Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Sprawdź program obchodów
Po raz 10. w niedzielę obchodzony będzie Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Uroczystości są organizowane w całym kraju. Odbędą się między innymi prezentacje filmowe, koncerty, Bieg Tropem Wilczym, a także spotkania wspomnieniowe i patriotyczne. Centralne uroczystości będą miały miejsce w Warszawie.
2020-02-29, 11:55
Posłuchaj
1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jest to święto państwowe, które ma na celu uczczenie żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Upamiętnia tych, którzy od 1944 do 1963 roku walczyli o prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, stawiając zbrojny opór sowieckiej okupacji i narzuconej przez Moskwę władzy komunistycznej.
Powiązany Artykuł
Walczyli o wolną Polskę. Zobacz serwis o Żołnierzach Wyklętych
Święto jest obchodzone w rocznicę stracenia przez bezpiekę, 1 marca 1951 roku, siedmiu przywódców IV Zarządu "Wolność i Niezawisłość". Zostało ustanowione specjalną ustawą, której projekt złożył w 2010 roku prezydent Lech Kaczyński. W uzasadnieniu prezydent napisał, że dzień ten ma być "wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny".
W lutym 2011 r. parlament uchwalił ustawę i w tym samym roku odbyły się pierwsze obchody. Tegoroczne, kilkudniowe uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych są organizowane w całym kraju.
Szczegółowy program uroczystości 1 marca w Warszawie:
09.00 - w Forcie Bema odbędzie się Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
REKLAMA
10.00 - Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów.
10.10 - modlitwa za pomordowanych w byłym areszcie śledczym. Zaplanowane jest też wystąpienie premiera Mateusza Morawieckiego.
10.37 - odczytanie przez ministra Andrzeja Derę przesłania prezydenta Andrzeja Dudy, po którym wystąpienie ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro.
11.00 - Andrzej Kołakowski wykona utwór "INKA", a następnie odbędzie się ceremonia złożenia wieńców na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów, Rakowiecka 37.
12.00 - Prezydent Andrzej Duda wręczy odznaczenia państwowe z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Planowane jest także wystąpienie prezydenta w Pałacu Prezydenckim.
REKLAMA
14.00 - Centralne uroczystości na placu Piłsudskiego w Warszawie (wystąpienia i apel pamięci).
15.20 - Przemarsz uczestników zgromadzenia do archikatedry św. Jana.
16.00 - Msza święta w intencji Żołnierzy Wyklętych.
Niezłomni bohaterowie
Żołnierze Wyklęci, określani też mianem "niezłomnych", wywodzili się z różnych organizacji, jak: Armia Krajowa, Narodowe Siły Zbrojne czy Bataliony Chłopskie. Komunistyczna propaganda nazywała ich "zaplutymi karłami reakcji", "zdrajcami", "bandytami". Byli skazywani na śmierć, wieloletnie więzienie albo pobyt w obozie. Niektórych sądzono w procesach pokazowych, jak rotmistrza Witolda Pileckiego czy księdza Władysława Gurgacza.
REKLAMA
Powiązany Artykuł
"Jesteśmy tu po to, by oddać hołd". Hajnowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych
Do 1956 roku zapadło ponad 8 tysięcy wyroków śmierci. Straconych zakopywano często w nieoznaczonych dołach śmierci. Żołnierzami podziemia byli między innymi generał August Fieldorf "Nil", major Hieronim Dekutowski "Zapora", major Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", Danuta Siedzikówna "Inka", podpułkownik Łukasz Ciepliński "Pług". Ostatni z żołnierzy wyklętych - wachmistrz Józef Franczak "Lalek", z oddziału kapitana Zdzisława Brońskiego "Uskok", zginął 18 lat po II wojnie światowej, 21 października 1963 roku w obławie w Lubelskiem.
Wielka społeczność
Wielu członków podziemia pozostało w więzieniach, na przykład Andrzej Kiszka "Dąb" z Narodowego Zjednoczenia Wojskowego został zwolniony dopiero w 1971 roku, za rządów Edwarda Gierka. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy osób. Niemal połowa z nich wywodziła się z Armii Krajowej, od 30 do 40 tysięcy było związanych ze środowiskiem narodowym, podobna liczba walczyła w lokalnych grupach.
W starciach z komunistyczną władzą zginęło około 9 tysięcy osób, kolejne kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Do tych liczb trzeba dodać kilkaset tysięcy ludzi, którzy zapewniali partyzantom aprowizację, wywiad, schronienie i łączność oraz około 20 tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie daje to grupę ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych.
REKLAMA
Powojenna konspiracja niepodległościowa, nazywana też "drugą konspiracją", była - aż do powstania Solidarności - najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy.
pkr
REKLAMA