"Mała Norymberga". Proces Alberta Forstera, niemieckiego zbrodniarza wojennego

Ucieczka Forstera

20 marca 1945 roku, zaledwie osiem dni przed wkroczeniem do Gdyni oddziałów Armii Czerwonej, Albert Forster - szef okręgu partyjnego NSDAP – opuścił miasto. Istnieją dwie wersje dotyczące jego ucieczki – według pierwszej udało mu się przedostać na kutrze rybackim do Fryzji Północnej (kraina historyczna położona w północno-zachodniej Europie, wzdłuż wybrzeża Morza Północnego). Po dwóch miesiącach został jednak rozpoznany przez żołnierzy amerykańskich i aresztowany. Według drugiej przypłynął do Niemiec, dotarł do Hamburga, gdzie w maju został zatrzymany przez Anglików i internowany w obozie jenieckim w mieście Fallingbostel.

Zobacz także: Wolne Miasto Gdańsk – wersalska bomba z opóźnionym zapłonem

Pewne jest jednak, że latem 1946 roku Forster został wydany Polsce. Początkowo przebywał w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie, 14 września został przetransportowany do Gdańska. Proces nazistowskiego zbrodniarza wojennego przed Najwyższym Trybunałem Narodowym toczył się od 5 do 29 kwietnia 1948 roku, w wypełnionej po brzegi sali sportowo-widowiskowej (dawniej niemieckiej "Sporthalle") Opery i Filharmonii Bałtyckiej. Jak tłumaczył prawnik Marian Podgóreczny w swoim artykule "Proces gauleitera Alberta Forstera", ponieważ wydarzenie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem Polaków, dziennikarze często określali je mianem "Małej Norymbergi".

Powiązany Artykuł

Trybunał w Norymberdze – rozliczenie z nazizmem

Kreował się na ofiarę zbrodniczej ideologii

Akt oskarżenia zajął ponad dziewięćdziesiąt stron maszynopisu. Postawiono mu zarzuty znęcania się i mordowania ludności cywilnej, polskich żołnierzy oraz jeńców wojennych. Jako przykład podano m.in. losy obrońców Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsk, którzy 1 września 1939 roku dzielnie bronili się przed atakiem niemieckich bojówek, działających z rozkazu Forstera.

REKLAMA

Oskarżony nie przyznał się do winy. Przez cały czas trwania rozprawy twierdził, że wykonywał jedynie rozkazy napływające z Berlina i że jest ofiarą fanatycznej ideologii. Mówił skruszonym głosem, próbując wzbudzić współczucie zgromadzonych na sali sędziów i publiczności. 

Nie udało mu się jednak oszukać wymiaru sprawiedliwości i w kwietniu 1948 roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano jednak dopiero 28 lutego 1952 roku w więzieniu mokotowskim. Do dziś nie jest znany powód tak długiego odwlekania egzekucji. 

Kariera polityczna

Albert Forster urodził się 26 lipca 1902 roku w mieście Fürth w niemieckiej Frankonii. Już jako dwudziestojednolatek dołączył do lokalnych nazistowskich grup oddziałów szturmowych (SA), a wkrótce potem wstąpił do NSDAP. Szybko piął się po szczeblach narodowosocjalistycznej kariery - w 1928 roku został szefem okręgu NSDAP we Frankonii, a dwa lata później deputowanym do niemieckiego parlamentu. W tym czasie poznał również Adolfa Hitlera, który mianował go gauleiterem NSDAP w Wolnym Mieście Gdańsk. 

Forster miał przede wszystkim uporządkować struktury partii i zwiększyć zasięg jej oddziaływania na tym terenie. Jego starania okazały się skuteczne, bo podczas wyborów przeprowadzonych jesienią 1930 roku, NSDAP uzyskało 12 z 72 mandatów, stając się w ten sposób drugą siłą w gdańskim parlamencie (Voldstagu). Według sondaży pięć lat później partię popierało już ponad 60 proc. obywateli Gdańska. 

REKLAMA

Jednocześnie prowadził agresywną antypolską i antyżydowską politykę, która objawiała się w prześladowaniu, szykanowaniu oraz wypędzaniu obywateli tych narodowości. W tym celu stale rozbudowywał struktury lokalnych hitlerowskich organizacji paramilitarnych - SA i SS. 

Westerplatte, Stutthof i masowe mordy na Polakach

Gdy wybuchła II wojna światowa, a Gdańsk znalazł się w granicach III Rzeszy, Forster przejął wszystkie obowiązki szefa administracji miasta, a następnie został mianowany namiestnikiem Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. 

Powiązany Artykuł

"A więc wojna!". Komunikat Polskiego Radia z 1 września 1939 roku

Już 1 września na jego polecenie oddziały SS, SA i Policji Porządkowej zaatakowały Pocztę Polską w Gdańsku. Prawdopodobnie miał również znaczący wpływ na podjęcie decyzji o niemieckim ataku na Wojskową Składnicę Tranzystorową na Westerplatte. 

Przeczytaj również: 

REKLAMA

• Westerplatte. Zamiast 12 godzin walczyli 7 dni
• Rozstrzelanie bohaterskich obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku
• Schleswig-Holstein z "przyjacielską" wizytą w Gdańsku

Powiązany Artykuł

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Forster jest też odpowiedzialny za masowe mordy dokonane na Polakach jesienią 1939 roku m.in. w Karolewie, Spęgawsku, Piaśnicy i Fordonie - łącznie zginęło wówczas około 40 tysięcy osób. We wrześniu 1939 roku doprowadził także do powstania niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie życie straciło (według różnych źródeł) od 65 do 85 tysięcy osób. 

jb

Podczas pracy korzystałam z: artykułu Mariana Podgórecznego pt. "Proces gauleitera Alberta Forstera", który ukazał się w 1975 roku na łamach "Palestry" (nr 19) oraz artykułu Wojciecha Wichra pt. "Albert Forster - gdański namiestnik Adolfa Hitlera", który ukazał się na portalu przystanekhistoria.pl.