Nie tylko "Dama z gronostajem". Co zawiera kolekcja Czartoryskich?

W ramach umowy MKiDN kupiło  86 tysięcy obiektów muzealnych i 250 tysięcy obiektów bibliotecznych oraz zabytkowy zespół pałacowo-parkowy w Sieniawie. Umowa obejmuje także roszczenia Fundacji Książąt Czartoryskich wobec dóbr kultury, które zostały utracone podczas II wojny światowej albo zostały przejęte w wyniku powojennej nacjonalizacji. Dodatkowo na zasadzie darowizny Skarb Państwa pozyskał krakowskie nieruchomości fundacji.

Kolekcja zawiera dwa najcenniejsze w polskich zbiorach obrazy. Obok wspomnianej już "Damy z gronostajem" jest jeszcze "Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem" Rembrandta van Rijna. Ich wartość i ranga przyćmiewają pozostałe elementy zbioru, choćby dzieła włoskich i niderlandzkich artystów z XIV i XV w.  Są też rysunki Rembrandta, Pietera Bruegla Starszego, Augusta Renoira jak również ryciny autorstwa Albrechta Dürera. W zbiorach znajdują się też dzieła polskich mistrzów - na przykład "Polonia - rok 1863" Jana Matejki czy "Studium konia w galopie" tego samego autora. 

Wśród obiektów bibliotecznych uwagę przykuwają akt unii polsko-litewskiej w Horodle i akt hołdu pruskiego. Mamy też rękopisy "Roczników" Jana Długosza oraz archiwum Stanisława Augusta Poniatowskiego. W kolekcji znajdują się również korespondencja i teksty Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i innych twórców. Warto też przystanąć przy "Złotym Kodeksie Pułtuskim" z XI w. czy rękopisie "Pontyfikał bpa Erazma Ciołka" z początku XVI wieku.

W skład kolekcji wchodzą też niezwykle cenne pamiątki po ludziach, którzy zapisali się w historii naszego kraju. Są to m.in. żupan hetmana Stanisława Żółkiewskiego, tarcza tzw. "wróżebna" króla Jana III Sobieskiego, buława Michała Wiśniowieckiego, pieczęcie Michała Czartoryskiego, laska marszałka Stanisława Małachowskiego, gwóźdź z trumny Anny Jagiellonki, sarkofag z kręgiem Bolesława Chrobrego. czy pamiątki po Kościuszce. W kolekcji znajdziemy też chorągiew moskiewską wzięta pod Kłuszynem w 1610 r., czy piękną zbroję po hetmanie Mikołaju Sieniawskim.

REKLAMA

Nie brakuje też przeróżnych przedmiotów po znanych postaciach zagranicznych. W zbiorze są krzesło Williama Szekspira, czapka Napoleona i prochownica Henryka VIII. Część kolekcji dotyczy czasów starożytnych jak np. sarkofag Tachenemti z mumią kobiety, marmurowy posąg Wenus, czy pomniki nagrobne z Kartaginy. Są też piękne, zabytkowe przedmioty codziennego użytku. 

Należy też pamiętać, że transakcja między Fundacją Książąt Czartoryskich a ministerstwem kultury objęła roszczenia do utraconych dóbr. W bazie strat wojennych jest ponad 800 obiektów związanych z kolekcją Czartoryskich, a wśród nich "Portret młodzieńca" Rafaela.

fc