Wacław Sierpiński. Badacz zagadek nieskończoności

141 lat temu, 14 marca 1882 roku urodził się Wacław Sierpiński, wybitny matematyk, jeden z twórców polskiej szkoły matematycznej.

2023-03-14, 05:40

Wacław Sierpiński. Badacz zagadek nieskończoności

Był jednym z najwybitniejszych na świecie badaczy teorii mnogości, która zajmowała się zagadnieniem nieskończoności. Zajmował się między innymi zbiorami samopodobnymi, czyli takimi, których części są podobne do całości.

- Nie ma na świecie matematyka, który nie zna krzywej uniwersalnej Sierpińskiego czy krzywej trójkątowej Sierpińskiego. To za jego sprawą matematycy polscy w okresie międzywojennym skoncentrowali swoje badania na teorii mnogości i jej zastosowaniach - mówił prof. Andrzej Schinzel, uczeń Sierpińskiego.

Zainteresowanie tym zagadnieniem kolegów po fachu zaowocowało powstaniem w 1920 roku "Fundamenta Mathematicae", pierwszego na świecie matematycznego czasopisma specjalistycznego. Autorzy publikujący w tym tytule stali się przedstawicielami tzw. warszawskiej szkoły matematycznej, która - obok krakowskiej i lwowskiej – współtworzyła polską szkołę matematyczną.

- Był profesor Sierpiński niewątpliwie jednym z twórców polskiej szkoły matematycznej. Posiadał umiejętność współpracy – podkreślał na antenie Polskiego Radia jego uczeń.

REKLAMA


Posłuchaj

Audycja Krystyny Mar z cyklu "Z ziemi polskiej" poświęcona postaci prof. Wacława Sierpińskiego. (PR, 27.06.1987) 22:43
+
Dodaj do playlisty

 

Losy matematyka

"Królową nauk" zainteresował się w warszawskim gimnazjum. Pasję rozwijał studiując matematykę na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim od 1900 roku. Cztery lata później został nauczycielem matematyki. Posadę stracił rok później wskutek represji po przyłączeniu się do strajku szkolnego w czasie rewolucji 1905 roku.

Przeniósł się wówczas do Krakowa, w którym polskość była znacznie bardziej akceptowana. Tam kontynuował naukę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie zdobył doktorat. Powrócił do Warszawy w 1906 roku i przez dwa lata uczył w prywatnych szkołach. W 1908 habilitował się na Uniwersytecie Lwowskim. Został profesorem w wieku 28 lat. W 1918 roku przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, z którym związał się do końca swojej naukowej aktywności.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej pracował w Wydziale Szyfrów Sztabu Głównego i przyczynił się do złamania przez Stefana Mazurkiewicza szyfru bolszewików. W dwudziestoleciu międzywojennym kontynuował karierę naukową. Był przeciwnikiem sanacyjnej ustawy jędrzejewiczowskiej, która ograniczała autonomię uniwersytetów.

REKLAMA

W czasie niemieckiej okupacji nauczał na zajęciach konspiracyjnego uniwersytetu, co karane było śmiercią. W tym czasie otrzymał propozycję objęcia katedry na madryckim uniwersytecie w bezpiecznej, neutralnej Hiszpanii. Odmówił.

Po wojnie powrócił do pracy na uczelni. Przez dwie dekady był prezesem Warszawskiego Towarzystwa Naukowego, a po jego likwidacji został jednym z trzech wiceprezesów Polskiej Akademii Nauk.Był jednym z sygnatariuszy Listu 34, który sprzeciwiał sie cenzurze w PRL. Pod groźbą represji wycofał jednak później swoje poparcie dla tej inicjatywy. 

Zmarł 9 października 1969. Pozostawił po sobie 720 prac oryginalnych, 107 artykułów i przemówień, 57 książek i broszur i 7 podręczników szkolnych.

Cieszył się autorytetem w całej Europie. Tytułem profesora honoris causa obdarzyły go uniwersytety m.in. we Francji, Czechosłowacji, ZSRR. Międzynarodowa Unia Astronomiczna postanowiła upamiętnić matematyka nazywając jego imieniem krater na Księżycu.

REKLAMA

bm

Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej