"Zaczęło się od pięciu spółek...". Jubileuszowa sesja Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

Posłuchaj

Obchody 30-lecia polskiej giełdy z udziałem Prezydenta RP - relacja Dawida Grygorcewicza (IAR) 0:51

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Dzisiaj Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest największą giełdą regionu Europy Środkowo-Wschodniej i organizuje obrót na jednym z najdynamiczniej rozwijających się rynków kapitałowych w Europie. Prowadzi rynek regulowany dla akcji oraz instrumentów pochodnych, a także alternatywny rynek akcji NewConnect dla spółek wzrostowych. GPW rozwija także Catalyst – rynek przeznaczony dla emitentów obligacji korporacyjnych i komunalnych oraz rynek energii.

Od 9 listopada 2010 r. GPW jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego

Powiązany Artykuł

Prezes GPW: pierwszy raz w historii giełda wypracowała ponad 400 mln zł przychodów

Choć historia Giełdy Papierów Wartościowych sięga zaledwie 30 lat, to rynek kapitałowy w Polsce ma znacznie dłuższą historię. Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja 1817 roku. W XIX wieku przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje, handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie XIX w. W latach między I a II wojną światową giełdy w Polsce działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd, a oprócz giełdy warszawskiej istniały także giełdy papierów wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 90 proc. obrotów. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została zamknięta.

Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie planowanej. Dopiero we wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. W przeciwieństwie do doświadczeń innych krajów, gdzie prywatyzacja prowadzona była w ramach istniejącej już struktury instytucji finansowych, w Polsce – równocześnie z prywatyzacją – konieczne było stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego.

Prawa należało opracować od początku

50-letnia przerwa w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła sytuację pustki prawno-instytucjonalnej. Oznaczało to w praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, choć z drugiej strony ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. Obserwowana standaryzacja i globalizacja rynków kapitałowych na świecie nie stwarzała większych szans oryginalnym modelom krajowym. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane przyspieszenie procesu i przyjęcie od razu rozwiązań docelowych.

Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société de Bourses Françaises) i Centralnego Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym elementem powstającego rynku kapitałowego była regulacja prawna, którą należało opracować od początku. Pierwsza wersja projektu ustawy regulującej publiczny obrót papierami wartościowymi została opracowana w lipcu 1990 r. 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Powstały w ten sposób podstawy prawne głównych instytucji rynku kapitałowego: domów maklerskich, giełdy, funduszy powierniczych, jak również Komisji Papierów Wartościowych jako organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych.

Łączny obrót wyniósł 1.990 zł

Powiązany Artykuł

Coraz większa aktywność inwestorów na giełdzie. Statystyki pokazują wzrost wartości obrotu akcjami

W niespełna miesiąc po uchwaleniu przez Sejm Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, minister przekształceń własnościowych i minister finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali 12 kwietnia 1991 r. akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Cztery dni później, 16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek: Tonsilu, Próchnika, Krosna, Śląskiej Fabryki Kabli, i Exbudu. Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł (2 tys. dolarów).

Dziś Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie świętuje 30-lecie istnienia. Patronat Honorowy nad jubileuszem GPW objął prezydent Andrzej Duda, który oficjalnie otworzy jubileuszową sesję. W obchodach wezmą również udział przedstawiciele władz państwowych, spółek giełdowych i instytucji związanych z rozwojem polskiego rynku kapitałowego. Jednym z gości będzie Wiesław Rozłucki – współzałożyciel i pierwszy prezes GPW w latach 1991-2006. Z powodu pandemii koronawirusa wydarzenie odbędzie się głównie w formule online.

Poza wystąpieniami przewidziano też pięć paneli dyskusyjnych, dotyczących między innymi wspierania przez giełdę innowacyjnych firm, roli spółek skarbu państwa na rynku i inwestowania w akcje.

Obchody można śledzić na żywo w serwisie YouTube na kanale GPW lub stronie internetowej: 30latgpw.pl.

Największa w Europie Środkowo-Wschodniej

Obecnie na warszawskim parkiecie notowanych jest 430 spółek. Przez niemal trzy dekady firmy pozyskały na rozwój 456 mld zł. Rekordowy pod względem obrotów okazał się dla warszawskiej giełdy rok 2020, sięgnęły one ponad 311 mld zł. Najlepszy okazał się październik – obroty na poziomie 46,8 mld zł, stanowiły wzrost o 191 proc. w porównaniu z rokiem 2019. W całym 2020 roku obroty wzrosły o 59 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Średnio, w każdym miesiącu, liczba transakcji dochodziła do 3 mln, natomiast średnia dziennych obrotów w październiku i grudniu przekroczyła poziom 1,7 mld zł.

Dzisiaj warszawska giełda jest największą giełdą w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2018 roku agencja indeksowa FTSE Russell zakwalifikowała ją do grona rynków rozwiniętych. Grupa kapitałowa GPW poza akcjami prowadzi platformy obrotu obligacjami skarbowymi i korporacyjnymi, instrumentami pochodnymi, energią elektryczną oraz gazem ziemnym. Jest także administratorem wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID.

PolskieRadio24.pl, IAR, PAP, DoS