Arnold Mostowicz. Żyd, który chciał być Polakiem
– Los człowieka takiego jak ja był bardzo skomplikowany. Duża część mojego życia upłynęła na tym, aby walczyć o prawo do bycia Polakiem – mówił Arnold Mostowicz w audycji Polskiego Radia z 1995 roku.
2025-04-06, 10:35
111 lat temu, 6 kwietnia 1914 roku, urodził się Arnold Mostowicz lekarz, dziennikarz, pisarz, redaktor "Szpilek", kronikarz łódzkiego getta, autor książek o UFO.
Lekarz w łódzkim getcie
Arnold Mostowicz urodził się i wychował w Łodzi w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. W latach 30. ukończył studia lekarskie we Francji i powrócił do Polski krótko przed wybuchem II wojny światowej.
We wrześniu 1939 roku pracował jako lekarz w warszawskim szpitalu Dzieciątka Jezus, gdzie pomagał rannym ofiarom oblężenia Warszawy. Po klęsce Polski w wojnie obronnej został przesiedlony przez niemieckiego okupanta do getta w Łodzi, w którym pozostał do jego likwidacji latem 1944 roku. Mostowicz świadczył pomoc lekarską dla mieszkańców getta.
– Większość moich przeżyć z getta wartych upamiętnienia wiąże się z pracą lekarską – mówił w audycji Polskiego Radia z 1995 roku. – Niektóre rzeczy lepiej pamiętam teraz niż dziesięć czy dwadzieścia lat temu.
REKLAMA
Posłuchaj
Po likwidacji getta w Łodzi trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, a stamtąd do obozów w Bad Warmbrunn i Dörnhau.
Brutusik ze "Szpilek"
Tragiczne przeżycia odmieniły jego życie. Po zakończeniu wojny nie powrócił do praktyki lekarskiej, lecz poszedł kompletnie inną drogą i zajął się dziennikarstwem. Na przejętych po III Rzeszy Ziemiach Zachodnich od podstaw tworzono polskie instytucje, w tym prasę. Arnold Mostowicz doświadczenie zdobywał w "Trybunie Dolnośląskiej", a następnie pracował w poznańskich i krakowskich gazetach.
Mostowicz najbardziej znany jest jako redaktor naczelny satyrycznego tygodnika "Szpilki", w którym również publikował swoje kąśliwe felietony pod pseudonimem Brutusik. Musiał się jednak rozstać z czytelnikami w wyniku antysemickich represji rozpoczętych w 1968 roku. Przez kilka lat pracował jeszcze w czasopiśmie "Ty i Ja", po czym na początku lat 70. przeszedł na emeryturę.
Nie rozstał się z piórem i zajął się pisaniem książek popularnonaukowych, przede wszystkim z zakresu biologii, choć nie wahał się podejmować najbardziej sensacyjnych tematów. Arnold Mostowicz jako współtwórca serii komiksów "Bogowie z kosmosu" był jednym z prekursorów literatury ufologicznej w Polsce.
REKLAMA
Żyd-Polak
Pod koniec życia rozpoczął pracę nad wspomnieniami z trudnej wojennej przeszłości. W 1988 roku opublikował książkę "Żółta gwiazda i czerwony krzyż", poświęconą życiu w getcie.
– Był to rodzaj protestu przeciwko temu, że przez czterdzieści lat umniejszano w Polsce tragedię Żydów, aby broń Boże nie przysłoniła tragedię Polaków – powiedział Mostowicz w audycji Polskiego Radia z 1995 roku. – Napisałem także, aby o tej tragedii Żydów przypomnieć.
Powiązany Artykuł
Menachem Bornsztajn - "Ślepy Maks" - był królem Bałut
Wydawał także publikacje poświęcone historii Żydów w Łodzi, takie jak "Łódź, moja zakazana miłość" oraz "Ballada o ślepym Maksie". – Ten świat istnieje już tylko w legendach i twórczości, która go przeobraża. Żyje już niewielu, którzy widzieli go w rzeczywistości – mówił. – Nigdy nie należałem do tego świata. Patrzę z perspektywy Żyda, który się asymilował i stawał się coraz bardziej Polakiem. Jestem do tego najmniej upoważniony, ale nikogo innego nie ma.
sa
REKLAMA
Źródło: Polskie Radio
REKLAMA