95 lat temu założono Polską Ligę

Od 1920 roku były rozgrywane mistrzostwa Polski w piłce nożnej

PZPN został założony rok, po uzyskaniu przez nasz kraj niepodległości. Istniała bardzo duża potrzeba, zorganizowania życia sportowego, w rodzącej się po ponad 120 latach niewoli, nowej państwowości. Takie zadanie przyjęła na siebie nowo powstała organizacja. Należało usystematyzować rozgrywki klubów piłkarskich, na ternie naszego kraju. Do życia powołanych zostało pięć okręgów. Miały one, za zadanie, wyłaniać mistrzów ze swojego terenu. Zespoły, które wygrał lokalne zmagania, spotykały się w turnieju finałowym, którego zwycięzca zdobywał tytuł czempiona Polski. Taki system, z drobnymi modyfikacjami, obowiązywał przez kolejne sześć lat. W pierwszym roku tryumfowała Cracovia, kolejne cztery tytuły wywalczyła Pogoń Lwów. W roku 1924 mistrzostwa nie został rozegrane.

Secesja wśród polskich działaczy piłkarskich

Młoda polska państwowość rodziła się w bólach. W 1926 roku nastąpił Przewrót Majowy. Zamach stanu został przeprowadzony przez Marszałka Józefa Piłsudskiego. Jedną z przyczyn ingerencji, poza sferą polityczną, była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju. Rzeczywiście widać było ją także na niwie sportowej. PZPN nie wykazywał żadnej inicjatywy w kierunku zmian. Uważał, że ówczesny, przygotowany przez nich samych system, był odpowiedni. Jednak sam wprowadził do niego bałagan, zmieniając kilkukrotnie liczbę lokalnych związków. Pociągnęło to za sobą zwiększenie wydatków. A funduszy nie było.

- Na fali zmian sanacyjnych, zapoczątkowanych w Polsce wiosną 1926 przez przewrót majowy, spora część działaczy piłkarskich postanowiła całkowicie zmienić, obrany w 1919 przez Polski Związek Piłki Nożnej, system rozgrywek o mistrzostwo Polski - donosiła ówczesna prasa.

Najbardziej niezadowoleni z działań piłkarskiej centrali, w naszym kraju, byli przedstawiciele najmocniejszych okręgów. To oni powzięli decyzję, o próbie organizacji rozgrywek, na zupełnie innych zasadach, niż te obowiązujące do tej pory. Postanowili, wzorem zmagań zagranicznych, wprowadzić system ligowy. Miał się on opierać, nie na turniejach lokalnych, a na nowoczesnym systemie, mecz i rewanż, każdy z każdym, w gronie kilkunastu klubów.

REKLAMA

Rozłam nastąpił 4 grudnia 1926 roku

Tego dnia, spotkali się w Warszawie, przedstawiciele dwunastu najmocniejszych polskich zespołów futbolowych. Lwów reprezentowały Pogoń, Czarni oraz Hasmonea. Warszawę: Legia, Polonia i Warszawianka. Z Łodzi pojawili się zarządzający Łódzkim Klubem Sportowym oraz Klubem Turystów. Listę uzupełniały Wisła Kraków, Warta Poznań, 1 FC Katowice oraz TKS Toruń.

- PZPN oraz wierna związkowi, poprzez osobę prezesa dr. Edwarda Cetnarowskiego, Cracovia, nie zaakceptowały tej decyzji, uważając ligę za chybiony wynalazek, co zapoczątkowało konflikt PZPN-u z zarządem ligi  - opisywały, dynamicznie zmieniającą się sytuację, krakowskie media.

To nie zraziło organizatorów. Uznali, że ich działania będą dobrze służyły polskiej piłce nożnej.

- Uważamy ligę, za środek uzdrowienia finansowego i sportowego polskiej ekstraklasy piłkarskiej - stwierdzili założyciele, uznani przez centralę futbolową, za rebeliantów.

