy, wykorzystujący znak @. Miał 74 lata.

6.3 - Nancy Reagan - wdowa po amerykańskim prezydencie Ronaldzie Reaganie.

10.3 - Anita Brookner - brytyjska powieściopisarka i historyk sztuki. Zmarła w wieku 87 lat. Pisała głównie o samotnych kobietach i braku trwałych związków uczuciowych, jej specjalnością było przedstawianie ukrytych w spokojnym życiu napięć i dylematów etycznych.

11.3 - Keith Emerson - legendarny mistrz instrumentów klawiszowych, założyciel zespołu Emerson, Lake & Palmer. Miał 71 lat.

31.3 - Hans-Dietrich Genscher - szef dyplomacji Niemiec w latach 1974-1992, zmarł w wieku 89 lat. Genscher odegrał kluczową rolę w zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku. Był gorącym orędownikiem porozumienia z Polską.

Kwiecień 2016:

21.4 - Prince (Prince Rogers Nelson) - znany piosenkarz, gwiazda muzyki pop. Był innowacyjnym piosenkarzem, kompozytorem, autorem tekstów, grał na gitarze, instrumentach klawiszowych i perkusyjnych. W swej muzyce łączył jazz, funk i disco.

Maj 2016:

6.5 - Margot Honecker - wdowa po byłym przywódcy NRD Erichu Honeckerze. Zmarła w wieku 89 lat w stolicy Chile, Santiago. W latach 1963-1989 była ministrem oświaty.

12.5 - Susannah Mushatt - najstarsza osoba na świecie. Miała 116 lat. Jej przepisem na długowieczność było dobrze się wysypiać, nie pić i nie palić.

19.5 - John Berry - amerykański gitarzysta i współzałożyciel Beastie Boys, amerykańskiej grupy hip-hopowej i grającej rap. Miał 52 lata.

27.5 - arcybiskup Petro Malczuk - łaciński ordynariusz diecezji kijowsko-żytomierskiej i członek Ukraińskiej Rady Kościołów z ramienia Kościoła rzymskokatolickiego.

Czerwiec 2016:

2.6 - prałat Hermann Scheipers - ostatni ksiądz ocalały z niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Dachau, zasłużony dla pojednania polsko-niemieckiego. Miał 102 lata.

3.6 - Muhammad Ali (Cassius Marcellus Clay Jr.) - słynny mistrz boksu wszechwag. Ali jako jedyny bokser w historii trzykrotnie zdobył tytuł mistrza świata wszechwag i skutecznie bronił go dziewiętnaście razy. Do 1981 roku stoczył 61 profesjonalnych walk. Wygrał 56, z czego 37 przez nokaut. Poniósł tylko pięć porażek.

6.6 - sir Peter Shaffer - brytyjski dramatopisarz. Znany był zwłaszcza ze sztuki "Amadeusz" z 1979 roku, na podstawie której powstał obsypany Oscarami film w reżyserii Milosza Formana pod tym samym tytułem.

27.6 - Alvin Toffler - światowej sławy amerykański futurolog i pisarz, autor dzieła "Szok przyszłości". W swojej twórczości analizował możliwe zmiany społeczne i polityczne czekające świat. Miał 87 lat.

Lipiec 2016:

1.7 - Yves Bonnefoy - uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli współczesnej poezji francuskiej, a także ceniony tłumacz i krytyk sztuki. Jako poeta stał się znany w 1953 roku za sprawą pierwszego wydanego tomiku wierszy, zatytułowanego "O ruchu i martwocie Douve".

2.7 - Michel Rocard - były premier i historyczny lider francuskich socjalistów, który stał na czele rządu za prezydentury socjalisty Francois Mitterranda od 1988 do 1991 roku, przewodził w ciągu dziesięcioleci umiarkowanemu skrzydłu Partii Socjalistycznej i był zdecydowanym zwolennikiem integracji europejskiej.

2.7 - profesor Elie Wiesel - żydowski pisarz i twórca terminu Holocaust, zmarł w wieku 87 lat. Wielokrotnie angażował się w obronę uciskanych i prześladowanych mniejszości narodowych. Za swoją działalność otrzymał w 1986 roku Pokojową Nagrodę Nobla.

31.7 - Fazil Iskander - abchaski prozaik i poeta tworzący w języku rosyjskim, uznawany za klasyka literatury radzieckiej i rosyjskiej.

