XFEL. „Światło XXI wieku”
2017-10-03, 11:22
Nazywany jest światłem XXI wieku. Aby je zobaczyć trzeba zjechać 3 piętra w dół do tunelu o długości około 5 km, gdzie znajduje się laserowa rura. W niemieckim ośrodku naukowym DESY pod Hamburgiem, po wielu latach budowy otwarto XFEL - laser na swobodnych elektronach do badań m.in. dla biologii, chemii, farmakologii, fizyki i inżynierii materiałowej. O przedsięwzięciu mówił w audycji Czas na Naukę prof. Krzysztof Meissner z Uniwersytetu Warszawskiego.
Posłuchaj
Dzięki szybkim impulsom bardzo energetycznego światła, XFEL pozwoli zajrzeć do wnętrza materii jak nigdy dotąd - na poziomie pojedynczych atomów - i wykonać bardzo dokładne „filmy” zjawisk tam zachodzących.
Jak podkreślił prof. Krzysztof Meissner, światło to ma niezwykle małą długość fali - rzędu wielkości atomu - i jest promieniowaniem rentgenowskim. - Zwykle takie promieniowanie ma bardzo wiele części i jest bardzo rozproszone. W tym przypadku jest to jedna częstość i jedna faza skierowana w jeden punkt. Natężenie jest takie, jakby 10 tys. lamp rentgenowskich świeciło w jeden punkt – tłumaczył gość.
Dodał, że jest to ważne, ponieważ „jeśli na drodze tego światła umieści się próbkę złożoną – jak wszystko – z atomów - to przeswietlenie powie nam, jak te atomy były ułożone”. – Mówiąc w skrócie - umożliwia nam to stworzenie - klatka po klatce - filmu o bardzo dobrej, atomowej rozdzielczości – stwierdził prof. Meissner.
Odniósł się także do zastosowania XFEL. - Naturalnym zastosowaniem lasera są badania biologiczne, medyczne, badania nad nowymi lekami, interakcjami leków z białkami, z innymi lekami. Jeśli zrozumiemy w jaki sposób na poziomie atomowym pewne procesy przebiegają to będzie można planować leki, enzymy i sprawdzać później, czy rzeczywiście działają tak, jakbyśmy tego chcieli – podsumował.
W przedsięwzięciu uczestniczyło 12 krajów, w tym Polska. Laser kosztował ponad 1 mld 200 mln euro.
Więcej w całej rozmowie.
Gospodarzem audycji była Dorota Truszczak.
Polskie Radio 24
___________________