Słowem Niepodległa: Władysław Grabski

7 lipca 1874 roku w Borowie koło Łowicza przyszedł na świat Władysław Grabski, polski polityk narodowej demokracji, ekonomista, historyk, minister skarbu oraz dwukrotny premier II Rzeczpospolitej. O historii rodziny Grabskich, a także o formacji ideowej rodzeństwa - Zofii, Władysława i Stanisława i różnorodnych formach ich zaangażowania patriotycznego, ale także o drodze Łomży do niepodległości opowiadali w audycji Słowem Niepodległa historyk, burmistrz Łowicza Krzysztof Jan Kaliński, dr Tadeusz Żaczek z Łowickiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Zdzisław Kryściak z Koła Przewodników PTTK oddział w Łowiczu.

2018-03-25, 21:54

Słowem Niepodległa: Władysław Grabski — Władysław Grabski. Foto: NAC

Posłuchaj

25.03.18 Jan Kaliński, dr Tadeusz Żaczek i Zdzisław Kryściak o odzyskaniu niepodległości w Łowiczu i okolicach. (cz.1)

Dodaj do playlisty

Władysław Grabski pochodził z typowej ziemiańskiej rodziny. Po ukończeniu Gimnazjum Filologicznego w Warszawie wyjechał na studia do Paryża. Po zakończeniu nauki w Ecole des Science Politiques i na Sorbonie jego poglądy ewoluowały - od socjalistycznych w kierunku liberalnych i solidarystycznych. Ze względu na śmierć ojca musiał powrócić do kraju gdzie, zarządzając rodzinnym majątkiem, zaangażował się w działalność społeczną i polityczną.

Jak podkreślił Zdzisław Kryściak, Grabski prowadził pracę społeczną wśród chłopstwa. - To postać bardzo pozytywna. Początkowo związany był z ruchami lewicowymi, podobnie jak jego siostra Zofia. Tradycje powstańcze wykluwały się w nich od lat dziecięcych. Tradycje ze strony drugiej babci także związane były z Powstaniem Wielkopolskim. Te czynniki, przez dziesiątki lat wpajanej walki o niepodległą Polskę, były więc dostrzegalne wśród rodziny Grabskich – zauważył gość.

Borów, powiat łowicki. Od lewej dr Tadeusz Żaczek, burmistrz Krzysztof Jan Kaliński, Zbigniew Nyga, Zdzisław Kryściak oraz Mateusz Markowski z Polskiego Radia 24.

Także dr Tadeusz Żaczek przyznał, że ważną rzeczą było wychowanie w tradycji patriotycznej. - Rodzina Grabskich była wzorem w ówczesnych czasach. Ziemianin, właściciel Władysław Grabski działał w Borowie patriotycznie, zakładał tu różnego rodzaju spółki, organizacje społeczne, miał też świetne relacje z własnymi pracownikami. Jednocześnie był świetnie wykształcony, skończył Sorbonę, szkołę polityczną w Paryżu – mówił dr Żaczek.

W 1904 roku Grabski współzałożył nielegalny, związany z endecją Związek Pracy Narodowo – Politycznej. Rok później za swoją działalność został przez władze rosyjskie uwięziony. W tym czasie związał się z Narodową Demokracją i jako jej przedstawiciel trzykrotnie zasiadał w rosyjskiej Dumie. Gdy wrócił po rewolucji październikowej, niemal natychmiast został aresztowany przez Niemców i osadzony w twierdzy modlińskiej.

REKLAMA

Pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości, były niezwykle trudne. Walka o granice, powstrzymanie nawały bolszewickiej i stworzenie prawdziwego państwa wymagało ogromnego wysiłku. Jednym z najważniejszych problemów była reforma finansów państwa.

W grudniu 1919 roku Grabski został ministrem skarbu. W czerwcu 1920 roku po kolejnym kryzysie rządowym, po raz pierwszy stanął na czele pozaparlamentarnego rządu.

Więcej w całej rozmowie.

Gospodarzem audycji był Mateusz Maranowski.

REKLAMA

Polskie Radio 24/pr