REKLAMA

Do ich szeregów, dołączyli, już po zakończeniu spotkania założycielskiego, Ruch Hajduki Wielkie (aktualnie Chorzów przyp. red.) oraz Jutrzenka Kraków.

Nie bacząc na protesty, secesjoniści założyli nowy podmiot, pod roboczą nazwą Liga Polska. W rejestrze zapisali sentencję, mówiącą o tym, że jest to działanie zgodne ze statutem PZPN. Ten jednak zaprzeczył aby kiedykolwiek wyraził na to zgodę. W związku z tym, Liga wystąpiła ze struktur centrali,  i 1 marca 1927 powołała do życia, niezależną organizację piłkarską, pod nazwą Polska Liga Piłki Nożnej. Ku zaskoczeniu organizatorów, w przeciągu kilku tygodni, zgłosiło się do niej 57 klubów. Władze nowego tworu, uznały, że w pierwszej lidze zagra 14 zespołów, a pozostałe utworzą niższe poziomy okręgowe. Działania te miały charakter stricte pionierski. Nikt tak naprawdę nie wiedział jak ta idea się zakończy.

3 kwietnia 1927 r. ruszyły rozgrywki

Okazało się, że pomysł był przysłowiowym strzałem w dziesiątkę.

- Zawody zaczęły interesować całą Polskę, wyniki boiskowe okazywały się często niespodziewane. Spora frekwencja na trybunach, mimo często niesprzyjającej pogody, sprawiała, że pisano z emfazą: „Przez polską piłkę nożną przeszedł potężny, ożywczy i twórczy oddech wielkiego sportu” - można było przeczytać na łamach prasy.

REKLAMA

Rozgrywki, które rozpoczęto wiosną, zakończyły się 6 listopada, tego samego roku.

- Wisła zdobyła tytuł mistrza Ligi. Trzeba powiedzieć, że ten zaszczytny tytuł przypadł w udziale drużynie, która nań w zupełności zasłużyła - stwierdził jeden z dziennikarzy.

Zespół z Krakowa zgromadził 40 punktów, w 26 meczach. Miał imponujący bilans bramkowy 95 zdobytych i 32 stracone gole. Na drugim miejscu, zmagania zakończył 1 FC Katowice, ze stratą 4 oczek do lidera. Trzecia była Warta z Poznania z 32 punktami. Z ligi spadła Jutrzenka Kraków.

Konsekwencje rebelii trwają po dzień dzisiejszy

Założyciele Polskie Ligi Piłki Nożnej, mimo, że na początku uznani za secesjonistów, okazali się twórcami bardzo ciekawych rozgrywek. Nie ugięli się pod szantażem centralnych władz futbolowych.

REKLAMA

- Były spory, donosy do światowej federacji i wzajemne pogróżki o dyskwalifikacjach klubów. Prezes Cracovii i zarazem PZPN-u, Edward Cetnarowski groził i groził, aż w końcu ustąpił presji społecznej, popierającej rozłamowców chcących ligi piłkarskiej - tak kapitulacja władz, krajowego futbolu, została opisana na łamach książki „Historia Polskiej piłki nożnej”.

Rebelia zakończyła się pełnym sukcesem. Do dnia dzisiejszego odbywają się rozgrywki, w systemie każdy z każdym, mecz i rewanż. Najpierw nazywały się Liga Polska. Później nazwa została zmieniona na Polska Liga Piłki Nożnej, przemianowana w 1952 roku na Pierwszą Ligę. A ta, w 2008 r., została przekształcona w rozgrywki o nazwie Ekstraklasa.

AK

Źródła: echokamienia.pl, „1927. Ten pierwszy sezon ligowy” Jerzy Osiatyński, Jerzy Miatkowski, przegladsportowy.pl, historiawisly.pl, legia.com, „Historia Polskiej piłki nożnej” Mieczysław Szymkowiak.

REKLAMA