Judasz. Ten, który stracił wiarę w miłosierdzie
- Tak duża liczba różnych koncepcji na temat tego apostoła, pytań, czy możemy go usprawiedliwić, pokazuje, że postać Judasza odsyła do naszych niepokojów i niejasności związanych z ludzką egzystencją - mówiła na antenie Polskiego Radia teolog, dr Ewelina Drzewiecka.
2024-03-30, 05:56
Jego imię stało się synonimem zdrajcy. To on, jeden z dwunastu apostołów, najbliższych uczniów Jezusa, wydał go sługom arcykapłanów. Dlaczego zdradził swojego mistrza, który tylko jego nazywał wprost przyjacielem? Czy Judasz może być zbawiony? Posłuchaj audycji poświęconych tej kluczowej postaci dramatu śmierci Jezusa.
Posłuchaj
Posłuchaj
Posłuchaj
Wszystko przez pieniądze?
Jezus otaczał się ludźmi o wielu słabościach. "Nie potrzebują lekarza zdrowi, ale ci, którzy się źle mają. Nie przyszedłem wezwać do nawrócenia sprawiedliwych, lecz grzeszników" - przytacza jego słowa Łukasz ewangelista. Wśród uczniów Nazarejczyka był tchórzliwy Piotr, bezkompromisowy Jan i niedowiarek Tomasz. Również Judasz miał swoją słabość. Były nią pieniądze. Jak czytamy u ewangelistów, Judasz pełnił funkcję skarbnika. Czwarty ewangelista otwarcie zarzuca mu defraudację funduszy, jakimi dysponowali Jezus i jego uczniowie. Nieprzypadkowo uczeń sprzedał Jezusa za trzydzieści srebrników, jego motywem mogła być chęć wzbogacenia się.
REKLAMA
Rewolucjonista i nożownik
Inna hipoteza wiąże się z interpretacjami przydomku Judasza – Iskariota. Według jednej wersji bierze się on od miejsca urodzenia Judasza i sugerował pochodzenie z Kariotu, wsi na południu Palestyny, co oznaczałoby, że był jedynym niepochodzącym z Galilei uczniem Jezusa. O wiele ciekawsza jest interpretacja, wedle której wyraz Iskariota należy kojarzyć ze słowem "sicario" – "nóż", zaś samego Judasza ze stronnictwem sykariuszy, radykalnymi żydowskich buntownikami, którzy przeprowadzali skrytobójcze zamachy na Rzymian.
Wedle tej interpretacji, Judasz owszem wierzył, że Jezus jest mesjaszem, ale postrzegał jego rolę wyłącznie w kontekście politycznym. Miał nadzieję, że Nazarejczyk zrzuci jarzmo rzymskiej okupacji. Gdy pojął, że jego mistrz jest raczej filozofem i moralistą, głosi program zbawienia duszy, a nie politycznej rewolucji, zawiedziony i zgorzkniały zdecydował się zdradzić Jezusa.
- Judasz reprezentuje świadomość zbiorową i narodową, dążenie do niepodległości. Jezus reprezentuje personalistyczne podejście do świata – podkreślała dr hab. Karina Wojciechowska w audycji Michała Nowaka z cyklu "O wszystkim z kulturą".
Współarchitekt zbawienia?
W 1977 roku w Egipcie odnaleziono manuskrypt w języku koptyjskim. Dokument datowany na połowę III w. n.e. zawierał zapisy dialogów między Judaszem i Jezusem. Tak zwana Ewangelia Judasza przedstawiała całkowicie odmienną od kanonicznej wersję roli, jaką odegrał ten uczeń w dziele zbawienia.
REKLAMA
Tekst jest najpewniej dziełem gnostyków, zwolenników tezy o dualistycznej naturze świata, w którym pierwiastek dobra i zła są od siebie współzależne. Według jego tekstu Judasz zdradził za zgodą Jezusa i odegrał istotną, pozytywną rolę w ostatnich dniach Chrystusa na Ziemi.
- Judasz nie zdradza byle kogo, zdradza Boga-człowieka. Można, chociażby na cele tej rozmowy, przyjąć hipotezę, że był najinteligentniejszym z apostołów i dlatego powierzono mu kiesę. Przychylałbym się do tego, że Jezus i Judasz się porozumiewają, by dokonało się dzieło śmierci i zmartwychwstania. W końcu ktoś musiał go zdradzić, by się dokonało – mówił honorowy prezes Klubu Gnosis Jerzy Prokopiuk.
Dramat dwóch uczniów
Według przekazu biblijnego Judasz pojął wagę swojej zdrady. Udał się do świątyni i próbował oddać srebrniki arcykapłanom. Ci ich nie przyjęli. Załamany rzucił pieniądze w stronę przybytku i poszedł się powiesić.
Judasz nie był jedynym uczniem, którego postawa w chwilach poprzedzających mękę Jezusa jest negatywna. Pomijając większość uczniów, którzy po prostu ukryli się w obawie przed uwięzieniem, na kartach Ewangelii dobitnie przytaczany jest również przykład trzykrotnego wyparcia się Jezusa przez Piotra. Obaj uczniowie w pewnym sensie zdradzili mistrza, dlaczego jeden został później pierwszym papieżem, drugi zaś skończył życie zarzucając sobie pętlę na szyję?
REKLAMA
- Przyczyną śmierci Judasza według św. Augustyna była rozpacz i brak wiary w miłosierdzie Boga. On nie umiał pójść drogą Piotra, który wyznaje swoją winę i zostaje mu ona przebaczona, i Judasza, który wyznaje swoją winę, ale wątpi, że może być mu ona odpuszczona i popełnia samobójstwo – podkreśla dr hab. Karina Wojciechowska.
Ten sens moralny dwóch podobnych, ale odmiennych postaw podkreśla w audycji Hanny Marii Gizy ks. dr Artur Filipowicz. - Najgorszą rzeczą jest to, że o ile Bóg jest w stanie przebaczyć najcięższe przewinienie, o tyle ludzie nie, nawet samym sobie.
bm
REKLAMA