"Zwieńczenie starań polskich władz". Austria rozpoczyna rozmowy o wykupie działek w KL Gusen

W informacji MKiDN napisano, że negocjacje z właścicielami gruntów dawnego obozu koncentracyjnego w Gusen "to wstęp do realizacji zapisu dotyczącego wykupu działek i dalszej rozbudowy miejsca pamięci w Gusen, który w styczniu znalazł się w umowie koalicyjnej nowego austriackiego rządu".

Powiązany Artykuł

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Podkreślono, że "wykup działek będzie zwieńczeniem kilkuletnich starań polskich władz, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ambasady RP w Wiedniu, ekspertów, jak również byłych więźniów KL Gusen (miejsca kaźni polskiej inteligencji zwanego 'drugim Katyniem')".

>>> [CZYTAJ TAKŻE] "Miejsce ważne i święte dla nas, Polaków". Premier w rocznicę wyzwolenia KL Mauthausen-Gusen

- Naszym obowiązkiem jest pamiętać ich historię. Warto jednak, żeby ta pamięć miała również swój materialny wymiar w postaci godnego upamiętnienia. Pamięć to również przywrócenie godności ofiarom, to szacunek, to w końcu miłość do drugiego człowieka. To ekspiacja, manifestacja wartości, które starali się podeptać obozowi oprawcy i ich mocodawcy – mówił w niedawnym wystąpieniu z okazji 75. rocznicy wyzwolenia KL Gusen wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. Podkreślał, że Polska zawsze będzie pamiętać o ofiarach obozów Mauthausen i Gusen.

"Polityka upominania się o sprawy najważniejsze"

- Polska polityka historyczna, polityka upominania się o sprawy najważniejsze, nieustającego przypominania, że we współczesnej Europie są sprawy, które trzeba do końca wyjaśnić i załatwić w należny sposób, przynosi efekty" – ocenił minister kultury. Zwrócił uwagę na "istotną rolę, jaką w tym procesie odgrywają lokalne grupy, komitety społeczne i osoby nieustająco tam w Austrii upominające się o pamięć o tym miejscu, jak m.in. burmistrz St. Georgen i Gusen Erich Wahl czy szefowa Komitetu Pamięci Gusen Martha Gammer, a także przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Mauthausen Guy Dockendorf oraz polska ambasador w Austrii Jolanta Róża Kozłowska".

Ministerstwo Kultury przypomniało, że "na konieczność wykupu działek leżących na terenie obozu w Gusen wicepremier Piotr Gliński zwracał uwagę w bezpośredniej rozmowie z kanclerzem Austrii, Sebastianem Kurzem, podczas obchodów 74. rocznicy wyzwolenia Mauthausen Gusen w 2019 r.". Wyraził wtedy oczekiwanie, że "trwałe świadectwa okrutnej przeszłości, jakimi są pozostałości po obozie Gusen, zostaną zagospodarowane w sposób zapewniający byłym więźniom, ich rodzinom oraz wszystkim odwiedzającym, chcącym czcić ofiary KL Gusen, godne upamiętnienie oraz pełną informację o historii tego miejsca". - Oczekujemy tego także w imieniu 44 tysięcy zamordowanych w tym obozie niewinnych ludzi. Oni zdecydowanie zbyt długo czekają na ten ostatni akt łaski i akt pamięci, jaki winny jest im rząd Republiki Austrii – mówił.

W informacji prasowej zaznaczono, że "przedstawiciele MKiDN, m.in. wiceministrowie Magdalena Gawin i Jarosław Sellin, wielokrotnie w trakcie wizyt w byłym obozie upominali się o załatwienie sprawy upamiętnienia ofiar i miejsca KL Gusen". "Na początku grudnia 2019 o możliwości zakupu działek w Gusen przez polski rząd mówił premier Mateusz Morawiecki. Wypowiedź polskiego premiera odbiła się mocnym echem w prasie austriackiej i niemieckiej" - dodano.

34 tysiące polskich więźniów

KL Gusen był jednym z najważniejszych ogniw systemu obozów koncentracyjnych Mauthausen-Gusen, gdzie osadzono 34 tysiące polskich więźniów – głównie przedstawicieli inteligencji, z których życie straciło 27 tysięcy. Z uwagi na fakt, iż pozostałości po KL Gusen zostały w znacznej części zniszczone, tereny zaś poobozowe podzielone i sprzedane prywatnym właścicielom, doprowadziło to w konsekwencji do powstania na obszarze dawnego obozu zabudowy mieszkalnej oraz zakładów przemysłowych.

Jak napisano, "jednym z kluczowych celów MKiDN, po przejęciu w roku 2016 kompetencji w zakresie Miejsc Pamięci za Granicą, była kwestia wykupu, zabezpieczenia oraz właściwego zagospodarowania obszaru będącego częścią tego dawnego obozu koncentracyjnego".

"Pierwsze działania przyniosły już efekt w roku 2016, gdy wskutek zabiegów kierownictwa MKiDN oraz Ambasady RP w Wiedniu, austriacki parlament w ustawie o ustanowieniu federalnego urzędu Miejsce Pamięci KZ Mauthausen rozszerzył odpowiedzialność polityczną i finansową Republiki Austrii o KL Gusen oraz ok. 50 wymienionych z nazwy podobozów" - przypomniano w komunikacie.

REKLAMA

Godne upamiętnienie KL Gusen

Oceniono, że "otworzyło to możliwości do bardziej intensywnych działań związanych z możliwością budowy godnego upamiętnienia w KL Gusen". "Starania te były prowadzone na wielu płaszczyznach, w ścisłej współpracy pomiędzy MKiDN, MSZ, Ambasadą RP w Wiedniu, środowiskiem byłych więźniów obozu czy przedstawicieli świata nauki. Liczne wizyty studyjne i robocze w Austrii kierownictw MKiDN oraz MSZ zaowocowały podjęciem tematu godnego upamiętnienia KL Gusen przez austriackich partnerów" - podkreślono.

Zespół byłych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych Mauthausen-Gusen położony jest w pobliżu Linzu w Austrii. Obóz funkcjonował do 5 maja 1945 r. i wchodził - wraz z powstałymi później Gusen II i Gusen III - w skład sieci blisko 50 podobozów KL Mauthausen, które Niemcy zbudowali na terenie zaanektowanej Austrii. Wśród więźniów obozu w latach 1940-1945 największą grupę stanowili Polacy.

Po wojnie na miejsce upamiętnienia działających na terenie Austrii obozów zaadaptowany został obóz w Mauthausen. Natomiast w prywatne ręce przeszły nieliczne istniejące nadal materialne pozostałości po Gusen, w tym budynek bramy obozowej (i zarazem wartownia SS), tzw. Jourhaus, oraz byłe baraki SS, które zostały przekształcone w domy mieszkalne.

dn