Wyspa Węży czy Wyspa Wężowa? Jak nazywać miejsce, które stało się symbolem wojny na Ukrainie

KSNG – w której skład wchodzą geografowie, kartografowie i językoznawcy, zbadała historyczne użycie nazwy "Wyspa Wężowa" w języku polskim. Już w 1856 roku Gazeta Lwowska pisała o "wyspie wężowej". W tym samym okresie tego samego wyrażenia (ale pisanego już wielkimi literami) używało krakowskie pismo "Czas". Wyspa Wężowa jest również obecna w mitologii greckiej. Według zapisów wierzono, że po śmierci zamieszkał na niej Achilles.

Powiązany Artykuł

Obrońcy Wyspy Węży żyją. "Trafili do niewoli"

Skąd nazwa Wyspy Wężowej?

- Najstarsza wzmianka znajdowała się w poemacie "Etiopida" z VIII w.p.ne., który opowiadał o bohaterach wojny trojańskiej Achillesie i Patroklosie. Według przekazu, po śmierci Achillesa, jego matka bogini Tetyda zabrała go właśnie na tę wyspę - opowiada prof. Mateusz Stróżyński z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu w materiale Jędrzeja Rosiewicza w audycji "Stacja Nauka". - Wyspa była nazywana Białą, ze względu na swój kolor, ale też wyspą Achillesa i wyspą Bohaterów na cześć tych dwóch bohaterów spod Troi.

Skąd więc węże? Jak mówi specjalista, prawdopodobnie w II wieku naszej ery powstał poemat geograficzny, który opisywał cały znany ówcześnie świat. - Tam pojawia się wzmianka o tym, że wyspa jest także nazywana Białą, a to dlatego, że występują tam białe węże - tłumaczy specjalista. - Stąd przypuszczalnie nazwa.

REKLAMA

Co to jest egzonim?

- Po ataku Rosji na Ukrainę media używały wyrażenia "Wyspa Węży", co było niejednoznaczne, bo kilka różnych wysp z różnych części świata bywa tak nazywane (m.in. taką potoczną nazwę nadali Polacy szkockiej wyspie Bute, na której znajdował się w czasie II wojny światowej obóz internowania dla zwolenników sanacji - przyp. bm). Postanowiliśmy to przeanalizować i usystematyzować, a jednocześnie uczcić pograniczników, którzy pierwszego dnia wojny na Wyspie Wężowej stanowczo sprzeciwili się Rosjanom – powiedział w rozmowie z PAP dr Wojciech Włoskowicz, językoznawca i członek KSNG.

Według definicji zapisanej w Słowniku Języka Polskiego PWN egzonim to zaadoptowana do własnego języka obca nazwa geograficzna. Jednak dr Włoskowicz uważa, że wyrażenie "zaadoptowana" jest mylące. Proszony o podanie właściwej definicji mówi, że egzonim to nazwa geograficzna odnosząca się do obiektu położonego poza obszarem języka, w którym ten egzonim funkcjonuje.

- Cechą egzonimu jest też to, że pod względem formy różni się on od nazwy w języku miejscowym. Egzonim nie musi być obcą nazwą "zaadaptowaną" do naszego języka i może mieć zupełnie inne pochodzenie, niezwiązane z nazwą używaną na miejscu. Dobrym przykładem jest polska nazwa kraju naszych zachodnich sąsiadów "Niemcy". Jako egzonim nie jest ona adaptacją nazwy w języku niemieckim "Deutschland" – powiedział Włoskowicz. - Wiele egzonimów standaryzowanych, czyli oficjalnie zatwierdzonych przez KSNG, to egzonimy obecne w polszczyźnie od wieków, choć niekiedy pojawia się potrzeba stworzenia zupełnie nowej nazwy po polsku – doprecyzował naukowiec.

Wiążąca decyzja

Ustanowienie nowego egzonimu to inaczej podjęcie uchwały w drodze głosowania przez komisję. Jest ona organem decyzyjnym – czyli jej decyzje są wiążące i nie wymagają akceptacji żadnego ministerstwa.

REKLAMA

Powiązany Artykuł

Obrońca Wyspy Węży wrócił z niewoli. To on wypowiedział słynne słowa do rosyjskiego okrętu

Polska ustanowiła do tej pory egzonimy dla ok. 1900 ukraińskich miejscowości, rzek, gór, parków narodowych i innych obiektów.

We wtorek 30 marca lokalne władze poinformowały, że Roman Hrybow, obrońca Wyspy Wężowej i autor wspomnianych wyżej, legendarnych słów, wrócił z rosyjskiej niewoli. 

PAP/bm