Sierpień 2016:

2.8 - David Huddleston - amerykański aktor, znany m.in. z roli w kultowej komedii braci Coen z 1998 roku "Big Lebowski". Miał 85 lat.

14.8 - Hermann Kant - jeden z najbardziej znanych i poczytnych pisarzy NRD, uważany za wpływowego uczestnika wschodnioniemieckiej sceny kulturalnej.

18.8 - John W. Vessey - emerytowany generał, który za prezydentury Ronalda Reagana był przewodniczącym kolegium połączonych szefów sztabów sił zbrojnych USA i pomagał w realizacji amerykańskiego programu wyścigu zbrojeń. Miał 94 lata.

24.8 - Michel Butor - uważany przez krytykę literacką za jednego z czołowych twórców "nowej powieści" (Nouveau Roman) francuski pisarz. Miał 89 lat. Był laureatem wielu nagród literackich, m.in. Nagrody Renaudot za powieść "Przemiana" (La Modification).

28.8 - Benjamin Ben Eliezer - były izraelski minister obrony, były przywódca Partii Pracy, doświadczony polityk, który miał dobre relacje z Hosnim Mubarakiem, prezydentem Egiptu w latach 1981-2011.

29.8 - Gene Wilder - amerykański aktor komediowy, znany z pełnych temperamentu ról w komediach reżysera i scenarzysty Mela Brooksa. Był gwiazdą takich filmów Brooksa jak "Młody Frankenstein" czy "Płonące siodła".

Wrzesień 2016:

2.9 - Islam Karimow - prezydent Uzbekistanu. Był pierwszym sekretarzem KC Komunistycznej Partii Uzbekistanu, gdy wchodził on w skład ZSRR, był też przewodniczącym Rady Najwyższej Uzbeckiej SRR przez kilka miesięcy przed ogłoszeniem przez ten kraj niepodległości w 1991 roku. Stanowisko prezydenta niepodległego kraju Karimow sprawował od 29 grudnia 1991 roku.

5.9 - Phyllis Schlafly - nazywana matką założycielką współczesnego konserwatyzmu amerykańskiego. Zyskała ogólnokrajowy rozgłos w roku 1964 po opublikowaniu książki "A Choice Not an Echo", która stała się swego rodzaju manifestem skrajnej prawicy, sprzedano jej 3 mln egzemplarzy.

16.9 - Edward Albee - amerykański dramaturg, trzykrotny laureat nagrody Pulitzera. Miał 88 lat. Był autorem m.in. dramatu "Kto się boi Wirginii Woolf?".

28.9 - Szimon Peres - były prezydent Izraela. Stał na czele państwa żydowskiego w latach 2007-2014, był także premierem w latach 1984-1986 i 1995-1996 oraz dwukrotnie p.o. premiera (w 1977 i 1995), ministrem w 12 rządach, posłem do parlamentu (Knesetu) nieprzerwanie od 1959 do 2007 roku. W 1994 roku wraz z ówczesnym premierem Icchakiem Rabinem i przywódcą Palestyńczyków Jaserem Arafatem został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Miał 93 lata.

Październik 2016:

2.10 - Neville Marriner - słynny angielski dyrygent i skrzypek, założyciel zespołu Academy of St Martin in the Fields (ASMF). Miał 92 lata. Marriner prowadził wiele najsłynniejszych orkiestr świata i zachował do późnych lat aktywność - w swoje 90. urodziny dyrygował zorganizowanym z tej okazji koncertem. Został uhonorowany przez królową tytułem szlacheckim.

5.10 - Michal Kovacz - pierwszy prezydent Słowacji po rozwiązaniu federacji czechosłowackiej na początku 1993 roku.

13.10 - Bhumibol Adulyadej - Rama IX - otoczony kultem król Tajlandii. Miał 88 lat i był najdłużej panującym monarchą na świecie. Prowadził Tajlandię w czasach gwałtownych przewrotów w kraju oraz komunistycznych rewolucji u sąsiadów. W Tajlandii miał praktycznie status półboga; był przedstawiany jako dobroczyńca, ojciec narodu, gwarant stabilności i nieodłączny element tajskiej tożsamości.

27.10 - książę Mikasa - stryj obecnego cesarza Japonii Akihito i dotychczas najstarszy członek rodziny cesarskiej. Zajmował się pracą naukową, był historykiem specjalizującym się w starożytnej historii Wschodu; wykładał też na uczelniach wyższych.

PAP, kk